Gezondste wijn ter wereld uit Uruguay

Zeg je wijn uit Latijns Amerika, denkt iedereen direct aan de zwoele Malbec uit Argentinië  of Carmenère uit Chili. Wat wellicht niet bij iedereen op de radar staat zijn de stevige Tannat-wijnen uit Uruguay. Ja, zo heeft ieder land haar eigen specialiteit. Uruguay is de 4e grootste wijn producerende land van Latijns Amerika (Brazilië completeert de top 4 verrassend genoeg). Maar ook de Albariño krijgt meer en meer internationale belangstelling. Vanwege het hoge gehalte aan polyfenolen en resveratrol, maakt Tannat uit Uruguay de “gezondste” rode wijn ter wereld.

Uruguay ligt ten noordoosten van Argentinië, gescheiden door de rivier met de toepasselijke naam de Uruguay, in het noorden Brazilië en de Atlantische Oceaan in het oosten. Uruguay kent een gematigde klimaatzone met milde winters en warme, droge zomers. Extreme temperaturen zijn hier zeldzaam, terwijl regen met regelmaat neervalt. Het is de lange kustlijn die Uruguay aan drie zijden omsluit, die de temperatuur matigt. De afwezigheid van bergen stelt het landschap bloot aan harde wind. Hierdoor ondervindt het relatief vlakke landschap erosieve verwering die een verscheidenheid aan bodemsoorten heeft bepaald. Wat Uruguay onderscheidt van de grootmachten Argentinië en Chili is de verscheidenheid aan bodemsoorten, maar liefst 99 typen. De wijnbouwgebieden in het zuiden hebben de diepste en meest vruchtbare bodems. De wijngaarden zijn te vinden op plekken met een hoog kalkgehalte.

Wijn geschiedenis

De moderne wijnbouw gaat terug naar 1870 toen Baskische en Italiaanse immigranten zich meer begonnen te vestigen. Het is gebleken dat inheemse druivensoorten (Vitis labrusca, Vitis rotundifolia, Vitis aestivalis, Vitis berlandieri, Vitis rupestris en Vitis riparia) ongeschikt bleken te zijn voor goede wijnen. Het is alleen de Europese Vitis Vinifera die commercieel succesvol zijn.

Tannat is afkomstig uit het zuidwesten van Frankrijk en Don Pascual Harriague introduceerde deze druif in Uruguay. Sindsdien is Tannat omarmt als nationale druif. Mede daarom werd de naam Harriague gebruikt als synoniem voor Tannat. In 1954 werd Albariño geïntroduceerd door immigranten uit het Spaanse Galicië. Pas aan het eind van de jaren 80 van de 20e eeuw werden er stappen gezet om meer te richten op kwaliteit en marketing met de oprichting van Mercosur, een Latijns Amerikaanse handelszone. Wat ook nodig was om niet volledig overschaduwd te worden door Brazilië en Argentinië waar de productiekosten lager liggen. Veel van de wijngaarden zijn kleinschalige familiebedrijven. Vaak zelfs nog nazaten van de immigranten die de wijngaarden hebben opgezet.  Er zijn ongeveer 180 wijngaarden die 10 miljoen kisten wijn afkomstig van ongeveer 6.500ha wijngaarden.

Landklimaat in Uruguay met oceaan-invloeden

Het klimaat in Uruguay is uitermate geschikt voor Tannat met haar dikke schil. Ze komt beter tot rijping dan in haar “thuisland” Frankrijk. Naarmate wijnbouw- en bereidingstechnieken blijven door ontwikkelen zal de status van Uruguay als kwaliteit wijnland zeker toenemen. Tannat uit Uruguay is ook de meest gezondste wijn ter wereld. Dit is vanwege de ongeveer 2,7x hogere resveratrol gehalte dan andere Franse rode variëteiten en zeer hoge niveaus van procyanidines. Deze verhogen de zuurstoftoevoer naar de rode bloedcellen en verminderen het risico op hart- en vaatziekten. Daarnaast zijn het vooral Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc en Merlot voor rode wijn. Terwijl Chardonnay en Sauvignon Blanc de witte wijn domineren. Overigens beginnen Viognier en Albariño een steeds belangrijkere rol te spelen.

Van oudsher is Brazilië de grootste exportmarkt. Maar sinds de focus is komen te liggen op kwaliteitswijn, gaan de deuren van de wereldmarkt ook verder open.

Classificatie

 Er zijn twee classificatieniveaus voor Uruguay-wijnen. Kwaliteitswijn kent de classificatie Vino de calidad preferente (VCP). Deze wijnen moet men maken van Vitis vinifera-variëteiten en gebotteld in flessen van 75 cl of kleiner. De tafelwijn staat bekend onder de naam Vino común (VC). Vaak verkoopt men VC-wijnen in demijohns (een container variërend van 4 tot 60lt) en tetra pak verpakkingen. Vaak betreft dit rosé wijnen die in bulk geproduceerd wordt van Zwarte Muscat (ook bekend als Muscat Hamburg).

Wijnregio’s

Gezondste wijn uit Uruguay

De wijnregio’s in Uruguay volgen, net als in de Chili en Argentinië, de administratieve regio’s. De meeste wijngaarden en wijnhuizen bevinden zich in de heuvels ten noorden van de hoofdstad Montevideo, met name in de departementen: Canelones (waar maar liefst 60% van de productie plaatsvindt), Montevideo, Colonia en San José. In 15 van de in totaal 19 departementen vindt wijnbouw activiteiten plaats. Wat opvalt is dat wijnbouw vooral gelegen is rondom de grenzen van het land. De kustgebieden zijn sterk onderhevig aan de invloeden van de Atlantische Oceaan en hebben daardoor een klimaat dat vergelijkbaar is met Bordeaux.

De wijnregio’s zijn opgedeeld in geografische zones. De Metropolitan Zone is veruit de belangrijkste wijnzone met regio’s Canelones, Montevideo en San Jose. Het warmere Central Zone omvat de regio Durazno en Lavalleja. In de Oceanic (ookwel Eastern) Zone liggen de wijngaarden op een lichte verhoging met de regio Mandolado en Rocha.

Metropolitan Zone

Om meteen bij het belangrijkste productiegebied te beginnen, dit is Canelones rondom de hoofdstad Montevideo. Hier vindt maar liefst 60% van alle wijnproductie plaats. Mogelijk is de ligging nabij de hoofdstad de reden dat Canelones zo belangrijk is geworden. Het ligt eenmaal nabij een groot afzetgebied.  Canelones heeft een rijke, zware bodem en is her en der kalkrijk. Er staan veel druivenvariëteiten maar Tannat is toch wel de belangrijkste door haar constante kwaliteit met een diepe kleur en goede zuurgraad en structuur. Een smalle strook tussen Montevidéo en Maldonado, langs de Atlantische kust, is de subregio Atlántida. De wijngaarden hier hebben dezelfde klimatologische kenmerken als Maldonado, maar dan milder. Het is hier koeler dan in de rest van Canelones.

Daarnaast ligt hier ook de regio Montevideo waar de oudere wijnproducenten liggen. Echter de wijngaarden liggen in de verdrukking door de groeiende verstedelijking. Hoewel veel wijnbouwbedrijven hun wijngaarden in Canelones hebben liggen, liggen de productie faciliteiten in Montevideo.

Wanneer we verder naar het westen kijken, komen we terecht in de regio San José, vaak gerefereerd als het kleine broertje van Canelones. De traditionele wijngaarden liggen op hellingen. Terwijl de nieuwste wijngaarden op arme gronden van graniet en schist te vinden zijn.

Oceanic Zone met de nieuwe aanwinsten

Ten oosten van Canelones vinden we de nieuwe aanwinsten Maldonado en Rocha. De regio’s Maldonado en Rocha liggen aan de kust en worden gezien als de toekomst van Uruguayaanse wijn. De arme bodem van graniet, rotsachtig en zand kent een betere drainage. Daarnaast brengen de oceaanwind en koelere temperaturen de luchtvochtigheid omlaag, waardoor we hier meer aromatische wijnen met verfrissende aciditeit. Daarom zien we hier ook variëteiten als Albariño, Sauvignon Blanc, Viognier en Riesling voor witte wijn. En Pinot Noir en Sangiovese (tja Italiaanse immigranten hebben eenmaal een sterke invloed gehad) dragen bij aan lichte rode wijnen, terwijl Cabernet Franc, Merlot en natuurlijk Tannat de zwaardere wijnen voor hun rekening nemen.

Binnen Maldonado vinden we subregio’s Pan de Azucar, Piriapolis, Sierra de la Ballena, Garzon en Jose Ignacio. Terwijl Rocha de subregio Lomas de Paloma heeft. De Pinot Noir in Moldonado wordt tevens gebruikt voor excellente mousserende wijn, gemaakt met de traditionele methode.

Rocha tenslotte ligt verder naar het noordoosten aan de Atlantische kust. Het is de nieuwste grens van kustwijngaarden voor Uruguay en een enkele pionier is hier te vinden.

Central Zone

Midden in Uruguay, onder het Lago Rincon del Bonete, is Durazno een klein wijngebied met een warmer klimaat dat een goede rijping van de later rijpende variëteiten zoals Cabernet Sauvignon mogelijk maakt. De klei- en zandgronden hebben een redelijk goede drainage en de oogst is altijd een paar weken eerder dan in Canelones, wat betekent dat de rijping van de druiven eindigt voordat de herfstregens eindigen.

Lavalleja ligt meer landinwaarts, ten noordoosten van Canelones. Deze regio speelt zich in de kaart door de vulkanische bodem. In de subregio Cerro Guazuvirá vinden we de mooie wijnen van Bodega Familia Deicas waar zeer mooie wijnen gemaakt worden.

Northern Zone

In het uiterste noordoosten van Uruguay grenst Rivera aan het Braziliaanse wijngebied Campanha. De de dieprode zandbodems zijn veel armer, met een goede drainage, en de warmere temperaturen zorgen er ook voor dat later rijpende variëteiten goed kunnen rijpen. De regio is zeer geschikt voor Tannat en Cabernet Sauvignon.

Rivera heeft slechts één belangrijke subregio, Cerro Chapeu, gelegen aan de Braziliaanse grens. De Cerro do Chapeu, waarnaar de subregio is vernoemd, is een heuvel net ten zuiden van Rivera stad, die zelf wordt doorsneden door de grens. De Braziliaanse helft van Rivera stad heet Santana do Livramento en markeert het zuidelijkste punt van de Braziliaanse wijnstreek Fronteira/Campanha. Tannat, Syrah en Chardonnay zijn de meest aangeplante druivensoorten in de regio, omdat ze goed gedijen bij de waterstress die ontstaat door deze bodem. Het landklimaat wordt gekenmerkt door droge seizoenen met veel zon en weinig neerslag het hele jaar door. Cerro Chapeu heeft slechts één commerciële wijnmakerij, Bodegas Carrau. De wijngeschiedenis van de familie Carrau gaat acht generaties terug, 260 jaar terug naar Barcelona, Spanje.

Northern Riverside

In het noordwesten van Uruguay, aan de grens van Argentinië langs de Uruguay-rivier ligt de zone Northern Riverside. Hier heerst een mix van bodems met veel organisch materiaal met stenen en calciumcarbonaat. Het klimaat is warmer met een hoge luchtvochtigheid en grote dagelijkse temperatuurverschillen. Vanwege deze hogere luchtvochtigheid zijn de meeste wijnen hier bestemd voor tafelwijn. De regio is vooral bekend om Tannat.

In Paysandúis de bodem vruchtbaar en rijk aan kalk, en dus goed voor Tannat, Cabernet Sauvignon en Syrah. In Salto kenmerkt het Daymán-bekken door grote temperatuurschommelingen. De bodems zijn slibachtig, slechts een halve meter dik en niet erg vruchtbaar. Het ligt op een goed gedraineerde laag grind die enige vochtigheid handhaaft. Ze zijn ideaal voor fijne wijnen, in het bijzonder voor Tannat, dat goed afgerond en zacht wordt.

Southern Riverside

Recht tegenover Buenos Aires in Argentinië, vinden we de regio Colonia aan de overzijde van de rivier Rio de la Plata. Door het warmere rivierwater, wordt het maritieme effect van de Atlantische Oceaan verzacht. Doordat Colonia ook een toeristische trekpleister is, stemt men de wijn meer af op deze lifestyle. Colonia is zowel een historisch als een nieuw wijngebied en kent een grote diversiteit. Iets verder landinwaarts zijn de bodems rijk en vruchtbaar. Daarom zien we hier meer rood; echter, direct aan de rivieroevers laten gemalen fossielen kalkhoudende bodems achter die goed zijn gebleken voor bijvoorbeeld Sauvignon Blanc.

Grootste wijnland onttroond

Italië is al enige jaren met afstand de grootste wijnproducent ter wereld. Echter het ziet er naar uit dat dit jaar de oogst met maar liefst 12% zal dalen tot ongeveer 43 miljoen hl onder invloed van klimaatverandering. De oogst wordt gekenmerkt door overstromingen, droogte en schade als gevolg van hagelbuien. Hierdoor wordt naar verwachting Italië onttroond als het grootste wijnland en zal Frankrijk voor het eerst in 9 jaar weer de eerste positie bekleden. Hier bleef de productie op het 5-jaars gemiddelde met zo’n 45 miljoen hl.

Wie bang is dat er een tekort zal komen aan Italiaanse wijnen heeft het mis. In de voorbijgaande jaren was er overproductie, waardoor de Italianen nu kunnen interen op hun wijnplas. Het lijkt erop dat het noorden, ongeacht de extreme hagel, toch nog haar productie op pijl weet te houden, maar juist het zuiden met extreme hitte is de oorzaak van de mindere productie.

Overigens Sicilië trapte af met het oogsten op 1 augustus. Dit was 10 dagen later dan in 2022, en helaas lijkt de oogst met 35% te dalen ten opzichte van 2022. De pluk zal ruim 100 dagen gaan duren, wat betekent dat dit het langste plukseizoen zal zijn. Ook hier had men te doen met extreme omstandigheden; hevige regenval in mei en juni, extreme hitte in juli, branden en schimmelplagen.

Frankrijk als grootste wijnland

Frankrijk laat een daling van slechts 2% ten opzichte van 2022 zien, waardoor de totale productie uitkomt op 45 miljoen hl. Hoewel dit getal met 1% boven het 5-jaarlijks gemiddelde ligt, zijn er wel gevaren op de loer. Volgens het SSP eisen valse meeldauw uitbraken in Bordeaux waarbij vooral de Merlot-druiven geraakt zijn (-9% tov 2022 of -17% van het 5-jarig gemiddelde) en het zuidwesten (Aude en Hérault) en droogte in de volumegebieden Languedoc en Roussillon (-8% tov 2022 of -2% van het 5-jarig gemiddelde)hun tol in de toekomst. Terwijl grijze rot of botrytis opduikt aan het eind van het groeiseizoen in andere gebieden, wat een goede uitkomt biedt voor dessertwijnen.

De Rhône en Provence hebben te maken gehad met meeldauw, hagel en zomerse hittegolf waardoor de opbrengst hier quite lijkt te spelen. Het goede nieuws komt uit Bourgogne en Beaujolais. Hier is het potentieel veelbelovend met een +11% ten opzichte van de 2022-opbrengst (of 21% van het 5-jarig gemiddelde). Ook in de Loire zien we zelfs +19%. Champagne liefhebbers hebben meer te lijden. Ondanks een recordgewicht van druiventrossen, maar botrytis lijkt roet in het eten (of wijn) te gooien. Het lijkt erop dat 11% van de druiven geïnfecteerd zijn wat een daling van 2% laat zien ten opzichte van 2022.

Franse uitdagingen

Overigens speelt nog een ander aspect in Frankrijk. Door de enorme hoeveelheden onverkochte wijn van eerdere jaren, worden deze door de Franse overheid opgekocht om omgevormd te worden tot alcohol voor parfum of ontsmettingsmiddel. Om deze reden moet Bordeaux duizenden hectaren wijngaarden verwijderen. Eén van de grootste boosdoeners is bier, de Franse jongeren hebben een voorkeur voor bier. De wijnverkoop in 2022 lag 30% lager dan in 2019. De prijs daalde met 21% in de tweede helft van 2022 in vergelijking met voorgaande jaren. Daarnaast vindt ook verschuiving plaats van rode naar witte of rosé wijnen dankzij de lange zomers en hogere temperaturen. Verder verandert de smaak van Bordeaux wijnen doordat hitte de wijnen tanninerijker maken met hoger alcohol percentages. En daarnaast natuurlijk de bosbranden die een rokerige smaak kunnen nalaten.

Spaanse productie 2023

Het derde grootste productie wijnland is nog steeds Spanje. Maar ook daar zien we een dramatische daling van maar liefst 20% tot 33 miljoen hl. Hier is de veroorzaker vooral de extreme hitte en droogte. De hitte in augustus heeft vooral de belangrijke Tempranillo-druif geraakt.  Overigens blijven Amerika en Australië op zeer gepaste afstand nummer 4 en 5.

Maar uiteindelijk gaat het om kwaliteit, en dat zit goed met de Italiaanse wijnen. De marketing machine draait volop en die zorgt voor de verkoopbaarheid. Het zal dus erom spannen welk land er het beste uit gaat komen!

Onderdompelen in wijn

Nacht van de Wijn

Yesss! Op 27 en 28 oktober vind de Nacht van de Wijn weer plaats. Een leuk wijnfestival waar je jezelf kan onderdompelen in de wereld van wijn. Dit vindt plaats in het Werkspoor Kathedraal te Utrecht. Wat kan je hiervan verwachten? Meer dan 200 wijnen van over de gehele wereld worden samengebracht op één locatie. De ideale plek voor wijnliefhebbers, fijnproevers en levensgenieters. Naast wijn zijn er culinaire hapjes en live muziek. Naast een entree prijs van €17.50 betaal je per glas (vanaf €5.00) voor de wijn naar keuze. Tickets zijn verkrijgbaar aan de deur, maar het aan te bevelen om te reserveren via de website.

World’s Best Vineyard 2023

Sinds 2019 stelt de organisatie een prestigieuze lijst samen van de 50 wijngaarden met de meest verbazingwekkende wijngaardervaringen. De beste plaatsen om geweldige wijnen te proeven en meer te weten te komen over wijn maken en druiventeelt. Velen bieden ook een prachtig uitzicht, restaurants en plaatsen om te verblijven. Het gaat dus niet om de kwaliteit van de wijn, maar om de ervaringen die eromheen gebouwd zijn. In 2023 kent de lijst 15 nieuwe toevoegingen. Het is een leuke lijst om rekening te houden met je vakantiebestemming, echter je zal zeker diepe zakken nodig hebben!

Vernieuwing in Oostenrijk

Natuurlijk groeit niet op elke locatie waar wijngaarden worden aangelegd kwaliteit druiven. Het is een combinatie van factoren, zoals bodemgesteldheid, druivenvariëteit, microklimaat en dergelijke. Maar hoe kan je een matige of goede wijn onderscheiden van een fantastische wijn? Daarvoor zijn classificaties in het leven geroepen. Echter dit dient men wel met enige acht beschouwen. Kijken we naar de Bordeaux classificatie, is dit gebaseerd op basis van reputatie en handelsprijs van het domein uit 1855 (!!). Sindsdien is deze lijst maar zeer beperkt aangepast, onafhankelijk van de kwaliteit. Tevens wanneer een geclassificeerd domein een aangelegen (niet-geclassificeerde) wijngaard overneemt, is deze wijngaard plotsklaps ook geclassificeerd. Dus hier is het een beetje krom. In de Champagne gaat men uit van de plaatsnaam. Kijk je in Bourgogne, daar gaat de klassering zover als wijngaardpercelen en is gebaseerd op het terroir.

Vernieuwing van DAC niveaus

Nu zien we dat de Bourgondische logica vaker wordt gekopieerd. Dat zagen we reeds in Duitsland, maar nu ook in Oostenrijk. Doordat de wijngaarden verdeeld zijn over vele wijnhuizen en de wijngaarden op verschillende locaties liggen, is de keuze voor locatie eigenlijk natuurlijk te noemen. Vandaar dat sinds augustus 2023 de classificatie ook in de wet geregeld is. De eerste wijngaard classificaties kunnen we in 2025 verwachten.

De bestaande opbouw van Gebietswein (regionale wijn), Ortswein (gemeente/village wijn) en Riedenwein (single vineyard wijn) blijft bestaan. Binnen Riedenwein is een onderscheid geïntroduceerd met Erste Lage (Premier Cru) en Grosse Lage (Grand Cru). Het gebruik van Erste en Grosse Lage is voorbehouden aan DAC-wijnen. In het kort zijn de vereisten dat de regio waar de wijn vandaan komt de drie DAC (bovengenoemde) niveaus hanteert, dat de druiven met de hand zijn geoogst en dat er een lagere opbrengst per hectare gehanteerd wordt dan het wettelijk maximum voor de regio.

Vernieuwing van DAC pyramide

Om in aanmerking te komen voor de hoogste classificatie zal de regionale wijn comité een verzoek moeten indienen aan de Nationale Wijn Comité namens de betreffende wijngaard (Ried). Dit omvat tevens de historische belangrijkheid van de wijngaard, een beschrijving van de bodemopbouw, geologische karakteristieken, klimaat en ligging van de wijngaard. Tenslotte de nationale en internationale waardering van de wijn als bewijs van de hoge kwaliteit die de wijngaard kan opleveren. Om in aanmerking te komen voor Grosse Lage zal de wijngaard eerst vijf jaar de Erste Lage classificatie moeten bezitten. Nadere vereisten om Grosse Lage te hanteren zal nog verder gespecificeerd worden.

Overigens zal de huidige classificatie van kabinet, spätlese tot aan beerenauslese ook gewoon blijven bestaan binnen de opzet van DAC.

DAC compleet

Om even in Oostenrijk te blijven. Zoals je misschien kan herinneren van ons artikel over Oostenrijk, waren er twee regio’s die de DAC classificatie niet hadden. Nadat Wagram reeds in 2021 was toegetreden tot de DAC familie, heeft nu in 2023 ook Thermenregio de DAC classificatie omarmd. Hiermee treedt de laatste regio toe tot de DAC familie en zijn alle regio’s in Oostenrijk DAC geklasseerd.

Thermen regio

Bron: Austrian Wine

Opkomend binnenland en kustgebied van Argentinië

Argentijnse wijnen worden meestal geassocieerd met de stuivende Malbec wijnen uit Mendoza of Torrontés uit Salta of Cafayate. Echter ook in het opkomend binnenland en aan het kustgebied rondom de hoofdstad van Argentinië, Buenos Aires, heeft altijd wijnbouw activiteiten plaatsgevonden.

Overgangsgebied in het binnenland rondom Córdoba

Córdoba strekt zich uit vanaf de grens met Catamarca en La Rioja in het noordwesten tot aan La Pampa in het zuiden. Het is bekend door haar glooiende heuvels, weelderige bossen en kleine dorpjes. Het is ook de thuisbasis van een van de kleinste wijngaarden van het land. Córdoba bestaat slechts uit een handvol hectare met wijngaarden.

Voor het eerst opgericht in de 16e eeuw, is het wijngebied Córdoba een van de oudste in Zuid-Amerika. Nochtans is pas eind 20e eeuw de commerciële exploitatie echt op gang gekomen. Oorspronkelijk stond Córdoba bekend om het produceren van goedkope, zoete wijn. Deze werd voornamelijk gebruikt voor sacramentele doeleinden. Vandaag de dag heeft de regio een reputatie voor het produceren van verfijnde Malbecs, Pinot Noirs en Chardonnays. Dankzij de gezonde bodem en hoge temperaturen hebben druiven die in Córdoba worden geteeld een uitgesproken en robuuste smaak. Net als Mendoza ligt Córdoba op een lichte verhoging; zo’n 350 tot 550m boven zeeniveau. Maar de verkoelende invloed van de Andes is hier minder.

Subregio’s in Córdoba

In de Sierra Chicas stond ooit 1.500ha aangeplant, maar daar is nu nog geen 300ha van overgebleven. Iets zuidelijker ligt Cólon in de regio Norte Córdobes met 144ha. Dit is tevens de meest historische regio aangezien de stad Colonia Caroya in 1616 door Jezuïeten is opgericht. Waarbij ze tevens hun eigen wijngaarden aanlegden. Deze liggen op 500m hoogte. Calamuchita in de gelijknamige Valle de Calamuchita is de derde grootste subregio met 32ha aanplant. De wijngaarden liggen op steile hellingen variërend van 600 tot 1.200m hoogte.

Nabij de grens met San Luis in Cuyo ligt de regio Traslasierra met subregio’s San Javier (29ha) en San Alberto (met 5ha). Deze regio is wat geïsoleerd ten opzichte van de andere regio’s door een bergrug. Het is een erg droge regio en lijkt eigenlijk meer op de droge bergachtige condities van Mendoza. Tenslotte liggen de vlakkere regio’s Ischilin (18ha) en Cruz del Eje (27 ha) verder naar het noorden.

Córdoba staat op het punt ontdekt te worden als één van de meest fascinerende wijnregio’s van Argentinië. De wijnen profiteren van de hoogte invloeden, zonder de extreme zon en wind omstandigheden, zoals in Mendoza. De wijnen hebben een zachtere complexiteit zonder teveel tannine.

Opkomend kustgebied en binnenland van Argentinië

Verstedelijkt Buenos Aires

Het is de regio van verstedelijking met een rijk cultureel erfgoed, mooie architectuur en bruisend nachtleven. Landbouw, in welke vorm dan ook, speelt hier geen rol van betekenis. Toch zijn er 400ha wijngaarden te vinden in de laaggelegen vlaktes. En sinds het begin van de 21e eeuw is het produceren van premium wijnen gaan groeien. De zilveren medaille in de Decanter World Wine Award 2009 was een bekroning voor het werk. Dit is ’s werelds grootste wijnwedstrijd die in Londen wordt georganiseerd.

Echter, Buenos Aires kent een lange wijnbouwtraditie. Van het einde van de 19e eeuw tot de jaren 1930 was Buenos Aires, na Mendoza en San Juan, de op twee na grootste wijn producerende provincie. Een wet uit 1934 verbood echter de wijnproductie buiten Cuyo. Wat resulteerde in het verlaten van alle wijngaarden van Buenos Aires. Pas in de 21e eeuw begonnen nieuwe wijnbereidingsprojecten te verschijnen en INV-gegevens van 2020, heeft Buenos Aires 149 hectare wijnstokken. Waardoor het de tiende grootste producent in het land is.

De wijnen van Buenos Aires hebben nu hun eigen identiteit en verschillende wijnhuizen bieden een overtreffende trap van de verschillende terroirs. Na de opkomst van de Argentijnse wijn heeft Buenos Aires het creatieve potentieel van degustación (wijnproeven) ontdekt. Hierdoor is er een uitgebreid assortiment van rondleidingen door de bodega’s en wijnbars van de stad. En nu het land meer Decanter-onderscheidingen heeft gekregen dan waar ook ter wereld en wijn onlangs is uitgeroepen tot de nationale drank van Argentinië, is er geen betere tijd om naar Buenos Aires te reizen.

De twee gezichten in Buenos Aires

Buenos Aires heeft twee Geografische Indicaties binnen haar grenzen. Het grote verschil met de andere wijnbouwgebieden is dat deze gebieden in Buenos Aires oostelijk liggen. Terwijl de meeste gebieden juist uiterst west liggen om te profiteren van de koele invloeden van het Andes gebergte. In de meest oostelijk punt, aan de Atlantische Oceaan, ligt Chapadmalal GI en haar buur Balcarce GI terwijl  in het westen rond de stad Villa Ventana de gelijknamige regio ligt.  Daarnaast vindt er wijnbouw plaats rondom Médanos waar de Bahía Bianca, ofwel de Witte Baai, een grote watermassa bergt die bijdraagt aan het matigen van het warme klimaat. Maar mede dankzij de honger naar meer of andere wijnbouwgebieden, zie je ook in Buenos Aires verschillende nieuwe projecten als paddenstoelen uit de grond schieten.

Het golvende landschap biedt goede uitgangspunten voor wijnbouw. De wijngaarden liggen op de hellingen waarbij de beheerders het aspect (ofwel hoogte) om de rijping van de druiven te bevorderen. De nabijheid van de Atlantische Oceaan levert weliswaar een hoge luchtvochtigheid op, maar de bijkomende wind is cruciaal tegen de ontwikkeling van ziektes zoals meeldauw.

Zoals je overal in Argentinië terug ziet, zijn de belangrijkste druivenrassen Cabernet Sauvignon, Merlot en de iconische Malbec voor rode wijn en voor witte Chardonnay en Sauvignon Blanc. Daarnaast zien we ook Albariño, Gewurztraminer, Pinot Grigio en Pinot Noir verschijnen.

Oostelijk gelegen Costa & Pampa

Een van de nieuwste wijngebieden in de Sierra Tandilia, Chapadmalal, is gelegen aan de kust een paar kilometer ten zuiden van Mar del Plata. Deze subregio heeft haar eigen GI-status verworven. Hier aan de Atlantische kust is het veel koeler en natter, vergeleken met de doorsnee wijnen die we kennen uit Mendoza. De wijnstokken hebben geen irrigatie nodig, zoals elders in het land. De nachten zijn koel en brengen aromatische, frisse smaken aan de wijnen.

Trapiche is een van de wijnproducenten die investeren in deze kustwijngaarden. Ze geloven dat het klimaat geschikt zal zijn voor bijvoorbeeld Albariño, een druif die vrij gewend is aan regen waar hij in Europa wordt geplant. Trapiche heeft al gemerkt dat het te koel is voor Malbec en Cabernet Sauvignon.

Tevens vinden we hier een andere recente GI, te weten GI Balcarce. De bodems van Balcarce worden zelden elders in de wereld. Hier bestaat de bodem uit platen poreuze kalksteen en een onderscheidend microklimaat gegenereerd door de sierras en de lokale winden. En dat terwijl de nabijheid van de zee nog meer bijdraagt aan de unieke mix.

Sierra Ventana

Het zuidwesten van Buenos Aires biedt alles wat nodig is voor kwaliteit wijnbouw. Te weten de Ventania en Tandilia bergruggen, vruchtbare valleien, glooiende hellingen en invloed van de Atlantische wind. Hier vinden we Bodega Saldungaray die uitmuntende wijnen voortbrengt van haar 20ha.

Médanos

Het terroir van Médanos heeft unieke omstandigheden, ideaal voor kwaliteitswijngaarden. De bodem is zanderig met een kalkstenen onderbodem en gezien de breedtegraad (op ongeveer dezelfde hoogte waar de Pampa-regio en Patagonië samenkomen) ontvangen wijngaarden lange uren zonlicht, wat resulteert in druiven met een hoog suikergehalte. De nooit afnemende oceaanwind helpt bij het ontwikkelen van dikkere huiden die bijdragen aan de intense kleur van deze wijnen. Het is de enige regio waar premium wijnen vandaan komen met oceaan-invloeden. Eén van de meest gevierde wijndomeinen in deze subregio is AlEste Bodega & Viñedos die wereld erkenning heeft gekregen voor haar Chardonnay, op de Decanter World Wine Awards.

Syrah is hier de meest aangeplante druivensoort waarna de bekende internationale druivensoorten komen. Ook vinden we hier de minder voorkomende Alvarinho en een oude wijnstok genaamd César een kruising tussen Pinot Noir en de Spaanse Argant, die eigenlijk alleen bekend is van de wijnen uit Irancy wat ten zuiden van Chablis ligt. Naast de bovengenoemde druivensoorten vinden we ook Tannat, Tempranillo en Petit Verdot.

Tot slot

Hiermee komen we aan het einde om Argentinië als wijnland te verkennen. Natuurlijk staat de massaproductie van met name Malbec uit Mendoza centraal, echter we hebben gezien dat er nog vele andere gebieden zijn met hun eigen kwaliteiten. Ook zien we steeds meer uitbreiding, waarvan het opkomend binnenland met Córdoba en het kustgebied van Argentinië met Buenos Aires goede voorbeelden zijn. Wat dat betreft is de wijn in overvloed, iets wat de Franse boeren niet herkennen gelet op het wijnoverschot en de drastische inkrimping van het wijngaardarsenaal.

Extreme wijnstreek in Argentinië

Vanuit het grote productiegebied Cuyo zakken we verder af naar het zuiden. De zone Patagonië is de meest zuidelijke wijnstreek in Argentinië met extreme klimaten. Het omvat de provincies Rio Negro, La Pampa en Neuquen. Patagonië vereenzelvigt niet vaak met wijn productie vanwege het woestijnlandschap en het koele, droge klimaat. Desondanks is Patagonische wijn internationaal steeds meer bekend geworden vooral dankzij de elegante Pinot Noir en Malbec wijnen. Echter de totale productie komt niet boven de 2% in vergelijking tot de totale Argentijnse wijnproductie. Waarom dan deze interesse? Simpel, het zijn fantastische, moeilijk verkrijgbare wijnen die zeer intrigerend zijn.

De wijnstreken in Patagonië liggen dichterbij de Andes dan bij de Atlantische Oceaan en op veel lagere hoogten dan andere Argentijnse wijnregio’s. Ze liggen gemiddeld op ongeveer 300m. Door het eerder genoemde koele droge klimaat is de streek uitermate geschikt voor de blauwe druivensoort Pinot Noir. Echter vanwege het woestijnlandschap, moeten rivieren wel in de buurt zijn die van de nodige irrigatie kunnen voorzien. Het klimaat draagt bij aan koelere nachten en warme dagen die het groeiseizoen verlengen. Waardoor de druiven een rijker karakter krijgen en een goede zuurgraad.

Extreme wijnstreek in Argentinie

Klimatologische invloeden

Het klimaat van de wijnstreek Patagonië kan worden omschreven als warm, continentaal en semi-aride. De wijnstreek ontvangt minder dan 200 mm neerslag per jaar, terwijl gedurende de rijpingsmaanden de temperatuur hier in Argentinië extreme uitslagen kent. De bodems die het meest geschikt zijn voor wijnbouw zijn te vinden in de noordelijke delen van de regio. Dit is vlakbij de rivier de Negro, waar ze zijn gevormd met vulkanisch gesteente. Richting het zuiden van de regio wordt de bodem dor en steenachtiger met brede uitgestrekte ronde kiezelstenen. Dit terroir staat bekend als het graf van Patagonië en wordt meestal aangetroffen op een relatief vlakke ondergrond.

De twee meest bekende regio’s binnen Patagonië zijn Rio Negro en Neuquen, de wijnen hier hebben een typisch Europees karakter. Neuquen ligt in de uitlopers van de Andes terwijl Rio Negro op de hogere hellingen te vinden is. En hoewel Malbec nog steeds de meest aangeplante druivensoort is, is het Pinot Noir die iconische wijnen voortbrengt.

De wijnen

De rode wijnen uit deze wijnstreek in Argentinië hebben een extreme complexiteit met intense kleuren. De regio La Pampa wordt steeds bekender voor wijnliefhebbers aangezien hier uitstekende Cabernet Franc-wijnen worden geproduceerd op grotere hoogte waar de bodem arm en steenachtig is. Deze wijnen hebben hints van rood fruit, elegante tannine en smaaktonen van peper. Patagonische Merlot-wijnen worden omschreven als soepel en evenwichtig met intense aroma’s. De meest aangeplante variëteit Malbec heeft een intense robijnrode kleur met aroma’s van zwarte kersen, lavendel, koekjes en kruiden. De smaak van de wijn is droog met verfrissende zuren, een medium body, evenwichtige smaken en rijpe tannine.

De witte wijnen hebben een goede structuur, perfecte complexiteit, natuurlijke zuurgraad en aroma’s die de minerale tonen van de wijn benadrukken. Chardonnay, Sauvignon Blanc en Riesling zijn de meest populaire Patagonische witte wijnen, omdat ze de frisheid van het klimaat kunnen laten zien. De Sauvignon Blanc-wijnen, wanneer de groeikracht onder controle blijft en de druiven volledig rijp zijn, zijn van uitstekende en hoge kwaliteit, terwijl de Chardonnay een fruitig aroma heeft met een goede en harmonieuze body. Tenslotte leveren de Pinot Noir-wijnen uitstekende mousserende wijnen.

La Pampa

In het midden van het land vinden we La Pampa, met haar uitgestrekte graslanden en bijbehorende veehouderij, dat sinds 2000 behoort tot de zone Patagonië. Dit is een overgangsgebied van het berggebied naar de glooiende vlaktes in het zuiden van het land. Het omvat slechts ruim 300ha aan wijnbouwgebied in het zuidwesten van de provincie nabij de grens met Rio Negro, waar blauwe druiven aanplant domineert. Vooral Malbec (50%) en Cabernet Sauvignon (12%), terwijl van witte druiven Chardonnay (3%) en Sauvignon Blanc met 2% schaars zijn. De productie is vooral gecentreerd rondom de stad Venticinco  (25) de Mayo waarbij Bodega del Desierto de grootste producent is.

Zij zijn in 2001 begonnen aan het avontuur en na twee jaar was 140ha aangeplant in de Alto Valle  del Rio Colorado. De wijngaarden zijn over het algemeen zanderig bezaaid met stenen gelegen op 330m hoogte. Regenval is beperkt met 180mm per jaar waardoor irrigatie noodzakelijk is. Het resulteert in wijnen met een volle body en uitgesproken aroma’s.

Pionieren in Rio Negro

Ten zuiden van La Pampa ligt Rio Negro, waar de rivieren Negro en Colorado van west naar het oost de provincie doorkruizen. De wijngaarden liggen op 350m in het westen en glijden geleidelijk af naar het oosten, de Atlantische Oceaan. In het westen is het klimaat overwegend continentaal en droog en lage luchtvochtigheid. De winters zijn koud terwijl zomers warm zijn. De wind vanaf de Andes vergroot de droogte en draagt bij aan gezonde wijngaarden. In het oosten, nabij de stad San Javier vormt de lagere vallei van de Rio Negro met een vlakte en lichte helling naar de Atlantische Oceaan. Met slechts 1.500ha is het een kleine regio waar Malbec (26%), Merlot (15%) en Pinot Noir (8%) domineren. Terwijl qua wit het vooral verschillende variëteiten van Torrontés (13%) en Pedro Ximenez (4%) zijn.

Het is Rio Negro waar wijnmakers eerst zijn gaan pionieren onder de meer extreme omstandigheden van wijnstreken in Argentinië. De eerste wijnmakerij opende zijn deuren reeds in 1909. Vanuit hier is men verder gaan uitbreiden in de andere provincies in Patagonië. De regio is onder te verdelen in drie subregio’s Upper Valley, Middle Valley en Lower Valley (ja zeer origineel), waarbij de meeste wijngaarden in de Lower Valley subregio liggen.

De wijnen vallen op door hun uitstekende balans tussen alcohol en zuurgraad, als gevolg van langzame rijping van de druiven. De Sauvignon Blanc en Semillón zijn zeer interessant, met prachtige fruitige aroma’s, minerale accenten die moeilijk in andere gebieden te vinden zijn. In de rode wijnen vallen Malbec, Merlot en Pinot Noir op, met een goede kleurintensiteit en mooie aroma’s.

Rio Negro is zeker een opkomende wijnregio en de moeite waard om in de gaten te houden.

Neuquen

De wijnregio Neuquen is een snel in opkomst komende regio. Pas sinds de begin jaren 2000 wordt op commerciële schaal wijn gemaakt maar reeds nu bewijst het dat er veel potentie is. Waarbij Malbec en Cabernet Sauvignon wijn voortbrengen die variëren een van zeer goede tot fantastische kwaliteit. Neuquen ligt ten zuiden van de grootste productie zone Mendoza en ten westen van Rio Negro. De wijnproductie vindt vooral plaats rondom het stadje San Patricio de Chañar aan de rivier de Neuquen (Añelo GI). Dit omvat 85% van de totale 1.700ha aanplant in deze zone. Uitbreiding langs de rivier de Limay heeft inmiddels ook plaatsgevonden. Eigenlijk is wijnbouw ingegeven door het doorslaande succes van Mendoza. In 1999 werden de eerste wijnstokken in Neuquen aan geplant en in 2003 volgde de eerste oogst.

Klimaat

Het klimaat is aanzienlijk koeler door de lagere breedtegraad dan in het woestijnachtige Mendoza en de Andes heeft weinig invloed op de wijnbouw, in tegenstelling tot de noordelijk gelegen zones Cuyo en het Noorden. Sterke woestijnwinden en de hete zon zorgen voor een gematigd klimaat waar wijnbouw goed floreert. Deze wind is een vloek en een zegen; het kan de ontluikende druivenstokken beschadigen, maar voorkomt ook dat ziektes zich in de wijngaard kunnen nestelen. De warme, zonnige dagen worden gevolgd door frisse woestijnnachten. Deze dagelijkse temperatuurschommelingen verlengen het groeiseizoen waardoor de druiven de tijd krijgen om de fruitcomplexiteit te ontwikkelen zonder dat dit ten koste gaat van de zuurgraad. Hierdoor zijn de wijnen goed in balans.

Daarnaast voert de rivier de Neuquen smeltwater uit de Andes aan voor de noodzakelijke irrigatie. De steenachtige alluviale bodems zijn goed gedraineerd en zorgen ervoor dat wortelsystemen diep in de grond kunnen groeien om toegang te krijgen tot belangrijke mineralen en voedingsstoffen. De gezonde wijnstokken die hieruit voortkomen, produceren druiven van hoge kwaliteit met een uitstekende concentratie aan suikers en zuren.

Chubut

Geheel in het zuiden van Argentinië vinden we met Chubut de meest zuidelijke wijngaard ter wereld, die voorbij de 45 graden zuiderbreedte liggen. Dit is vergelijkbaar met het zuidelijkste puntje van de Beaujolais in Frankrijk die eindigt bij Lyon of Central Otega in Nieuw Zeeland. Hoewel Chubut, met slechts 92ha aan wijnbouwgebied, nog geen status van Geografische Indicatie heeft, is de zone volop in beweging. De wijnbouw activiteiten zijn geconcentreerd in kleine oases verspreid nabij grote rivieren en meren. Nieuwe ontwikkelingen in Trevelin GI, Paso del Sapo Comarca Andina Paralelo 42 en Sarmiento ontwikkelden zich snel en hun wijnen begonnen internationaal aanzien te verwerven, mede dankzij het koele klimaat. Echter slechts alleen Trevelin is mogen toetreden tot GI status in augustus 2020. Hier is maar liefst 12ha aangeplant, met de potentie om uit te groeien naar 35.000ha.

De extreme kou, harde wind en de aanwezigheid van vorst gedurende het hele seizoen vertalen zich in frisse wijnen, fruitige tonen en goede zuurgraad. Vandaar dat je hier nagenoeg geen Malbec of Cabernet Sauvignon vindt. Maar de klassieke koelklimaat druivenrassen als Pinot Noir, Chardonnay en Sauvignon Blanc gedijen hier goed. De kwaliteit van Gewürztraminer die hier ook te vinden is, is ook hoog.

Over het algemeen, zowel voor rode als witte wijnen, geldt dat de wijn licht van body is, met een zeer aromatisch palet.  Het zijn elegante wijnen met een verfijnd balans en zeer goede zuurgraad waarbij de afdronk zeer prettig lang is.