witte wijn Archieven

6 mei 20256 mei 2025

Elegante Gavi wijnen

De elegante wijnen van Gavi DOCG worden al lang beschouwd als enkele van de meest iconische witte wijnen van Italië. Ze staan bekend om hun verouderingspotentieel dat, volgens de voorzitter van het Consorzio Tutela del Gavi, maar liefst meer dan een decennia beslaat. Naar mate de wijn ouder is, verkrijgt ze meer diepgang en nadruk. Dit draagt bij aan de veelzijdigheid van Gavi DOCG, omdat een jonge wijn met andere gerechten te combineren valt dan een wijn van een oudere jaargang.

Gavi, waar ligt het eigenlijk?

Om even ons geheugen op te frissen. Gavi is een DOCG in Piemonte, het ligt ten oosten van het welbekende Barolo en even ten noorden van Genoa. Het ligt op 30km afstand van de Middellandse Zee en klimt langzaam tot in de Ligurische Apennijnen. De wijn is gemaakt van de druif Cortese. Naast Piemonte is deze druif ook te vinden in Lombardia en Veneto. De eerste vermelding van Cortese dateert uit 1659 als aanplanting in een wijngaard in Piemonte.

Geologie

Er is een diverse bodemgesteldheid, wat ook terug te vinden is in de hoogteverschillen. Op de vlakte in het noordoosten bestaat deze uit een meer alluviale rode kleiachtige substantie. De heuvels zijn zacht glooiend en bossen wisselen wijngaarden af. Hier heersen de hoogste temperaturen en de rode kleigrond draagt bij aan wijnen van opmerkelijke body en structuur.

In het midden van de regio, rondom de berg Mesina, vinden we meer mergel en zandsteen. Dit levert Gavi-wijnen op met een elegante balans tussen structuur en smaak. In het zuiden wordt het steiler door de nabij gelegen Apennijnen en vinden we wijngaarden tot ongeveer 450m hoogte. Hier bestaat de bodem vooral uit witte kleiachtige mergel en metamorf gesteente waarvan de mariene oorsprong duidelijk terug te leiden is. Dit gebeid maakt onderdeel uit van het Piemonte-Liguriëbekken. De opbrengst is hier lager waardoor de wijnen intenser zijn.

Door het verschil in bodem en hoogte brengt de wijn een grote verscheidenheid met zich mee. Maar een andere belangrijke reden voor de creatie van dit bijzondere microklimaat is waarbij de zeewind over de Ligurische Zee de Apennijnen inblaast. De zeewind draagt bij aan de verkoeling en ventilatie en garandeert een lange rijpingsperiode. Gedurende de winter valt er veel sneeuw, gevolgd door een vochtige lente wat belangrijk is voor de daarop volgende lange warme zonnige dagen. Gevolgd door koele nachten wat de diurnal range vergroot en dus een positief impact heeft op de zuurgraad.

Wijnstijlen voor elegante Gavi wijn

Binnen de DOCG Gavi zijn vier wijnstijlen toegestaan: stille wijn, de mousserende frizzante, spumante en spumante methode classico en tenslotte de Riserva. Waarbij de Riserva wijnen de wijnen zijn die groot verouderingspotentieel bezitten. Zolang de wijn jong is, kenmerkt de wijn zich door een strogele kleur met groene glinstering. Het aroma neigt naar vers fruit en witte bloemen, met tonen van citrus en amandelen. Het is vaak een droge, maar volle wijn met frisse, harmonieus palet.

Oogstjaar 2024

Oogstjaar 2024 begon met een periode van weinig regen en goede temperaturen. vanaf half februari tot eind maart viel er 550mm regen. Het ontluiken van de wijnstok was iets eerder dan vorig jaar. De maand april kwamen aanvankelijk abnormale hoge temperaturen waardoor de groei versnelde. Maar vervolgens brak er een koude periode aan waarin lokaal temperaturen in de buurt van 0°C werden geregistreerd. Dit bracht vanzelfsprekend schade met zich mee. Het weer in mei was wisselvallig met wijdverspreide regenval en soms onweer. Deze situaties droegen bij aan een uitdagend wijnjaar.

Vervolgens verbeterde de weersituatie in juni. De bloei begon rond de eerste week, terwijl het einde van de maand meer regen bracht. Juli kenmerkende zich door een geleidelijke temperatuurstijging, vergezeld van zonnige dagen met een heldere hemel. Na de droge jaren 2022 en 2023 hebben de regens eindelijk de waterreserves hersteld en vooral de jonge wijnstokken in de wijngaarden nieuw leven ingeblazen. De beschikbaarheid van water in de bodem bevorderde het vormen van de bessen. De hitte, in de eerste helft van augustus, leidde tot temperaturen de 20 en 33°C. Rond half augustus begon véraison.

Vandaar dat de oogst in de derde week van september begon en duurde tot in oktober. Helaas viel in de eerste weken van september regen en gingen temperaturen naar beneden. Dit leverde wat complicaties op voor de oogst. Echter dankzij de veerkrachtigheid van de Cortese-druif en het vele werk in de wijngaarden, is de kwaliteit van de wijn op peil gebleven.

Verkoop cijfers 2023

Dat Gavi onvermindert populair blijft is ook wel te zien aan de verkoopstatistieken van 2023: maar liefst een productie van 14 miljoen flessen, waarvan 92% geëxporteerd werd. Hierbij zijn het Verenigd Koninkrijk (62%), Amerika (13%) en Duitsland (6%) de belangrijkste markten. Gavi DOCG produceert frisse en elegante wijnen en dankzij haar veelzijdige en verfijnde karakter staat ze wereldwijd bekend als de grote witte wijn uit Piemonte.

Wijnspijs

Cortese-wijnen hebben de neiging om medium body te hebben met tonen van limoenen. De wijnen kunnen agressief zuur en mager zijn in bijzonder koele jaargangen, maar wijnbereidingstechnieken zoals malolactische gisting en fermentatie op eikenhouten vaten kunnen dat temperen. Maar uit goede jaren, is kent de wijn een matige zuurgraad en lichte, knapperige smaken van de wijn passen goed bij de delicate smaken van sommige vissoorten. Het is niet voor niets dat de edelen uit Genoa deze wijn al in de 17^e eeuw hebben ontdekt. De pairing is fantastisch!

Maar denk ook aan sushi, lichte salades, gegrilde groente of past met lichte fruitige sauzen.

15 december 202015 december 2020

Wijn myth busters met verrassingsdiner

Afgelopen vrijdag was ik uitgenodigd bij vrienden om te komen eten. En ik werd geconfronteerd met de mooie taak één passende wijn te kiezen bij het diner, welke bestond uit drie gerechten. We zouden dit beiden doen en de wijn blind serveren, waarna we moesten raden wat voor wijn het zou zijn. We gaan dus onze eigen wijn myth busters creëren!

Gelukkig werd het menu mij wel medegedeeld; het voorgerecht bestond uit ganzenlever paté, het hoofdgerecht was pompoen in bladerdeeg met geitenkaas en het nagerecht een typisch hongaars gerecht van hüttenkäze en kweepeerjam.

Nu, dit is best een interessante opgave, de klassieke combinatie bij ganzenleverpaté is een zoete wijn. Maar pompoen en kweepeer is van zichzelf ook zoet. Om dan aan te komen met een Sauternes, (trocken)beerenauslese speel je het op veilig. Maar dat wilde ik nou net niet. Om het toch een tikkeltje spannender te maken is het eenmaal leuk om te proberen met wijn myth busters na te spelen.

Jean-Baptiste Adam Pinot Gris

Ik ben op zoek gegaan naar een wijn met iets van rest suikers, maar die wel fris en fruitig is met houtrijping om een evenwichtige tegenhanger te zijn van de pompoen en vaak specifieke smaak van de ganzenlever paté. Mijn oog viel op een houtgelagerde pinot gris uit de Elzas van Jean-Baptise Adam, verkrijgbaar bij Gall & Gall. Door het micro-klimaat komen hier heel mooie volle wijnen vandaan die toch iets hoger in het zuur blijven vanwege de noordelijke ligging.

De wijn is mooi groengeel van kleur met tranen, wat duidt op rest suikers. Naast de volle romige smaak, springen ook het citrusfruit, appel, lichte perzikhint en het cederhout van de rijping er duidelijk uit. Met haar 13%, is de wijn stevig in de alcohol. De afdronk is heerlijk lang, gedragen door de hogere zuren, het fruit, de room en houtrijping.

N.A.G. Bormuvek Hanna

De andere wijn is een overduidelijke dessert wijn. De honing spatte uit het glas! Maar onder die zwoele zoetheid ging iets fris schuil van citrusfruit. De alcohol is tegen het gemiddeld aan met 10%. De afdronk hield niet op maar is duidelijk overheerst door de zoetheid. Dit was een N.A.G. Bormuvek Hanna uit Eger, Hongarije. Een wijn van muskaat druif (Muscat à blanc de petits grains) welke laat wordt geoogst, wat de zoetheid ondersteund.

Wine pairing

Nu dan natuurlijk de grote vraag. Hoe was de combinatie met het diner. We zijn tot de conclusie gekomen dat de Pinot Gris net te hoog in de zuren was voor de ganzenlever paté, terwijl de N.A.G. juist de zuren mistte en gewoon te zoet was. Hiermee is dus de mythe gekraakt dat een zoete wijn altijd goed past. De wijn moet ook een goed balans hebben tussen de zuren en de zoetheid. Een bepaalde mate van frisheid is echt wel nodig bij het gerecht.

Ook bij het hoofdgerecht kwam de Pinot Gris niet lekker uit de startblokken. Ondanks dat het fruit en de romigheid goed gaat met de pompoen, vermoedden wij dat ook hier de zuurgraad de balans met het gerecht negatief beïnvloedde. En ook hier werd de N.A.G. te zoet bevonden. Daar waar de zoete wijn de bedoeling had de zoete pompoen met honing te ondersteunen, werd het gerecht overspoeld.

Bij het nagerecht gingen eigenlijk beide wijnen redelijk goed. De frisheid van de Pinot Gris ging goed samen met romige textuur van de hüttenkäse. Terwijl de N.A.G. de droogheid en proteïnerijke hüttenkäse juist meer textuur geeft.

Conclusie

Het is niet makkelijk om maar één wijn bij drie verschillende gerechten te vinden. Maar het was een zeer interessante leerzame avond. Een aspect wat ik geleerd heb is dat er naast Tokaj ook andere zoete wijnen uit Hongarije komen. En dat deze verdraaid zoet kunnen zijn!

22 juli 202029 april 2021

Grüner veltliner

Uiterlijk

De grüner veltliner groeit in een compacte, langwerpige tros en heeft bladeren met diepe inkepingen. ‘De groene uit Veltlin’ is sterk en levert van nature veel druiven. Te hoge opbrengsten geven karakterloze wijnen, maar wie de groei beperkt, oogst druiven met bijzondere kwaliteiten. Een van de kenmerken is dat hij laat rijpt. Laatrijpende druiven hebben doorgaans een warme herfst nodig om zich volledig te ontwikkelen. Een goede grüner veltlineroogst betekent: rijpe, suikerrijke druiven met flinke, zachte zuren.

Oorsprong

Hoewel hij op meer plaatsen in Oost-Europa voorkomt en er op kleine schaal in Nieuw-Zeeland mee wordt geëxperimenteerd, hoort grüner veltliner bij Oostenrijk. Niet voor niets wordt deze druif beschouwd als de trots van Oostenrijk. Een van de drie wijnstokken daar is grüner veltliner. De druif komt het meest voor in Niederösterreich, het gebied ten noorden van Wenen. Engelstaligen kunnen de naam niet goed uitspreken en noemen hem liefkozend Gru-Ve, groovy, wat ‘gaaf’ en ‘geweldig’ betekent. De droge, frisfruitige Grüner Veltliners met duidelijke peperaroma’s komen uit het Weinviertel, de krachtiger soorten met minerale aroma’s komen onder andere uit Wachau.
Ook in Hongarije komt deze druif geregeld voor onder de naam Zöldveltelini.

Smaakkenmerken

Grüner Veltliners zijn meestal droog en verfrissend. Er zijn Grüner Veltiners met sappige aroma’s van wit fruit als appel en peer. Andere hebben juist het weelderige van meer exotische vruchten, zoals ananas en nectarine. Kenmerk van veel Grüner Veltliners is het kruidige toontje van versgemalen peper. Opvallend zijn de verfrissende maar tegelijkertijd zachte zuren. Zij geven de wijn pit en spanning. Hoewel er lekkere, op vat gelagerde Grüner Veltliners bestaan, is de druif in het algemeen beter af zonder rijping op nieuw eikenhout. Hout geeft te veel smaak af waardoor de delicate aroma’s en structuur van de druif niet meer goed tot hun recht komen. Zonder rijping op nieuw eikenhout kan hij zijn terroir beter tonen.

Wijn-spijs

Grüner Veltliner is de lieveling van veel sommeliers. Door zijn volle smaak met zachte zuren past deze wijn namelijk bij gerechten waar geen andere wijn bij te vinden is. In Oostenrijk zelf presenteren ze hun vlaggenschip graag bij wienerschnitzel, maar er zijn legio andere mogelijkheden. Een droge, geurige Grüner Veltliner is ook de perfecte partner van gewokte groene groenten, alles met paddenstoelen en van zoetzure Aziatische gerechten, waaronder koe loe yuk en curry.

7 juli 202028 april 2021

Misleidende druivennamen: Pinot Gris/Grigio

Achtergrond

Er zijn ontzettend veel druivensoorten, maar wist u dat er in verschillende regio’s verschillende namen worden gebruikt voor eigenlijk eenzelfde druif? Het meest aansprekende voorbeeld is denk ik wel pinot gris (vooral bekend uit Elzas, Frankrijk maar ook zeker bekend in Califonië US en Nieuw Zeeland) en pinot grigio (vooral bekend uit Trentino-Alto Adige en Veneto, Italië). Tevens is deze druif ook bekend onder de namen Rülander of Grauburgunder (Duitsland) en in Hongarije Szürkebarát. Origineel heette pinot gris in de Elzas Tokay d’Alsace. Maar dat is niet meer toegestaan om de verwarring met de Hongaarse Tokaji-druif te voorkomen. Tenslotte sta ik even stil bij de naam Malvoisie (Valais, Zwitserland) welke je niet dient te verwarren met Malvasia waar in Italië een zoete wijn van wordt gemaakt! Hoe bedoel je misleidende druivennamen, Pinot Gris/Grigio is een goed voorbeeld.

De pinot gris is een kleuren mutatie van de pinot noir. Vandaar dat de oorsprong dan ook in Bourgogne (FR) plaats vindt. In de Middeleeuwen werd deze druif daar Fromenteau genoemd. De naam pinot gris is geïntroduceerd rond 1783-1784 in de wijngaarden van Côte d’Or (Rézeau, 1997).

Viticulture

Ondanks dat dit dezelfde druif is, zult u bemerken dat de smaken erg verschillen. Oorzaak ligt in het terroir waar de wijngaard ligt en de wijnmaak technieken. De vrucht heeft van nature suikers maar weinig zuur. Daarom komt deze het best tot zijn recht in koelere klimaten; in warme klimaten zou dit leiden tot een wat saaie zoetige wijn. Doordat de schil weinig kleurstoffen bevat (deze is grijzig en neigt naar roze indien de druif goed rijp is) maakt men er vooral witte wijn en een rosé (vaak aangeduid als “Blush”). Echter in koel klimaat met veel neerslag is de kans op rotting groter, omdat de kleine druiven in compacte trossen op elkaar zitten. Wanneer de druif i.v.m. najaarsregens vroeg geplukt wordt, zal de druif zijn aromatische smaak nog niet ontwikkeld hebben en krijg je neutralere wijnen. In de Elzas wordt deze druif vaak laat geplukt (vendange tardive) wat deze wijn een milde tot zoete smaak geeft.

Pinot gris

De pinot gris is over het algemeen complexer, voller en iets wat zoeter van smaak. Abrikoos, banaan en mango zijn vaak kenmerkend aroma’s. Bij hoge kwaliteitswijnen, vaak de meer zoete die langer kunnen rijpen, zijn tonen van honing en gember waar te nemen. De wijn gaat, als een van de weinige wijnen, heel goed samen met (pittige) Aziatische gerechten. De volheid is een mooie aanvulling op de kruidige gerechten, terwijl het lichte zoete een goede combo is met de pittigheid. Tevens past deze ook heel goed bij kip of kalkoen gerechten.

Pinot grigio

De pinot grigio daarentegen is gelegen in het koelere hoger gelegen Trentino-Alto Adige en Veneto. De wijn is soepel en heeft frisse zuren en aroma’s van appel. peer en citrus. De wijn is perfect om direct te drinken en matched uitstekend bij Italiaanse ham en kaas of prima als aperitief.