Na de ban van sigaretten en diesel/benzine auto’s, zien we nu een lobby ontstaan voor een campagne tegen alcoholische dranken. Terecht of onterecht, dat wil ik graag in het midden laten. Duidelijk mag zijn dat ik een voorkeur heb voor een bepaalde richting, met name voor wijn. Daarom wil ik de vraag stellen wat de toekomst van wijn nu eigenlijk nog is. Zeker omdat het klimatologisch ook zeker tegen zit.
We hebben dit onderwerp al eerder aangestipt met de uitdagingen in de Douro, de overproductie in Frankrijk en microplastics in de Duitse wijngaarden. Maar graag willen we in dit onderwerp nog iets verder duiken.
Zo kan je stellen dat er klimatologische uitdagingen liggen, maar ook zeker veranderde consumentenpatronen en algeheel economische uitdagingen.
Klimaatuitdagingen
Druiven zijn kieskeurig en 13 tot 21C zijn optimaal voor deze plant. Daarnaast zijn omstandigheden ook van belang, waterstress op de juiste moment dragen bij aan de complexiteit van het uiteindelijke product.
Bosbranden zijn mogelijk de meest zichtbare resultante van klimaatverandering. In de afgelopen 2 decennia zijn deze over de hele wereld verdubbeld en heftiger. Ook hittegolven komen 3x vaker voor. Bedenk daarbij dan ook dat 2014-2023 het warmste decennium ooit is geweest. En dat terwijl neerslag heftiger en minder voorspelbaar is geworden.
In het wijnland heeft men intussen ruim ervaring opgedaan met de extremen als gevolg van klimaatverandering, waardoor de toekomst van wijn op het spel staat. Van heftige hittegolven en bosbranden tot jarenlange droogte gevolgd door ernstige overstromingen, verwoestende hagelbuien en vroege en late vorst. Volgens het World Economic Forum zijn de kosten van deze extreme weersomstandigheden in de afgelopen 20 jaar ongeveer $2.8 biljoen.
Oplossingen voor klimaatuitdagingen
Maar zijn er dan oplossingen? Het antwoord is al snel in de bodem terug te vinden. Bodemgezondheid is essentieel voor gezonde klimaatbestendige gewassen. Intensieve grondbewerking waaronder bemesting, tasten de bodem aan. Regeneratieve wijnbouw is hier een oplossing voor. Meer bodembedekkers in de wijngaard kan het vocht beter reguleren en verdamping beheersen. Maar ook de temperatuur in de wijngaard controleren en bodemerosie te verminderen. Daarnaast helpt begrazing met het ”masseren” van de bodem om de waterdoorlating te verbeteren. Ook zien we dat wijnbouwers (kleine) bosgebieden aanplanten rondom de wijngaard om enzymatische biodiversiteit te verbeteren. Zie ook ons artikel over regeneratieve wijnbouw.
Een ander probleem is de regelgeving. Met name in veel Europese appellaties is irrigatie niet toegestaan. Ook hier zien we een iets flexibelere houding ontstaan als het gaat om herbruik van water te stimuleren, in plaats van uit rivieren of reservoirs.
Grillig consumentengedrag
Als iets duidelijker wordt in deze wereld die steeds aan veranderingen onderhevig is, is het wel dat het consumentengedrag bijzonder grillig is. Dit is ingegeven door de politieke instabiliteit in de wereld (denk aan Rusland-Oekraïne, Israël-Palestina, China, Noord Korea, maar vlak ook zeker de Verenigde Staten niet uit die allerlei importheffingen aan het opleggen zijn). De Verenigde Staten maar ook China zijn belangrijke afzetmarkten, vooral voor Franse wijn, maar juist deze landen juist meer handelsbeperkingen opwerpen.
Maar ook worden consumenten geraakt in hun portemonnee. De koopkracht van de consument krimpt en er is sprake van een wereldwijde economische neergang, die de wijnhandel blijft beïnvloeden.
Low-No Alcohol
En denk ook aan de verschuiving naar gezondheidsbewustheid van de consument. Alcohol wordt steeds meer in de ban gedaan door overheden. Vooral Noord Amerika, maar ook steeds meer in centraal Europa speelt dit een belangrijke rol. De enige wijze om hierop in te spelen is vooral om te kijken naar de productportfolio. Hoe kan men in de toekomst slimmer wijn maken met lager alcohol percentage of zelfs alcoholvrij.
Premiumisatie
Een ander aspect is premiumisatie. In de afgelopen jaren had de wijnwereld vol ingezet op premium-wijnen. Terwijl de volumes stagneerden, compenseerde deze premium-wijnen het verlies. Echter, zeker doordat de vraag uit China lager uitvalt, kan je vraagtekens zetten of premium-wijnen een haalbare strategie is naar de toekomst.
Wijnkennis
Waar wel kansen liggen is om de kennis over wijn te vergroten. Zeker ook jongere generaties zijn erg geïnteresseerd om meer te begrijpen hoe wijn gemaakt wordt en hoe wijn te proeven. Vandaar ook onze wijnproeverijen om deze kennis te delen.
Product differentiatie
Een andere kans ligt in de aanpak. Grenzen vervagen, we drinken graag nog een drankje, maar identificeren onszelf niet meer als ‘wijndrinker’, ‘bierdrinker’ of ‘cocktaildrinker’. We willen gewoon iets lekkers, waarbij de kwaliteit vooropstaat. Of dat nu een speciaal bier, mooie wijn of lekkere cocktail is. Niet alleen de categorieën verdwijnen, wijnmakers worden ook avontuurlijker. Of het nu whisky op een Amarone vat of kruiden in wijn tijdens de rijping. Alles kan.
En natuurlijk verschuift de trend van zware rode wijnen, naar de lichtere witte wijnen en mousserende wijnen die vaak lager in alcohol zijn.
Daarnaast blijven bio/natuurlijke, vegan maar ook orange wijn in de toekomst ook populair.
Waar ligt de toekomst van wijn?
Ja het is waar, er is een enorme overproductie dankzij de stuwende vraag naar wijn in de voorbijgaande jaren. Terwijl nu ook de consumentenmarkt haar focus aan het verleggen is. Maar wijn heeft zich genesteld in de culturele waarden van veel bevolkingsgroepen. Het is alleen de vraag of het zo prominent zal blijven. Het lijkt erop dat er een verplaatsing van focus plaats vindt naar lagere alcoholische dranken. Dus om de toekomst zeker te stellen voor wijn, zullen wijnbouwers flexibeler moeten gaan inspelen op wijzigende omstandigheden. Dat vraagt om een enorme uitdaging voor een traditioneel logge sector. En daar zien we grote verschillen tussen de “oude” en “nieuwe” wereld. De laatste is beter in staat om snel aan te passen aan omstandigheden. Terwijl in de “oude” wereld veel meer gereguleerd is, en dus veel trager verandert.
