Het volume monster uit Zuid Frankrijk

Zuid Frankrijk staat ook bekend als de regio waar de grote producties tegen lage kwaliteitswijnen vandaan komen, ofwel het volume monster. De meeste tafelwijnen, Vin de France, komen uit deze regio en het zal je niet verwonderen dat het tevens de grootste regio is van Frankrijk.

Volume monster Zuid Frankrijk

De regio verbindt de Pyreneeën en de Italiaanse alpen. Je kan dit grofweg in drie regio’s indelen; Provence ten oosten van de Rhône, de Languedoc en Roussillon in het westen. Het ligt parallel aan de Middellandse Zee. Hierdoor is het klimaat warm met veel zonuren en hoge temperaturen. Tevens zijn er zachte winters en beperkte regenval vooral tijdens het groei seizoen. Hierdoor leent de regio zich uitermate voor de groei van druiven. Wind speelt hier een grote rol. Koele noordelijke wind verlaagt de temperaturen in vooral het westelijke en oostelijke uiteinde van de regio. De Mistral heeft impact op de Rhône vallei (ingeklemd tussen Alpen en Central Massif) terwijl de Tramontane de regio tussen het Central Massif en Pyreneeën beïnvloedt. Wanneer de wind naar het zuiden draait, hebben vooral de kustgebieden te lijden onder de hete verschroeiende lucht.

Ontwikkelingen in Roussillon

Het is echter ook een regio van grote veranderingen. Ze ontwikkelt zich om de diversiteit van de onderliggende regio’s te kunnen benadrukken. Zo waren de oude Grenache wijnstokken in de jaren 70 vervangen voor de Carignan die hogere opbrengsten garandeert. Maar nu zie je weer de trend terug, kwaliteitsproducenten kiezen voor lagere opbrengsten en men verhoogt het gebruik van Grenache. Echter dit is vooral weggelegd voor de beste producenten die toegang hebben tot de middelen om te investeren en vooral de wil om te diversifiëren. Het merendeel van de producenten heeft eenmaal niet de mogelijkheid om te investeren of hebben simpelweg de expertise niet. Desalniettemin, gezien de naam die de regio heeft, onderschatten veel mensen de pareltjes die hier te vinden zijn!

Je vindt hier een enorme stijl aan wijnen, van verfrissende witte wijn en robuuste rode uit Languedoc, fruitige rode wijn uit Minervois, helderen dorstlessende rosé uit de Provence tot rijke en elegante dessertwijn uit de Banyuls.

In dit artikel gaan we dieper in op Roussillon.

Roussillon

Het is een kleine regio rondom Perpignan met een enorme veelzijdigheid aan landschappen en een zonnig, heet klimaat. Het heeft een amphitheater vorm waarbij het open is aan de oostkant richting de Middellandse Zee en beschermd wordt door drie bergmassieven; de Corbières aan de noordzijde, de Pyreneeën ten westen en ten zuiden de Albères. Dit is een regio waar de vin doux naturels domineert. Met 15 appellaties, 24 verschillende druivensoorten en de veelzijdige terroir biedt Roussillon een grote variëteit aan wijnen en kwaliteiten.

De Corbières levert een terroir waar krijtsteen en schist dominant zijn, de Pyreneeën leveren graniet terwijl de Albères meer een zand en klei grond kent. Dit ondersteunt de grote verscheidenheid aan kwaliteitswijnen.

De IGP wijnen uit deze regio zijn gelabeld als IGP Côtes de Catalanes of Côtes Vermeille wanneer de wijn uit de omgeving van Port Vendres komt. Dit zijn over het algemeen toegankelijke lichte wijnen die vooral de kenmerken van de gebruikte druiven weergeven. Terwijl de lijst van toegestane druivensoorten lang zijn. Het is voor Côtes de Catalanes waar de productie hoog ligt; de ruim 4.000ha levert dik 155.000hl wijn op.

AOC Côtes de Roussillon

De algemene appellatie Côtes de Roussillon omvat rode, witte en rosé wijnen. Met haar 4.500ha aan wijngaarden produceert men ruim 150.000hl aan wijn. Je kan zeker zeggen dat dit een volume monster is voor Zuid Frankrijk. De typische rode wijnen zijn gemaakt van de klassieke Languedoc-Roussillon en zuidelijke Rhône druiven; Grenache, Syrah en Mourvèdre. Soms gesteund door de Carignan. Oudere wijngaarden gebruiken soms Cinsault of de lokale en onbekende Lledoner Pelut. Voor de rosé wijnen zijn al de bovengenoemde variëteiten toegestaan alsmede Grenache Gris en Macabeo. De rode wijnen kenmerken zich door hun vlezigheid, kruidigheid en fruitige wijnen. Terwijl de rosé wijnen de nadruk leggen op rood fruit en bloemigheid.

Voor witte wijn geldt hetzelfde; het is de bekende blend uit zuid Frankrijk. Dominant zijn Grenache Blanc, Macabeu. Soms voegt men Marsanne of Roussanne toe. De witte wijn kenmerkt zich door haar fijne delicate wijnen met citrus fruit, peer en appel en bloemengeuren.

AOC Côtes de Roussillon Village

Iin het noordwesten vind je Côtes de Roussillon Village op een hoogte tussen 100 en 400 meter. Op de uitlopers van de Corbières produceert men uitsluitend rode wijnen op verschillende soorten terroir. Alleen Grenache Noir, Carignan Noir, Syrah, Mourvèdre en Lladoner Pelut zijn toegestaan en de wijn bestaat uit een blend van minimaal twee van de druivensoorten. Het levert krachtige complexe wijnen op die goed kunnen ouderen. De wijngaarden beslaan een 1.850ha waar bijna 55.000hl wijn vandaan komen. Wanneer je vervolgens de hoeveelheid van Côtes de Roussillon erbij neemt, met hun 205.000hl kan je zeker zeggen dat dit in Zuid Frankrijk een volume monster is.

Daarnaast zijn er nog specifieke dorps appelaties, zoals in de Bourgogne, die de specifieke terroir nog beter tot uitdrukking laten komen.

Overigens overlapt deze appellatie die van Rivesaltes welke dessertwijnen produceert. Alleen Caramany valt buiten Rivesaltes AOC.

AOC Côtes de Roussillon Village Tautavel

In het noorden rondom Tautavel en Vingrau ligt Côtes de Roussillon Village Tautavel. De 370ha aan wijngaarden strekken zich uit op de hellingen van kalksteen en klei-kalksteen bodems. Het levert krachtige complexe wijnen op met aanhoudende tannine die gekenmerkt worden door zwart fruit, vegetale en kruidige tonen.

AOC Côtes de Rousoillon Village Latour de France

Net ten zuiden van Tautavel, liggen de vijf dorpen Latour de France, Cassagnes, Montner, Estangel en Planèzes. De wijngaarden uit deze dorpen die zo’n 190ha omvatten en een kleine 5,000hl produceren, vormen deze appellatie. Gelegen in een flauwe bocht van de rivier Agly, profiteren de wijngaarden van verkoelende wind om zo het hete mediterrane klimaat te compenseren. Hier omvat het terroir vooral graniet, schist en lage vegetatie die de wijn haar wilde, minerale en zoete kruidentonen geven. De rode aarde voegt complexiteit toe aan de wijn en geeft bodem voor flesrijping. De wijn profiteert van het terroir, vooral het graniet; welke bijdraagt om de druiven goed te laten rijpen en de druivenstok hard te laten werken vanwege de schrale bodem.

Domaine Bousquet

Domaine Bousquet Côtes de Roussillon Village LaTour de France

Een mooie droge rode wijn met duidelijke tonen van tijm, rozemarijn en rijp zwart fruit. Ook tonen van mineraliteit en houtrijping komen tot uitdrukking. Het is een krachtige wijn met warm mondgevoel en volle body en een aangename lange afdronk.

Zeker gezien de prijs met nog geen €10, zeker de moeite waard!

AOC Côtes de Roussillon Village Caramany

Vervolgens ten zuiden van LaTour liggen de dorpen Caramay, Cassagnes en Bélesta die deze appellatie vormen. Op een hoogte van 250 meter en een bodem van graniet en gneis staan druiven van Grenache, Carignan, Syrah  en Lladoner Pelut (dus geen Mourvèdre) op 260ha aan wijngaarden. Opvallend is dat Syrah en Carignan ondergaan macération carbonique. Deze vergistingsmethode zorgen voor het behoud van de fruitigheid. Het zijn duidelijke frisse, jeugdige wijnen met geconcentreerde zwart fruit aroma’s en kruidig. Deze wijnen dien je echt jong te drinken.

AOC Côtes de Roussillon Village Lesquerde

Geleven in het hart van Fenouillèdes ligt de Côtes de Roussillon Village Lesquerde op een 320 meter hoog gelegen plateau van graniet met veel ijzer en gips. Ook hier vind je geen Mourvèdre. Het levert zeer pittige wijnen met minerale, grafiet-, kruidige en bloemige tonen.

AOC Côtes de Roussillon Village Les Aspres

 Het buitenbeentje is Les Aspres. In het hart van het AOC Roussillon ligt Côtes de Roussillon Village Les Aspres, welke zich uitstrekt over 160ha wijngaarden. Het is pas in 2017 tot een eigen village appellatie geheven. Syrah en Mourvèdre domineren terwijl Grenache en Carignan meer een bijrol spelen. Dit leveren dan ook rijke, complexe wijnen met volle body op. Dit is een schoolvoorbeeld van een regio die het imago van goedkope wijn kan afwerpen.

Gelegen aan de voet van het Massif de Canigou in het Nationaal Park Les Aspres kent een gebied een grote verscheidenheid aan bodemsoorten; leisteen, opgerolde kiezels, zanderige klei en kalksteen wat bijdraagt aan de complexiteit van de wijn. De wijn dient ook 12 maanden te rijpen voor ze gebotteld wordt. Het levert vlezige elegante wijnen op met aroma’s van rood fruit en de zo kenmerkende vegetale tonen.

AOP Collioure

De AOP Collioure ligt helemaal in het zuidoosten van de regio tegen de Spaanse grens. Het omvat de wijngaarden van de dorpen Collioure, Port Vendres, Bayuls-sur-Mer en Cerbère. Het ligt op een balkon van grijze leisteen uit het Cambrium tijdperk dat zo in het Middellandse Zee gebied domineert. De ravijnen en de heuvels volgen elkaar op en de wijnstokken staan ​​in zeer smalle terrassen. De combinatie van deze bijzondere bodems, de intense zonneschijn en de mariene invloed geven deze appellatie een heel bijzonder microklimaat.

Hetgeen je misschien reeds is opgevallen, is dat Collioure hetzelfde gebied omvat als IGP Vermeille. Het verschil zit in de toegestane druivensoorten. Witte wijn (welke is toegestaan sinds 2003) is gemaakt van Grenache Blanc en Grenache Gris en worden ondersteund door Macabeu, Malvoisie, Marsanne, Rousanne en Vermentino. Deze zijn vol en diep geparfurmeerd met florale tonen naasts anijs en mineralen. Voor de rode en rosé wijnen mag men de bekende vier druivensoorten aanvullen met Cinsault en Grenache Gris. De rode wijnen hebben een aroma van intens rijp fruit en kruidigheid.

AOC Maury

Helemaal in het noordwesten ligt nog Maury. Hier vind je zowel rode als zoete witte wijn. Met de ruïne van het 1.000 jaar oude kasteel van Queribus hoog boven de wijngaarden uit tornend, strekken de wijngaarden eronder uit over heuvels van leisteen en zwarte mergel op hellingen.

AOC Maury Sec

Hoewel merendeel van de wijnen uit Maury zoet zijn, heb je ook heel mooie droge wijnen! Verheven in een AOC in 2014 heeft deze regio snel grote naam gemaakt. Verspreidt over 260ha aan wijngaarden, produceert Maury zo’n 5,000hl droge rode wijn. De Grenache Noir is de dominante druif. Daarnaast zijn Carignan, Mourvèdre, Syrah en Lladoner Pelut toegestaan.

Mas de la Devèze AOC Maury

Deze wijn is opgevoed met malolactische vergisting, verdeeld over stalen tanks en houten vaten. Na de fermentatie is de wijn gedurende 12 maanden opgevoed op frans eiken vaten van 300 & 400 liter. De wijn is echt een krachtpatser! De wijnmaker heeft bij uitzondering deze droge versie gemaakt met de druiven uit deze regio! Je vindt in deze wijn zwart fruit, aards, cacao en kers met prachtige zachte tannine. De wijn heeft een geweldige afdronk, goed in balans en met een beetje chocolade!

Mas de la Deveze

AOC Maury Doux

Hier vinden we 310ha aan wijngaarden waar men Vin Doux Naturels gemaakt van Grenache Noir, Blanc en Gris. Deze druiven kan men aanvullen met Macabeu, Tourbat, Carignan, Syrah of Muscat druiven. Jaarlijks produceert men ongeveer 4.600hl aan zoete wijn. De stijl lijkt erg op de stijl uit Banyuls. De wijnen zijn er in rode, rosé en witte varianten, waarbij de kleur het resultaat is van de veeleisende wijnbereidingstechnieken die worden gebruikt. In hun jeugd zijn deze wijnen tanninerijk en intens fruitig, maar ze neigen naar een hartiger smaak en diepere kleur bij het ouderen.

AOC Rivesaltes

Rivesaltes is historisch reeds een gebied voor zoete wijn, al sinds de 14e eeuw maakt men hier zoete wijn. Het omvat nagenoeg de gehele AOC Roussillon regio. Men maakt zoete wijn door gebruik te maken van Vin Doux Naturel. Hierbij gebruikt men mutage ofwel het stoppen van de fermentatie om het suikergehalte hoog te houden. De wijn is gemaakt van de drie Grenache druiven en komt op de markt als Rosé, Grenat, Ambré of Tuilé. Er is tevens een 5e categorie, Hors d’Age, welke is weggelegd voor Ambré of Tuilé wijnen die vijf jaar rijpen voor ze op de markt komen.

Van de 1.500ha wijngaarden komt zo’n 35.000hl wijn.

Rivesaltes Rosé

De rosé is een frisse en fruitige wijn die jong (vaak al voor de kerstdagen) op de markt worden gebracht.

Rivesaltes Ambré

De Ambré is gemaakt van Grenache Blanc, Grenache Gris, Macabeu en Tourbat. Ze dienen 2 jaar oxidatief te rijpen en kenmerken zich door een diep gouden kleur in hun jeugd met noten aroma’s en gekarameliseerd fruit. Wanneer de wijn oudert, neigt de kleur naar oranje of amberkleurig.

Rivesaltes Grenat

Rivesaltes Grenat is in tegenstelling tot de andere wijnen vroeg gebotteld maar rijpt nog minimaal negen maanden op fles. De wijn is gemaakt van minimaal 75% Grenache Noir en kent een diepe robijn kleur. Omdat er geen oxidatieve rijping is, behoudt ze haar intens zoete aroma van rood fruit.

Rivesaltes Tuilé

De bijzondere Tuilé is gemaakt van minimaal 50% Grenache Noir en ouderen twee jaar waardoor de kleur verandert naar bruinig. De rode fruit aroma’s veranderen in koffie, chocolade en gekonfijt fruit. Deze stijl lijkt erg op de Banyuls wijnen.

AOC Muscat de Rivesaltes

Het verschil tussen Rivesaltes en Muscat de Rivesaltes is eigenlijk in de naam reeds verklaard; de toegestane druivensoorten zijn de twee muscat druiven; Muscat d’Alexandrie en Muscat Blanc à Petit Grains. Ook deze wijn is goed vertegenwoordigd met 3.700ha en 85.000hl wijn.

De Muscat d’Alexandrie geeft kracht en body aan de wijn naast aroma’s van steenfruit en witte bloemen, terwijl de Muscat Blanc à Petits Grains het aromatische signatuur toevoegt, gekenmerkt door honing, citrusvruchten of exotisch fruit. Beide dragen bij aan het maken van deze natuurlijke zoete wijnen met boeketten die even aangenaam als typisch zijn.

AOC Banyuls

Daar waar Collioure AOC gereserveerd is voor droge wijn, is Banyuls weggelegd voor zoete wijn.

De geschiedenis van VDN gaat terug naar 1872 toen het wettelijk kader voor VDN werd vastgelegd. Echter het wijnproces gaat verder terug naar de 13e eeuw. Banyuls AOC was onderdeel van de eerste lijst van AOC’s in Frankrijk in 1936.

Banyuls zijn, net als Rivesaltes,  er in verschillende categorieën: Ambré, Rosé, Rimage en Traditional. Rimage verkrijgt men door mutage op graan, om vervolgens 2 tot 6 maanden te rijpen en alleen geproduceerd in de beste jaren. De Rimage “Mise Tardive” rijpt 1 tot 3 jaar, waarvan 3 maanden op fles. De Banyuls “Hors d’Âge”, typisch oxidatief, kan na minimaal 5 jaar worden geproefd, waarbij verschillende jaargangen bijdragen aan de blend.

Banyuls Rancio

Tevens kan je Banyuls Rancio vinden. Dit is wijn die enkele weken na de mutage in glazen vaten gegoten die vervolgens in de open lucht met ’s zomers de hete zon op de wijn gerijpt. De wijn verkleurt en krijgt oxidatieve geuren en smaken. Na een jaar rijpt deze reserva nog vier jaar in eikenhouten en RVS vaten zodat de wijn alsnog haar frisheid kan behouden. Deze wijn is niet overheersend zoet en bevat meer zuren dan andere versterkte wijnen. Het gedroogde fruit (pruimen, kersen), mokka en chocolade komen met een klein balancerend zoetje je mond binnen. Wat een elegantie en na een stukje chocolade geproefd te hebben, wordt de Banyuls nog interessanter: ik proef een intense sensatie van sinaasappelzeste, espresso, kaneel, vijgen, amandelen, caramel.

Een heerlijk diner

Onlangs heb ik een heerlijk diner met vrienden genoten. Al tijdens het koken van dit uitgebreide diner, begonnen we met een aperitief; een 40 jaar oude port. Deze Quinta da Romaneira is één van de grootste historische bedrijven in de Douro streek, met haar 412ha omvang. De ligging van de quinta en haar wijngaarden zijn gemarkeerd door de terrassen met rotsachtige bodemstructuur. Door de heuvels en valleien zijn er veel verschillende micro klimaten.

Port_Quinta da Romaneira

Deze bijzondere port is mooi van kleur maar niet te stroperig. De port is rijk en heeft een volle body met tonen van noten, chocolade, karamel, gekonfijt fruit en ceder. Ondanks dat de wijn reeds meer dan 40 jaar oud is, is de wijn nog bijzonder zacht door de hoge zuurgraad. De afdronk is heerlijk zacht en lang met een kleine bite door de alcohol.

Amuse en voorgerecht

We begonnen dit heerlijk diner met een amuse van koud gekookte coquille. Dit was voor mij de eerste keer dat ik koud kookte. De coquille is gegaard in een marinade van rode peper, koriander, knoflook en peper gebaseerd op citroensap. De Saint Gall champagne ging prima samen met dit gerecht. Door de licht zoete zweem in deze champagne kwamen de kruiden nog beter tot haar recht.

Assortiment De Saint-Galle

Ook bij de pompoensoep, welke volgde, ging de Saint Gall prima. De hoge zuren en frisheid van de wijn bracht meer balans in de zoetheid van de soep.

Hoofdgerecht

Vervolgens het hoofdgerecht bestond uit malse varkenshaas in een marinade van mosterd, honing en tijm gevuld met brie. Deze was vergezeld met rode bieten met een geitenkaas salade met geroosterde venkelzaadjes. Bij dit gerecht had ik gekozen voor een Syrah van Porseleinberg, Zuid Afrika.

Deze krachtige wijn uit 2015 heeft welgeteld 96 punten toegekend door Winespectator is afkomstig uit Swartland! Wijnmaker Callie Louw heeft van 87ha een mini project gemaakt, met wat een resultaat. Oude syrah stokken met lage rendement, optimale rijpheid en natuurlijke gisting creëren een intrigerende wijn welke vele lagen kent. Zij kent een rode kleur met paarse tinten en is fruitig met elegante zwarte bessen en zwarte bramen. De kruidigheid wordt gesierd door een mooi klein pepertje en eucalyptus. Maar ook vanille door houtrijping en aardse tonen door de rijping op fles komen aanbod. Dit ondersteund de vele lagen die de wijn typeert. Dit is één van de mooiste en complexste wijnen die ik ooit gedronken heb.

heerlijk diner Porseleinberg Syrah

Nagerecht

Heerlijk diner met Tokaj

Het nagerecht van dit heerlijk diner begint met een amuse van chocolade parel schelp met een klein schepje slagroomijs. Gevolgd door een huisgemaakte crème brullée. Deze twee zoete gerechten waren vergezeld door een tokaj 4 puttonyos uit, jawel, 1975. Deze wijn was een gok – je weet eenmaal nooit of deze wijn nog goed is. Maar wat een verrassing. Tokaj wordt aangeduid met een “zoetheidsgradatie” van puttonyos. Deze ranking verloopt van 3 tot 6 en de zoetste is de eszencia. De druiven pluk vindt plaats wanneer deze besmet zijn met de edele schimmel Botrytis Cinerea. Hierdoor ontstaat een sterke geurige wijn.

De frisse zuren dragen de wijn, zelfs nog terwijl deze zo oud is. Hierdoor is de wijn zoet, maar toch fruitig gebleven. Ondanks de donkere/oranje kleur (van oxidatie) deden de tonen van sinaasappelschil, gekonfijt fruit niet onder. Vanzelfsprekend ook ondersteund door de mooie honingzoete smaak.

Al met al was deze wijn-spijs avond een bijzonder geslaagde avond. We hebben met z’n allen heerlijk genoten waarbij zowel de spijs als de wijn prima met elkaar in balans waren!