Blog

Geplaatst op

Spannend 2024 Margaret River

Margaret River is een gerenommeerde wijnregio in Australië vooral bekend voor haar Cabernet Sauvignon en Chardonnay wijnen. Nu de pluk in mei er op zat, blijkt dat het jaar 2024 een spannend potentieel biedt uit Margaret River. Bedenk dat de groei periode in Australië tegengesteld is aan wat wij hier op het noordelijk halfrond kennen.

Groeiperiode 2024

Jaargang 2024 kenmerkt zich door een lange, warme  en droge periode na behoorlijke regenval in de winter. Hierdoor zette de knopbreuk zich vroeg in. En de veraison zette reeds eind december in. Mede doordat de droogte in januari aanhield, waren trossen kleiner en was er dus een lagere opbrengstverwachting. Van half september 2023 tot begin mei  2024 waren de temperaturen hoger dan normaal, mede dankzij drie hittegolven. De omstandigheden droegen bij aan weinig melding van schimmeldruk. De langdurige droogte droeg bij aan een licht hogere opbrengst en bevorderde een gelijkmatige en vroege rijping. De oogst begon half januari historisch vroeg en was reeds voor Pasen al binnen.

Een ander bijkomend voordeel was dat marri-bloesem overvloedig en langdurig was. Dit staat bekend als het “mastjaar”. Dit betekent dat er weinig oogstverlies is dankzij de inheems zilveroogvogels.

Druivenrassen belicht

Precieze oogsttiming was cruciaal in dit hete, snel rijpende seizoen, omdat de optimale rijpheid snel kwam en ging. Witte wijnen werden over het algemeen in twee weken geplukt in plaats van de gebruikelijke vier weken. Rode variëteiten vereisten zorgvuldige overweging om fysiologische rijpheid met levendige fruitexpressie te garanderen.

De Chardonnay werd vroeg geplukt (reeds midden januari) om haar zuurgraad en frisheid te behouden. Dat was vier weken eerder dan normaal. Het seizoen leverde een stevige Chardonnay op met veel vruchtgewicht en dus hogere opbrengsten.

Ook Chenin Blanc profiteerde van de langdurige warmte, wat resulteerde in een goede rijpheid, prettig fruit en een zeer goede zuurgraad.

Met de hittegolven heeft Sauvignon Blanc en Shiraz toch wel wat te lijden gehad. Wijnhuizen hebben echt druiven moeten selecteren om hun frisheid te behouden.

In maart werd het weer milder en zachter, vooral Cabernet Sauvignon profiteerde hier goed van. Doordat de druiven langer konden blijven hangen was een optimale tannineontwikkeling mogelijk. Maar het was ook een druivenras met enorme uitdagingen. Nauwkeurigheid in de wijngaard en wijnmakerij waren een noodzaak om goede resultaten te behalen.

Eigenlijk wordt 2024 gezien als één van de beste jaren ooit voor Margaret River waarbij een groot potentieel is met wijnen die spannend en goed gebalanceerd zijn.

Conclusie Margaret River 2024

De focus heeft gelegen om de frisheid te behouden en te zorgen dat door het warme weer het fruit niet omsloeg in teveel warmte of zondoorstoven smaken. Het tijdsbestek om te plukken is dus ook verkort. Tevens speelde selectie tijdens het plukken een rol. Door de warmte is er een hoger risico op ingedroogde druiven. Deze hebben een hoger suikergehalte en verhogen dus het alcohol percentage.  

Dankzij de combinatie van de volledige rijpheid van de druiven en de lagere opbrengst, leidt dit tot hogere concentratie van aroma’s en smaken. Daarom zal naar verwachting de witte wijnen aromatisch zijn terwijl de rode wijnen diep gekleurd en expressief zullen zijn.

Véraison is het groeistadium waarin de druiven rijpen en beginnen te verkleuren. Blauwe druiven krijgen in deze periode hun blauwe schil, terwijl de schil van witte druiven doorzichtig wordt. Tijdens de véraison begint het suikergehalte te stijgen en de hoeveelheid zuren te dalen.

Geplaatst op

Geeft tannine hoofdpijn?

Veel mensen zullen het herkennen. Na een avondje wijnen geconfronteerd worden met hoofdpijn. Maar geeft tannine echt hoofdpijn of speelt er meer? Sommige mensen vinden tannine in wijn lekker terwijl andere mensen dit niet waarderen. Tannine in wijn kan subtiel zijn, maar ook grof en dominant.

Wat is tannine eigenlijk?

Tannine, ofwel looizuur, is een verzamelnaam voor stoffen die een belangrijke bijdrage leveren aan het uiterlijk en smaak van wijn. De scheikundige naam is polyfenolen. Deze bevinden zich in vele planten en vruchten in de natuur. Met name de druivenschil, druivenpitten en steeltjes bevatten tannine, maar bijvoorbeeld ook theebladeren (vooral earl grey thee), donkere chocolade en hout. Maar tannine is van zichzelf smaakloos en voegt dus geen bitterheid toe. Echter het doet iets met je smaakperceptie.

Nu zal je je afvragen, wijn wordt niet gemaakt van schil, pitjes en steeltjes, maar van de druivensap. Echter, tijdens de vergistingsfase van met name rode wijn vergisten pitjes en steeltjes mee. Ook de druivenschil gaat mee want die is van belang voor de kleuring van de wijn. Zonder schil gaat het alleen om het vruchtvlees en sap, en dat levert witte wijn op, ook van rode druiven. Doordat de schil, pitjes en steeltjes mee vergisten, zit er in rode wijn altijd tannine. In witte wijn is dat een keuze van de wijnmaker. Vaak vergist men pas nadat de druiven geperst zijn, en dus geen invloed van pitjes, schil en steeltjes zijn.

Hoe proef je tannine?

Wil je weten hoe je tannine kan herkennen? Bijt maar eens een druivenpit stuk of neem een slok koude thee. Die wrange smaak op het midden van je tong en gehemelte, je mondhoeken die samentrekken en het bijtende, ruwe gevoel op je tandvlees, dát is tannine.

Tannine kan zich op verschillende wijzen uiten.

Geeft tannine hoofdpijn

Indien deze zwak is, wilt dat zeggen dat de wijn ruggengraad mist.

Wanneer de tannine zacht en subtiel aanwezig is, noemen we dat subtiel.

Wanneer de tannine een prettige sensatie geeft, betekent dit dat deze goed geïntegreerd en gebalanceerd is. Dit noemen we zijdezacht of rond.

De tannine is duidelijk aanwezig of stevig wanneer de tannine blijft hangen. Het heeft een drogend effect in de mond. Vaak bij jonge wijn kan de tannine krachtig zijn. Je merkt dit vooral aan het bijtende gevoel op het tandvlees. Tenslotte wanneer de tannine de wijn overheerst, heb je intense, ruwe tannine. Dit noemen we grof of agressief. Dit zien we vooral wanneer de druiven onrijp geplukt zijn.

Wat is het nut van tannine?

Laten we eerst eens kijken wat tannine eigenlijk doet. Hoe dikker de schil, hoe meer tannine de druif bevat. Maar van groter belang is de rijpheid van de druif. Indien de druif niet rijp geplukt is, zijn de tannine nog niet doorontwikkeld en dus onrijp. Vaak uit zich dat in een wijn met grove, drogende tannine. Druivenrassen als Cabernet Sauvignon, Syrah Tempranillo, Montepulciano, Malbec en Nebbiolo bevatten gemiddeld veel tannine omdat deze rassen een dikke schil hebben. Daarentegen hebben Pinot Noir, Barbera, Zinfandel, Grenache en Merlot juist weinig tannine.

Hoe langer de wijn vergist, hoe langer deze in aanraking is met de tannine uit de schil, pitjes en steeltjes. Hierdoor komt er meer tannine in de wijn. Tevens kleurt de wijn ook donkerder.

Van de tannine die uiteindelijk in de wijn terechtkomen is zo’n 65% afkomstig van de pitjes, 30% van de schil en 5% uit het sap.

Dankzij tannine heeft wijn een langere houdbaarheid en kan het langer rijpen. Omdat het een antioxidant is, remt het de groei van bacteriën af. In de loop der jaren gaat de tannine een verbinding aan met de kleurstoffen in de wijn en slaan ze neer als depot. Dit is de reden waarom oudere wijn naar bruin neigt en niet meer rood gekleurd is. Maar ook zorgt de tannine ervoor dat de wijn na een paar jaar niet verandert in azijn.

Wijnmaker en tannine

Niet alleen de druiven, maar ook de wijnmaker kan bepalen welke tanninegehalte in de wijn komt. De eerste invloed heeft betrekking op houtrijping. Tijdens de rijpingsfase krijgt het hout van de wijnvaten de kans om tannine af te geven en onderdeel van de wijn te worden. Nieuwe wijnvaten geven meer smaak af dan oude wijnvaten.

Een andere keuze is dat de wijnmaker gebruikt maakt van houtschaafsel of tanninepoeder toe te voegen aan de wijn. Voordeel is dat de wijn niet lang op hout hoeft te rijpen en dus goedkoper geproduceerd kan worden. Ook kan een wijn moet minder karakter of body net iets meer “bite” krijgen.

Wat te doen bij veel tannine

Wanneer een wijn (te)veel tannine bevat, is er gelukkig iets wat je kan doen. Door de wijn bloot te stellen aan zuurstof, ofwel te karaferen, wordt de wijn ronder gemaakt en zichzelf meer kan openen. Bij hele oude wijnen moet je dan weer oppassen met karaferen, omdat de tannine reeds meer geïntegreerd is in de wijn.

Tannine en gerechten

Als je een wijn hebt dat veel tannine bevat en je wilt daar een goed gerecht bij, kijk dan naar gerechten met veel eiwitten. Voorbeelden zijn vlees en kaas. Tannine verzacht door de verbinding met eiwit. Ook zorgt het voor een beter balans tussen het vet van het eten en de wijn.

Probeer eens de Chianti Rufina (Sangiovese), Kaiken Ultra (Malbec) of Montes Limited (Cabernet Sauvignon) met 5% korting! Gebruik deze éénmalige kortingscode MNRXPYQM tot en met 30 september.

Wat je zeker niet moet combineren zijn tanninerijke wijnen en pittig eten. Tannine heeft de eigenschap om de pittigheid te verergeren. Ook zoete gerechten passen niet goed bij tanninerijke wijnen. Omdat de zoetigheid de wijn zal overheersen.

Hoe zit het dan tussen tannine en hoofdpijn?

Natuurlijk kan je gevoelig zijn voor tannine. Dan is deze overgevoeligheid de trigger voor een eventuele hoofdpijn. Maar over het algemeen genomen geeft wijn met tannine geen hoofdpijn. Er is in ieder geval geen wetenschappelijk onderzoek dat de relatie tussen tannine en hoofdpijn bewijst. De oorzaak zal je eerder moeten zoeken op andere gebieden. Sulfietrijke wijnen (wat je vaak tegenkomt bij de “goedkopere supermarktwijnen”) hebben ook een grotere kans op gevoeligheid (1 op de 100 mensen). En dit uit zich ook in hoofdpijn. Sulfiet is een stofje om de versheid te behouden en oxidatie te voorkomen.

Suiker is een andere oorzaak. Suikers hebben veel water nodig om goed te verteren en te verwerken wanneer ze je lichaam binnenkomen. Dat betekent dat je grotere hoeveelheden vloeistof moet consumeren om dat proces te helpen. Daarnaast zorgt alcohol ervoor dat je meer vloeistof uit je lichaam verdrijft dan je binnenkrijgt. De combinatie van deze twee elementen kan ervoor zorgen dat je sneller uitgedroogd raakt dan wanneer je alleen een alcohol met een laag suikergehalte zou drinken. Het aloude advies blijft natuurlijk wel staan. Geniet met mate en drink regelmatig water. Dit laatste zorgt ervoor dat je lichaam gehydrateerd blijft en het risico op hoofdpijn vermindert.

Geplaatst op

Moderne druivenrassen in Midwest

We kijken naar het oostelijke deel van het Midwest in Amerika. Midwest kent een zeer koud klimaat in het noorden en zeer vochtig in het zuiden, waarbij de rivier de Mississippi een leidraad is. Wijnbouw is al zeer uitdagend door de klimatologische invloeden. Maar toch zijn er een aantal pionieren die volharden. Vandaar dat dit deel van Midwest vooral moderne druivenrassen staan aangeplant.

Moderne druivenrassen in Midwest

Kaasland Wisconsin

Ten westen van Lake Michigan ligt de staat Wisconsin. Hoewel de wijnindustrie reeds sinds midden 19e eeuw actief is, is deze nog steeds erg klein. De focus in dit deel van Midwest ligt op de kou-resistente hybride of moderne druivenrassen. Vooral Valiant, Edelweiss, La Crosse en Frontenac zijn erg in trek. Maar ook wijn gemaakt van fruit, zoals bosbessen, bramen en kersen. Interessant weetje is dat Wisconsin de onbetwiste nummer 1 bekend staat als kaasland van Amerika. En wat gaat nu beter bij kaas dan wijn?

Binnen Wisconsin liggen drie subappellaties. Dit zijn Upper Mississippi Valley, de grensoverschrijdende appellatie en tevens grootste appellatie van Amerika, Lake Wisconsin en Wisconsin Ledge.

De Upper Mississippi Valley ligt langs de Mississippi rivier. De topografie van de appellatie is grotendeels bepaald door glaciale activiteit van de laatste IJstijd.  Ondanks de enorme omvang, is de wijnbouw activiteit maar beperkt.

Lake Wisconsin AVA

Binnen dit grote Upper Mississippi Valley vinden we ook Lake Wisconsin AVA. In tegenstelling tot de grote zus, vinden we hier vooral de hybride Marechal Foch en Seyval Blanc druivenrassen. Daar waar het in Upper Mississippi Valley vaak onbestendig warm of ongelooflijk koud kan zijn dankzij het continentale klimaat, kent Lake Wisconsin AVA een juist gematigd klimaat. Dankzij de grote watermassa profiteren de wijngaarden van een uniek mesoklimaat. Daatentegen is het risico op vochtigheid, en dus schimmeldruk, wel groter. Wijngaarden in Lake Wisconsin liggen op hellingen op het zuiden en zuidwesten, waar de zanderige en grindachtige leembodems zorgen voor een goede afwatering van de wijngaarden. De hellingen leveren meerdere voordelen. Zo is er een betere blootstelling aan zonlicht en de luchtcirculatie laat de koude lucht zakken naar het diepste punt. Hierdoor is er minder kans op vorstschade.

Wisconsin Ledge AVA aan de Niagara Escarpment

In het uiterste noordoosten van de staat ligt Wisconsin Ledge AVA. Recht aan het water van Lake Michigan en Niagara Escarpment. Ondanks de grootte van de appellatie (wel 10.000km2), zijn er slechts 44 wijndomeinen. Hier liggen de wijngaarden vooral op het oosten om optimaal te profiteren van de luchtstroming vanaf Lake Michigan. Het groeiseizoen is langer als gevolg van het opwarmen en vasthouden van deze warmte van de grote watermassa.  De bodem bestaat uit arme, goed waterdoorlatende kalksteen met grind, zand en klei. Hierdoor ontstaan kleine maar zeer geconcentreerde druiventrossen. Dit in combinatie met de waterschaarste in de grond, levert kwalitatief zeer goede druiven.

Snelgroeiend Illinois

Illinois is mogelijk de snelst groeiende wijnstaat van Amerika.  Het ligt ingeklemd tussen Missouri in het westen en Idaho in het oosten. Met Wisconsin in het noorden en Tennessee in het zuiden. Hoewel Illinois op dezelfde hoogte ligt als noord Californië, zorgen de onvoorspelbare en strenge winters van de Midwest ervoor dat wijnbouw niet zo wijd bedreven wordt als in Napa Valley of Sonoma County. Om deze zelfde reden vinden we de meeste wijndomeinen in het zuiden van de staat, waar het warmer is.

Hoewel de wijnindustrie snel groeit, is het nog steeds zeer klein met slechts 400ha. Ook hier geldt dat moderne druivenrassen het meest geliefd zijn. Denk aan Chambourcin, Seyval Blanc en Marcheval Foch. Terwijl Niagara, Frontenac Gris en Saint Pepin vaak verwerkt worden tot halfzoete tot dessertachtige wijnen.

Binnen Illinios zijn er twee subappellaties; Shawnee Hills AVA en Upper Mississippi Valley in Illinios, waar we al veel over geschreven hebben.

Shawnee Hills AVA

Zoals de naam zich doet vermoeden, onderscheidt deze appellatie zich door haar heuvels tot ongeveer 300m hoogte. De appellatie is in 2006 toegekend en was daarmee de eerste van Illinois. Shawnee Hills AVA is tevens onderdeel van het grensoverschrijdend Illinois Ozarks regio met Missouri. De zomers kunnen vochtig zijn, waarbij de luchtafvoer van groot belang is om de schimmeldruk te beperken. Tevens spelen de heuvels een belangrijke rol om de ergste kou uit het noorden buiten de deur te houden. Er zijn ongeveer 50 wijngaarden (en 20 wijnmakerijen) binnen deze appellatie.

Wie Tennessee zegt, zegt whisky

Tennessee is zeer bekend terrein voor whisky liefhebbers. Maar ook vinden we hier en daar een klein plukje wijngaard. Interessant genoeg was Tennessee erg groot in de wijnindustrie dat begon toen de Europese kolonisten begin 19e eeuw het land verkenden. Maar na de eeuwwisseling nam whisky een vogelvlucht en overschaduwde de wijnindustrie volkomen.

Er zijn een paar wijndomeinen, vooral rondom de stad Nashville en enkele hoger in de Appalachen. Dit ligt in het westen van de staat in de sub-appellatie The Appalachian High Country AVA. Deze strekt zich nog verder uit over North Carolina en Virginia. De enige andere sub-appellatie is het noordelijke puntje van de met Louisiana grensoverschrijdende Mississippi Delta AVA. Het vochtige sub-tropische klimaat maakt het uitdagend voor druiventelers. En door de koude winters zijn vorstresistente druivensoorten nodig. Vandaar dat we hier hybride soorten als Vidal en Chambourcin tegen komen die naast vorstbestendigheid ook goed tegen vochtig klimaat kunnen.

Muscadine uit lastig Mississippi

Dankzij het hete vochtige klimaat is het lastig om in Mississippi druiven te laten groeien. Alleen de Muscadine, die inheems is aan deze regio, weet haar weg te vinden. Schimmelziekten zoals valse meeldauw en de ziekte van Pierce komen hier veel voor, en onvoorspelbaar weer uit de Golf van Mexico is een gevaar tijdens het groeiseizoen. Vandaar ook dat er slechts drie commerciële wijndomeinen zijn. Muscadine wordt veelal gebruikt voor druivensap, gelei en jam. En dus ook een beetje wijn.

Naast het uitdagende klimaat is er ook een andere reden waarom wijn niet echt van de grond komt. Reeds 13 jaar voor de Drooglegging, besloot Mississippi om in 1907 alcohol uit te bannen. Omdat men de opvatting had dat alcohol gezinnen zou destabiliseren en ruineren. Daarnaast was Mississippi de laatste staat om de Drooglegging terug te draaien in 1966.

Er is slechts één appellatie binnen de staatsgrenzen, de Mississippi Delta AVA, die ook in delen van Tennessee en Louisiana ligt. Deze ligt 260km langs de Mississippi River en profiteert van de alluviale afzetting. Ondanks de grote appellatie, vind er bijzonder weinig wijnbouw plaats. De producenten neigen naar Muscadine en Norton, vanwege hun schimmelresistentie. De wijn is ook niet buiten de staatsgrenzen te verkrijgen.

Tot slot

Ook in dit deel van Midwest Amerika vinden we vooral moderne druivenrassen vanwege de extremen in het klimaat. De Mississippi rivier speelt een hoofdrol voor de watervoorziening. En omdat wijnbouw zeer beperkt is, zijn de wijnen nauwelijks buiten de staten te verkrijgen. Dus ben je in de buurt, ga zeker eens de winetrails na die in de staten lopen.

Geplaatst op

Weelderige wijnfles vormen

Vorige week hebben we gekeken naar de anatomie van de wijnfles. En nu vragen we ons af, wat is de overeenkomst tussen wijnfles en mensen? Ja, ze zijn beiden verschillend, hebben een stoere buitenkant, hebben diverse kleuren en zijn moeilijk te openen. Maar binnenin zit de nektar. Wanneer je een wijnwinkel binnen stapt geef je ogen eens te kost (en nee niet naar de wijn) en geniet van de vele soorten flessen. Maar waarom al die verschillende vormen – van weelderige tot strakke – en kleuren voor een wijnfles?

Geschiedenis

Waarom er zoveel verschillende weelderige vormen voor de wijnfles zijn, is eigenlijk niet meer bekend. Meest waarschijnlijke antwoord ligt in het feit dat vroeger mensen maar beperkte afstanden reisden, en dus binnen een bepaalde wijnregio het voor de hand liggend is dat men dezelfde flesvorm gebruikt.

Grofweg kan je de flessen in 3 vormen definiëren; de Bourgogne fles, de Bordeaux fles en de Rhône fles. Het is niet toevallig dat we dezelfde flessen wereldwijd terugvinden voor dezelfde druivenrassen. In Bordeaux is dit Cabernet Sauvignon en Merlot. In Bourgogne de Chardonnay en Pinot Noir en voor Rhône de Grenache, Syrah en Mouvèrdre.  

Waarom er verschillende kleuren zijn voor wijnflessen

De kleur van wijnflessen speelt ook een rol. Het is u wellicht opgevallen dat voor het grootste deel wijnflessen donker gekleurd zijn. Een donkere fles beschermt de wijn beter tegen licht, aangezien licht de wijn kan beschadigen. Dit geldt natuurlijk vooral bij bewaar-wijnen die langdurig weggelegd worden. Bij rode wijnen werden bijna altijd donkergroen gekleurde flessen gebruikt, omdat de donkerdere vloeistof gemakkelijk door het donkere glas te zien is. Witte wijnen en de meeste rosé-wijnen gebruiken echter doorzichtige flessen. De lichtere kleur vloeistof komt beter tot zijn recht door helder glas en de kleur van wijn, vooral bij lichtere wijnen, kan een belangrijke aanwijzing zijn voor hoe het zal smaken. Omdat dit wijnen zijn die vroeg gedronken worden en dus niet bewaard worden, speelt de invloed van licht een mindere rol.

Elke regio haar eigen vormen voor de wijnfles

Uiteindelijk kunnen de vormen van de wijnfles een idee geven van de wijn die in de fles zit van weelderige tot strakke wijn. Maar besef dat de wijnfles vormen niet gereguleerd is, elke wijnmaker kan kiezen welke vorm men wilt gebruiken. Even een kort overzicht.

Weelderige wijnfles vormen

De Bordeaux fles

Ookwel Frontignan genaamd. Deze fles is cilindervormig, met vierkante schouders en een recht lichaam. Dit is mogelijk wel de meest gebruikte wijnfles ter wereld. Vooral Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Malbec,     Sauvignon Blanc, Chenin Blanc en Semillon vinden we terug in deze flessen.

De Bourgondische fles

Er is een miniem maar belangrijk verschil tussen de Bourgondische en Bordelaise fles. Daar waar de Bordelaise fles dus een abrupte overgang heeft in de schouder, is die uit de Bourgogne zacht en elegant. De lijn is sierlijk en vloeiend. Deze flessen vorm wordt vaak gebruikt voor Pinot Noir, Chardonnay en Aligote.

De Rhône-fles

Deze fles heeft heel veel weg van de Bourgondische fles. Wat niet zo vreemd is aangezien ze in elkaars verlengde liggen. Maar in de Rhône hebben de wijnflessen de bijzonderheid dat hij de woorden “Côtes du Rhône” en het zegel of wapenschild op de schouders gegraveerd draagt. Daarnaast zijn de flessen iets hoger doordat de hals iets langer is.

De Elzasser fles

In de Elzas in Frankrijk en de Moezel in Duitsland vinden we de volgende markante fles. Ze zijn elegant en fijn,  en worden vaak Elzasser fluit genoemd want het is een van de hoogste flessen wijn. Er zijn veel overeenkomsten met de fles uit het Duitse Rijn gebied. Maar het belangrijkste verschil zit in de kleur van het glas. Deze is vaak lichtgroen of zelfs helder/doorzichtig. In de nieuwe wereld zien we ook vaak zoete wijn in deze fles.

De Loire-fles

De Val de Loire-fles lijkt sterk op de Bourgondische fles, maar met een dunner lichaam.

Champagne fles

Natuurlijk heeft Champagne haar eigen categorie fles vorm. Qua uiterlijk zijn er veel overeenkomsten met de Bourgogne fles, maar ze is dikker en zwaarder. Vanwege de druk van de mousserende wijn is de standaard dikte niet genoeg en zullen de flessen zeker kapot springen. Een leuk feitje is dat een ontplofte champagne kurk wel bijna 50km per uur kan vliegen!

De Provençaalse fles

in de Provence zijn er twee soorten flessen. De eerste, specifiek voor de appellatie Côtes de Provence, is een korsetfluit met een smalle basis. Helaas is deze niet meer zo gebruikelijk en zie je veelal de Bordelaise fles voor de rosé en witte wijnen uit de Provence.

Clavelin du Jura

De Jura is een beetje de onbekende regio. De Vin Jaune wordt geserveerd uit een 62cl fles met een reed lichaam en korte hals. Bij wet mag alleen deze fles alleen gebruikt worden voor Vin Jaune.

Bocksbeutel

De naam bocksbeutel is afgeleid van “bierzak”, maar bevat wijn. Hoewel de inhoud hetzelfde is als de meest gangbare flessen (75cl), heeft de bocksbeutel een epileptische vorm. Het heeft een korte hals en is gekenmerkt door een badge in reliëf op de linkerschouder. Deze badge vertegenwoordigt het wijndomein. De reden voor de afgevlakte vorm is simpel; het is makkelijker te vervoeren en voorkomt dat deze wegrolt.

Chianti fles

Tenslotte in de Chianti Classico vullen ze de wijn in een typische Chianti fles. Dit is een rondbuikige fles die bedekt is door een rieten mand. De fles werd in de late Middeleeuwen ontwikkeld om het risico op breuk te verminderen. De fles wordt ook wel fiasco genoemd, nadat bij een mislukte clown act in de 18e eeuw de fles kapot viel. Vanwege de hoge productiekosten zien we de meeste Chianti wijnen in de traditionele Bordeaux fles.

Tot slot

Veel van de fles vormen zijn historisch bepaald. Voor glasblazers was het makkelijker om rond flessen te maken, dus vandaar de vorm. Maar tegenwoordig heb je ze in alle soorten en maten. Maar veelal blijft wijn in ronde of cilindrische flessen.

De flessenvorm zelf draagt niet bij aan de wijn, het is puur esthetisch. Maar er zit wel een praktische kant aan. De meeste (wijn)koelkasten zijn gebouwd op de standaard Bordeaux en Bourgogne fles. En dus een Elzas of Loire fles is niet altijd even handig. En let op, deze laatste kunnen ook makkelijker uit de koelkast glijden wanneer de fles plat ligt, vanwege de slanke hals!

Geplaatst op

Wijnfles anatomie

Vorige week hebben we uitgebreid stil gestaan bij de vele fles formaten. En om vooruit te lopen op de wijnfles vormen, is het misschien goed om eens stil te staan bij de anatomie van de wijnfles. Want er gaat meer in de vorm van de fles zitten dan het op het eerste gezicht lijkt.

De anatomie van een wijnfles

De wijnfles heeft een aantal kenmerken. De ring, stop, capsule, het lichaam, bodem en uitsparing.

Anatomie van een wijnfles

Het uiteinde van de fles is de ring en is gekoppeld aan het sluitsysteem. Dit bestaat uit de stop, zoals een kurk of schroefdop en de capsule. De stop kan gemaakt zijn van kurk, plastic, glas of metaal in geval van een schroefdop. Dit sluit de fles af. Terwijl de capsule ofwel dop genaamd, zowel de kurk als de hals van de fles beschermd. Deze voorkomt dat de kurk van zijn plaats afkomt zodat de wijn niet kan uitdrogen of verdampen.

Waar komt de capsule vandaan?

De geschiedenis gaat terug tot 1760, toen tonnen wijn vanuit Bordeaux in Wenen aankwamen. Naarmate de tijd verstreek, verloren de wijnen hun kwaliteiten en begonnen ze zuur te worden, dus begon men te bottelen. De rechtbank realiseerde zich dat er gelegenheden waren waarbij de wijn producent de kurk koon manipuleren om stoffen in de wijn te infiltreren. Om namaak of geknoei met de wijnen te voorkomen, voerde de vorst een wet in waarbij alle flessen wijn moesten worden verzegeld met zegellak.

De moderne capsules arriveerden echter in de 18e eeuw, toen Hongaarse wijn producenten loden capsules gebruikten. De wijnen die beter van kwaliteit en luxueuzer waren, kregen een capsule. De capsules werden vervolgens gebruikt als identiteitszegel.

Tegenwoordig heeft de wijncapsule twee hoofdfuncties. De eerste is in feite esthetisch, om de fles aantrekkelijker te maken. Het helpt consumenten om een bepaald wijnmerk te identificeren, omdat het een aanvulling is op het etiket en uiteindelijk iets karakteristieks wordt voor elke wijn.

De tweede functie is hygiënisch. De capsules beschermen de hals van de fles en de kurk tegen stof, bederf of uitdroging. Het garandeert ook dat de fles wijn nooit is geopend. Zou je een fles wijn kopen zonder capsule?

Kleurrijke capsules in Frankrijk

Misschien is het je wel opgevallen, maar in Frankrijk zie je verschillende kleuren capsules. Stille en mousserende wijnen die binnen een AOC of AOP vallen krijgen een groene capsule. De blauwe capsules voor lokale wijnen of wijn met IGP classificatie. De oranje capsules verwijzen naar zoete en likeurwijnen, terwijl de rode capsules onder dezelfde regels als groen (m.u.v. mousserende wijn) en blauw valt (maar vaak gebruikt men deze alleen rode wijnen).

Marianne op de capsule

Om dan meteen een andere vraag te beantwoorden. Op Franse wijn zie je op de stop/capsule een afbeelding van “Marianne”. Dit refereert aan het feit dat belasting is afgedragen over de fles aan de Franse staat. Deze verplichting is overigens in 2019 afgeschaft door de Franse belastingdienst.

Onderste deel van de fles

Om verder te gaan met de anatomie van een wijnfles, komen we aan bij de hals. Dit is het bovenste, smalle deel van de fles, net onder de ring. De fles verbreedt zich vervolgens en dit heet de schouder. Dit dient als verbinding tussen de hals en het lichaam van de fles. Bij zeer oude wijnen wordt gesproken of de fles nog gevuld is tot bovenin de hals, halverwege de hals of tot de schouder. In principe hoe lager de vloeistof is (dus meer op de hoogte van de schouder), hoe waarschijnlijker de wijn niet goed meer is.

Dan krijgen we het lichaam of de loop of buikje van de fles. Hier is de ruimte voor het etiket.

Tenslotte krijgen we de bodem. Deze is plat zodat de fles overeind gehouden kan worden. Hier vinden we tevens het lek of punt. Dit is de uitsparing onder de fles. Nu is dit een interessante discussie, waarom zit hier eigenlijk een uitsparing? En nee het is niet om de consument op te lichten zodat er minder volume in de fles kan.

De originele reden kan waarschijnlijk gevonden worden in het glasblazen. Zonder deze holte konden flessen niet goed overeind blijven staan. Maar nu de flessen dikker en steviger zijn, is dit lek eigenlijk overbodig geworden. Maar toch zijn er nog drie functies. Allereerst helpt de uitsparing bij het verstevigen van de fles. Daarnaast helpt bij het inschenken van een glas. Door de duim in de holte te steken en de fles vast te houden, kan men professioneel schenken waarbij het etiket toonbaar is aan de consument. Daarnaast, en belangrijker, wanneer de wijn oudert, ontstaat er residu, bezinksel dat neerslaat op de bodem. Zodat wanneer je schenkt, dit residu achter blijft.

Tot slot

Nu we een idee hebben van de anatomie van de wijnfles, gaan we volgende week dieper in op de vele vormen en kleuren van flessen.

Geplaatst op

Wat is het nut van grote wijnflessen

Wijnflessen, waarom komen ze in zoveel soorten en maten? Wat doen al deze verschillende soorten flessen en maten.  En wat is het nut van grote wijnflessen?

Wat voor flessen zijn er allemaal?

Laten we eerst eens kijken wat voor flessen er op de markt zijn. Op dit moment, ja want dat is ook aan verandering onderhevig, varieert de inhoud van 187ml (piccolo) tot aan 18lt. Echter binnen de EU is er een limiet gesteld tot 10lt voor wijn en 9lt voor mousserende wijn.

Piccolo

Deze fles, ook wel “split” of “quarter”/ “kwart” genoemd, heeft een inhoud van slechts 187ml. Het doel van dit flesje is een eenpersoons drankje ideaal voor leisure, reis en horeca doeleinden. Vaak zie je dat Champagne in dit soort flesjes zitten.

Chopine

Een Chopine kom je vooral in Bordeaux tegen. Dit is een flesje met 250ml inhoud en wordt gezien als een traditioneel flesje om wijn in te serveren.

Demi

Zoals de naam al doet vermoeden, is dit een fles van 375ml, de helft van een reguliere fles. Andere benamingen die je tegenkomt zijn “Half” of “Filette”.

Jennie

Het nut van de Jennie wijnflessen is dat deze speciaal voor zoete wijn en sherry is. Deze fles van 500ml zijn vooral gevuld met Sauternes en Tokaj wijn, naast sherry. Ze komen ook in de namen “Demie” of “Pinte” in Champagne.

Clavelin

Deze term was reeds geïntroduceerd in onze blog over de Jura. En dat is eigenlijk de enige plaats waar je de Clavelin met een inhoud van 620ml tegenkomt. De fles wordt uitsluitend gebruikt voor de Vin Jaune.

De grotere formaten

Vanzelfsprekend komen we eindelijk bij de standaard fles van 75cl aan. Maar dan zijn we er nog niet. Wat het nut van grotere flessen is, naast een mooie presentatie, komen we straks op terug.

De Magnum is mogelijk wel de meest bekende en favoriete maat fles. Dit is een 1.5lt fles en daarmee bevat het dus de dubbele inhoud van een normale fles. Het volgende formaat is de Double Magnum. En het zal je niet verbazen, die is 2x een magnum inhoud. Hier tussen zit de zeldzame Marie Jeanne of Tregnum. Dit is een fles van 2,25lt. Wanneer de fles een gebogen knop heeft, dan refereert men ook naar Tikkip. De fles is ongeveer even hoog als een standaard fles, maar heeft een dikkere hals en de lichaam van de fles is groter van omvang. Je komt port in dit soort flessen tegen. Maar door de grootte en de vorm van de fles is zorgvuldige behandeling en opslag nodig. Daarom zijn ze minder geliefd.

De flessen groter dan 3lt hebben de namen met een bijbels thema – de koningen van Israël. Waarom dit is is eigenlijk onduidelijk. Maar de eerste fles begint bij 3lt en heet Jeroboam. Om het makkelijk te maken, gebruikt men in Bordeaux de term dubbele magnum voor een 3lt fles. Daar hanteert men de term Jeroboam voor 5lt flessen, hoewel dat in het verleden 4.5lt was. In Bourgogne en Champagne noemen ze een 4.5lt fles Rehabeam.

Daarna volgen Methusalem of Impériale voor 6lt, Salmanazar of Mordechai voor 9lt, Balthazar voor 12lt, Nebukadnezar voor 15lt, Melchior voor 18lt. En als dat nog niet genoeg is hebben we ook nog Solomon voor 20lt, Sovereign voor 22,5lt, Primato voor 26,25lt (ofwel 35 standaard flessen), Goliath voor 27lt en Melchizedek voor 30lt.

Goliath staat ook bekend als Primat of Paramount. Terwijl Melchizedek ook wel Midas wordt genoemd.

Het nut van grote wijnflessen

Waarom een grote wijnflessen

Nu dan de belangrijke vraag, waarom zouden we ze een grote fles willen kopen of drinken? Natuurlijk is het aankomen zetten met zo een grote fles een goede binnenkomer bij een feest. Het is anders en heeft iets glamerous. En natuurlijk is het ook beleving. Men onthoudt de ervaring met zo een grote fles makkelijker, simpelweg omdat het anders is dan een standaard fles. Maar het heeft ook serieus een meer toegevoegde waarde.

Het nut van grotere wijnflessen is dat het een andere werking van zuurstof heeft op de wijn in de fles. Voornamelijk vanwege de grote verhouding tussen de wijn en zuurstof.  Er zit eenmaal minder zuurstof in zo een grote fles ten op zicht van de hoeveelheid wijn. Hierdoor evolueert en rijpt de wijn langzamer en worden de aroma’s harmonieuzer. Laten we voorop stellen, de (basis)wijn is niet van een betere kwaliteit. Maar doordat de wijn anders op de fles rijpt, heeft de ingeschonken wijn een beter balans.

Helaas zien we ook dat de kosten van grotere wijnflessen niet evident is aan de inhoud. Een Magnum fles bijvoorbeeld is vaak duurder dan 2x een standaard fles en dat terwijl de inhoud het dubbele is. Dit zit wederom in ronding van de wijn. Omdat het verouderingspotentieel zoveel beter is, prijst men de wijn hoger.

En nu verder

Leuk het nut van al deze grote wijnflessen, maar al dat glas is niet goed voor onze moeder Aarde. Zie ook het artikel over de CO2 afdruk van de wijnindustrie. En hoe groter en zwaarder de fles, hoe groter de CO2 afdruk. Daarom zien we steeds meer wijn in een box of zelfs in plastic flessen. Maar zit het dan? In een box is de wijn vaak vacuüm verpakt, er kan dus geen zuurstof bij en kan zich daardoor niet verder ontwikkelen. Daarom is wijn die jong gedronken moet worden uitermate geschikt hiervoor. Wat plastic flessen gaan doen, moeten we nog afwachten. Deze ontwikkeling staat nog in kinderschoenen. Maar één ding is zeker. De beleving is zeker anders bij wijn uit een plastic of een glazen fles!

Geplaatst op

Uitdaging voor Spaanse wijnbouw

Onlangs kende het noord Spanje een nieuwe uitdaging, zoals zeer extreem weer voor de Spaanse wijnbouw. Hagelstenen zo groot als pingpongballen kwamen uit de lucht vallen en hebben grote schade veroorzaakt in DO Bierzo en DO Valdeorras. Eerder kende ook het Spaanse Catalonië extreem weer met funeste gevolgen voor de wijnbouw.

Uitdaging voor Spaanse wijnbouw Bron: Demencia Wines

Op 25 juni trof een storm de omgeving van Valtuille de Abajo. Ongeveer 500 tot 600ha van de best gelegen wijngaarden van DO Bierzo werden geteisterd met hagelstenen. Met als gevolg dat druiven zijn geplet, de bladeren van wijnstokken afgescheurd en zelfs stokken en blijvend hout zijn beschadigd. Dit is de tweede hagelbui voor de regio. Op 18 juni trok een andere storm over het nabijgelegen Cacabelos, waarbij ongeveer 250ha wijngaarden rond de stad waren getroffen. De gebeurtenis trof ook de nabijgelegen provincie Ourense, waarbij wijngaarden in DO Valdeorras werden weggevaagd.

Omdat de oogst nog maar 2 maanden verwijderd is, zitten de wijnbouwers met hun handen in het haar. Wat leek op een zeer succesvolle oogst, zijn er nu twijfels over wat er nog te redden valt. Daarnaast heeft de schade op de wijnstokken natuurlijk ook gevolgen voor de oogst van volgend jaar.

DO Bierzo impact

In DO Bierzo is de schade het grootst in Valtuille de Abajo en Valtuille de Ariba, waar we tevens 50% van de belangrijkste wijngaarden van de appellatie vinden. De hagelbui kwam tevens op een zeer ongelegen moment. De wijnstokken waren net, na de bloei, aan de vruchtzetting begonnen. De bessen zijn tot aan de véraison gevoelig voor schimmeldruk. En momenteel is er een verhoogd risico op Valse Meeldauw, Zwartrot en Echte Meeldauw, als gevolg van de natte omstandigheden en de hoge temperaturen.

Conclusie

Terwijl de Spaanse telers door moeten gaan en hopen er het beste van te maken, is het zaak dat de beschadigde wijnstokken zo spoedig mogelijk te behandelen om de schade en wonden van het extreme weer te beperken.

Het huidige jaar 2024 zal naar waarschijnlijkheid snel vergeten zijn terwijl de telers 2025 nauwlettend in de gaten zullen houden.

Oude wijnstokken behouden

Daarnaast speelt er nog een andere belangrijke uitdaging zich af voor de Spaanse wijnbouw in het noordoosten. In het kader van een EU-programma om wijngaarden te herstructureren, wilt de Spaanse regering en lokale autoriteiten oude wijnstokken vervangen voor productievere wijnstokken.

Nu schuilt hieronder een dieper probleem. In DO Bierzo zijn vele wijngaarden in eigendom van kleine families. Deze hebben wijnstokken van wel 70+ jaar. Denk hierbij aan Godello, Mencia, Alicante Bouschet, Palomino, Bastarda, Malvasia en Dona Blanca. De overdracht en regulering eigendom en pacht van deze kleine minifundio was vroeger vaak onder mondeling afspraken. Doordat de lokale autoriteiten hebben geregistreerd, komen deze niet voor in het wijnbouwregister waardoor regulering lastig is. Terwijl dezelfde lokale autoriteiten nu oproepen tot het rooien en herplanten met Europees geld.

Nu zijn de toonaangevende Raul Perez en Demencia Wine opgestaan en hebben een petitie gestart voor het behouden van deze oude wijnstokken.

Eenmaal, de oude wijnstokken van Bierzo zijn al meer dan een eeuw bewaard gebleven door traditie en de liefde en inspanningen van wijnbouwers en families. Deze moeten het unieke genetische wijnerfgoed van Bierzo behouden.

Geplaatst op

Verdeeld Wachau

In de Wachau DAC bepaalt de Vinea Wachau, een vereniging van wijnbouwers in de regio, de regels rondom de wijn classificatie. Echter deze classificatie is vooral gericht op het suikergehalte van de wijn. En dat, in deze tijd van opwarming, ondervindt meer en meer kritiek. Nu dat er meer gerenommeerde wijnboeren uit de Wachau DAC lijken te stappen, raakt regio steeds meer verdeeld.

We hebben het natuurlijk eerder over Wachau gehad in onze Gru-Ve’s blog. De naam Vinea Wachau gaat terug naar Leuthold I von Kuenring in de 13e eeuw, aangezien het hart van zijn landgoederen overeenkomen met het huidige Wachau DAC.

Wat vooraf ging

De wijnbouwtraditie gaat terug naar de tijd dat Wachau een Romeinse nederzetting was. Onder de Karolingers bloeide de wijnindustrie op, zo getuigd een document uit 830 na Christus. Het kent een zeer afgebakend terrein; 33km te midden van de benedictijnen kloosters van Göttweig en Melk langs de Donau.

Wachau DAC dat verdeeld raakt

Bron: Vinea Wachau ®

Wat maakt Wachau zo bijzonder?

Wachau kent een microklimaat waardoor het zich onderscheidt van veel andere Europese wijngebieden. Vanuit het oosten heeft de Pannonische klimaatzone grote invloed. Terwijl vanaf grote hoogten van het Dunkelsteinwoud ten zuiden van de Donau en het Waldviertel in het noorden koele, natte en zuurstofrijke luchtmassa’s naar beneden stromen. Dit zorgt voor een bijna constante luchtcirculatie die zowel de schimmeldruk vermindert, als de boeketvorming van de druiven bevordert.

De wijnstokken staan hier op terrassen aangeplant tot ongeveer 450m hoogte (ofwel 250m boven de Donau). De terrassen zorgen ervoor dat de bodem niet snel erodeert op de hellingen van wel 60%. Daarnaast zijn de terrassen omlijnd door muurtjes, die zowel warmte als water kunnen opslaan en weer afgeven aan de wijngaard. Waardoor een uniek microklimaat ontstaat. De verweerde primaire rotsbodem is bedekt met lichte zandbodem nabij de rivier en dat overgaat on löss in het dal.

Mede door de lage opbrengst per hectare is de smaakdichtheid aanzienlijk en zijn de wijnen puur genieten.

Wachau Codex

Wachau-wijn is onafhankelijk en weerspiegelt zijn oorsprong. De wijnbouwers van de Vinea Wachau garanderen dit sinds 1983 door vrijwillig af te zien van het kopen van druiven of wijn uit andere gebieden of het cultiveren van wijngaarden elders. De kleine boerderijstructuren die hierdoor bewaard zijn gebleven, hebben tot op de dag van vandaag de wijnbouw in de Wachau gevormd. Daarnaast speelt herkomst een belangrijke rol. Hoe specifieker de herkomst, hoe unieker de wijn is. Vandaar dat het gebruik van wijngaardnamen erg gebruikelijk is. Het vertelt iets over de herkomst, maar ook het karakter van de wijn. Hiermee valt samen dat de stenen terrassen, waar het gebied om bekend staat, op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan. Deze terrassen maken het mogelijk om op het steile en onbegaanbare terrein wijnbouw plaats te laten vinden. Echter deze terroir komt niet terug in de wijnstijlen die Vinea Wachau nastreeft, zoals we hieronder lezen.

Tenslotte legt Vinea Wachau, zoals in zoveel wijnstreken, een beperking op voor de gebruikte druivenrassen. Alleen Grüner Veltliner, Riesling, Neuburger, Muscat en Chardonnay en Pinot Noir zijn toegestaan.

Vinea wijnstijlen

Dit resulteert dus in bepaalde wijnstijlen, waarbij het suikergehalte leidend zijn. En dit is juist de reden dat Wachau verdeeld raakt. Het suikergehalte bepaald de alcohol promillage van de wijn. Terwijl juist dit de leidraad voor de wijnstijl is. Dus de stijl wordt niet bepaald door de wijngaard zelf, maar is streng gereguleerd rondom het suikergehalte.

Steinfeder ®

De eerste wijnstijl is genaamd Steinfeder ®, een geurige lichte wijn van maximaal 11.5% alcohol. De druiven hebben een rijpheid van minimaal 15% suiker per 1kg most (of ongeveer 65° öchsle). De wijn dient te fermenteren in RVS vaten.

Federspiel ®

De Federspiel stijl is een meer klassieke wijnstijl, rijk aan nuances en een sterk karakter. De wijnen hebben een mooi balans tussen elegantie en diepgang en zijn met hun alcoholgehalte tussen 11.5% en 12.5% de ideale partner bij gerechten. Dit wordt bereikt doordat de druiven een suikergehalte van minstens 17% per 1kg most hebben (of ongeveer 85° öchsle). En ook deze wijnen dienen in RVS tanks gefermenteerd te worden. De stijl kan worden vergeleken met de Kabinett wijnen uit Duitsland.

Smaragd ®

De beste druiven met een minimale suikergehalte van 90° öchsle zijn weggelegd voor de Smaragd stijl. Om dit te bereiken komen de druiven van de wijngaarden met de meeste zon blootstelling. Dit zijn rijke wijnen die, indien goed weggelegd, wel 25 jaar goed blijven. Het alcoholgehalte is minimaal 12.5% en de wijn wordt ook in RVS tanks gefermenteerd.

Een paar andere bijzonderheden is dat Smaragd-wijnen niet voor 1 mei na de oogst verkocht mag worden en dat de wijnen afgesloten moeten worden met een natuurlijke kurk van 49mm lang waarop het oogstjaar gedrukt staat.

Maar waarom raakt Wachau verdeeld?

Nu de crux zit in de regelgeving en beperkingen opgelegd door Vinea Wachau. Door het vasthouden aan het suikergehalte binnen de wijnstijlen, zijn er gerenommeerde wijnbouwers die vinden dat dit tekort doet aan de typiciteit van de wijngaard zelf. Ze vinden het systeem gebaseerd op suiker achterhaald en niet meer van deze tijd. Wanneer je kijkt naar de invloed van klimaatverandering, is deze kritiek ook niet geheel onlogisch. Wijngaarden waar voorheen het suikergehalte bleef steken op 80° öchsle (en dus Federspiel-stijl), kunnen nu opeens doorschieten naar 90° öchsle (en dus Smaragd-stijl).

De wijnbouwers die kritisch kijken naar deze wijnstijlen, zoeken het meer in het Bourgondische cru-systeem, en dus de individuele wijngaarden (“Rieden”) zouden leidend moeten zijn voor de kwaliteitsaanduiding. Dit zien we terug in het DAC-systeem van Oostenrijk. Dit zorgt er dus voor dat men verdeeld raakt in Wachau. En dus stappen toonaangevende namen als FX Pichler en Franz-Joseph Gritsch uit de “club”. De tijd zal het leren of andere wijnmakers dit voorbeeld volgen.

Geplaatst op

Wijn van eigen zeebodem

U zal wellicht wel denken, wijn van eigen zeebodem, wat is dat nu weer voor iets? Ja, vorig jaar op 4 mei 2023 werden 876 flessen mousserende wijn naar de bodem van de Oosterschelde gelaten. Op een diepte van 15 meter heeft de wijn gelagerd. In tegenstelling tot de traditionele opslag van de flessen. Op deze diepte is er 1,5 bar tegendruk en een constante temperatuur. Daarnaast komt er geen zuurstof of licht bij de wijn en vindt er dus geen oxidatieve veroudering plaats. Door de lichte deining blijft de gist constant in beweging. Met als positief effect dat er meer gelaagdheid en complexiteit van de wijn onstaat.

Aanleiding

Dit unieke project (voor Nederland) komt niet geheel uit de lucht gegrepen. Want 2023 is precies 70 jaar na de Stormvloed van 1953. Om de eigen wijn naar de zeebodem af te laten zakken, sloegen wijndomein En Passant, Stan Beurskens van wijndomein St Martinus in Limburg en Neeltje Jans Mosselen de handen ineen. Maar het idee is niet nieuw. Nabij Biarritz, in Frans Baskenland experimenteert Emmanuel Poirmeur van L’Atelier Egiategia reeds vele jaren met het rijpen op de zeebodem. Dit resulteert in mousserende, rode en rosé wijnen “Dena Dela” en “Artha”. Dit is vervolgens overgenomen door onder andere champagne producent Louis Roederer. Maar ook winery Wapisa, in Patagonië Argentinië, waar deze techniek wordt toegepast. Dit nadat duikers in een zeewrak 170 jaar oude champagne hadden aangetroffen die nog prima te drinken bleek te zijn!

“Brut de Mer”

Wijn van eigen zeebodem

In de mosselbaai van Neeltje Jans Mosselen waren de flessen afgezonken onder toeziend oog van André Vink van wijndomein En Passant en Stan Breurskens, Nederlands eigenzinnige wijnmaker die vrij denkt en niet bang is voor een uitdaging. Want zo kan je dit project wel noemen. Zo is de Brut de Mer geboren, in nagedachtenis van een vreselijke ramp.

Introductie

Bij het optakelen bleek dat de flessen onder de pokken en oesters zaten. Maar bij de opening van de eerste fles constateerden de wijnmakers dat de smaak goed was. Op zaterdag 29 juni 2024 is de wijn officieel gelanceerd aan boord van een boottocht over de Oosterschelde en zal binnenkort te koop zijn!

André en Stan twijfelen er niet over en hebben reeds 2.000 nieuwe flessen wijn naar de zeebodem laten afzakken!

Geplaatst op

Oudjes steeds interessanter

Wijn is lange tijd een lokaal product geweest. Vandaar dat wijn-spijs combinaties ook vaak lokaal goed tot hun recht komen. Toen industrialisatie opkwam, kwam ook het commerciële aspect op de voorgrond. Waardoor veel bestaande, oude wijngaarden gerooid werden en vervangen door commercieel interessantere druivenrassen. Zo zijn in Swartland, Zuid Afrika, veel oude wijngaarden vervangen voor Sauvignon Blanc. Oude wijngaarden hebben eenmaal een lagere opbrengst, maar wel met meer concentratie. Dus door de lagere opbrengst moet de kiloprijs van druiven wel hoger liggen. Maar oudjes worden steeds interessanter.

Waarom zijn oudjes interessanter

Oude wijnstokken zijn vaak historisch bepaald en matchen daardoor met het lokale terroir. Hierdoor weerstaan ze ook klimaatveranderingen beter. Maar als onderdeel van het ecosysteem verbeteren ze ook de biodiversiteit. Vaak doordat er meerdere klonen of kruisingen door elkaar staan in de wijngaard, maar ook doordat er meer verschillende vegetatie staat. Al met al levert deze oudjes druiven voort die meer geconcentreerde aroma’s, meer ontwikkelde tannine, minder sap waardoor de wijnen interessanter ervaren worden. Dus ook hier gaat het uiteindelijk om duurzaamheid.

Een bijkomend voordeel is dat de wijngaarden een niche markt aanboren. Waardoor de prijszetting voor de wijnmakerij steeds interessanter wordt.

Old vine registry

Jancis Robinson had een groeiend gevoel dat oude wijngaarden belangrijke elementen waren van cultureel en wetenschappelijke erfgoed. Vanuit die filosofie realiseerde ze dat deze oudjes de bron zijn van een aantal bijzonder mooie wijnen die interessanter lijken te zijn dan mainstream. Ze is, samen met een aantal collega’s, in 2010 begonnen met het samenstellen van een register van oude wijnstokken. Inmiddels omvat de database 3.355 wijngaarden voor in totaal 10.709ha en is nog groeiende.

Old Vines Project Zuid Afrika

Rosa Kruger is al 20 jaar een consultant wijngaardmanager voor verschillende kelders die nieuwe wijngaardlocaties ontwerpt en bestaande wijngaarden beheert voor kwaliteitswijn. Haar grootste liefde zijn oude wijnstokken. In 2016 richtte ze het Old Vine Project op, waarmee ze iets formaliseerde dat sinds 2002 vorm kreeg. Dit is opgericht omdat ze geloofd in het behoud van oude wijnstokken. Dat oude wijnstokken prachtige wijnen maken met complexiteit en helderheid, die het landschap weerspiegelen.

De meeste wijngaarden in Zuid Afrika worden na ongeveer 20 jaar gerooid omdat de opbrengst terug loopt. Maar ook omdat de wijngaarden aangetast raken door virussen, en dan is een wijngaard lastig te redden. Ook schreven coöperaties de boeren voor wat ze moesten aanplanten (en welke prijs ze kregen voor hun opbrengst. Inmiddels zijn ook niet de minste aangesloten zoals Badenhurst Family WInes, Bellingham, Boekenhoutskloof, Mullineux en Paul Cluver.

Internationale old vine projecten

Natuurlijk zijn er meer voorbeelden te noemen, zo heeft Plaimont Vignerons Tannat en la Madelaine in Frans Pyreneeën aangeplant staan. Ze hebben zelfs Vitis Sylvestris staan (wilde druivenrassen) in Saint Mont. Er zijn 12 nieuwe variëteiten ontdekt die langs boomstammen omhoog groeien.

Bijzonder Vulture

In Italië liggen veel wijngaarden op vulkanische ondergrond. Op deze arme grond hebben veel wijngaarden de phylloxera overleefd. Zo ook Basilisco, in het noorden van Basilicata regio. Zij hebben gronden op de helling van de Vulture vulkaan en is met haar combinatie van vulkaan en tufsteen de perfecte habitat voor de 80+ jaar oude Anglianico del Vuture druiven met volle body en expressie. De geschiedenis van de wijngaard onbekend, omdat pas 80 jaar geleden de wijngaard werd geregistreerd. Al deze historie komt samen in de wijn Storico.

Versplinterd Rioja Alavesa

In Rioja Alavesa is ongeveer 12% van de wijngaarden 70 jaar of ouder (zo’n 2.000ha) en 50% ouder dan 30 jaar. Wijngaarden zijn vaak gemengd dat wilt zeggen dat de druivenvariëteiten door elkaar staan. Zo kan 90% Tempranillo zijn, maar hierbinnen zijn dan verschillende klonen, en 10% andere rassen.

In Rioja is dankzij de Phyloxera uitbraak in Frankrijk een grote groei ontstaan. Historisch waren wijnen gefocust op “vigneron”-wijnen, wijnen die zich onderscheiden door ligging, bodem, druivenras en dergelijke. Door de industrialisatie om aan de hoge vraag te voldoen, is er veel Tempranillo aangeplant die op hout opgevoed wordt. Vandaar dat in de classificatie van Rioja (Reserva, Grand Reserva), houtrijping zo een prominente plaats in neemt. Hierdoor werd een zeer herkenbare wijnstijl gecreëerd die jaar na jaar hetzelfde kan blijven.

Het zou fantastisch zijn om terug naar basics te gaan. Dus wijnen afkomstig van de kleine plots (in Rioja als geheel zijn wijngaarden makkelijk 10ha, maar in Alavesa is de grootste wijngaard slechts 0.3ha).

Interessanter oudjes

Conclusie

Het feit dat oude wijnstokken minder produceren is niet altijd veelzeggend. Dit moet in samenhang gezien worden met de wijnregulering. Veel appellaties schrijven maximale opbrengsten voort, zoals in Rioja 6.000kg per hectare. Terwijl de oudjes prima deze volumes kunnen realiseren. En dan ook nog tegen betere prijzen!

Maar het is wel duidelijk dat oude wijnstokken beter resistent zijn tegen ziektes. De wortels wortelen afhankelijk van het aanbod van water, maar doordat ze langer bestaan hebben ze meer meegemaakt, dus ook zeer droge perioden. Zie oude wijngaarden als een cultureel erfgoed, we moeten er zuinig op zijn. Maar tegelijk van genieten van de complexiteit die deze oudjes veel interessanter maken.

Bekijk winkelwagen Afrekenen Verder winkelen