Vanzelfsprekend wordt er ook binnen Europa gesproken over de wijn industrie, waarbij de AGRI (de landbouwcommissie van het Europees Parlement) naar hervormingen zoekt om de toekomst veilig te stellen.
Achtergrond
De wijnsector van de EU is een pijler van het cultureel erfgoed van de EU en levert een belangrijke bijdrage aan de economie, de samenleving en het buitengebied. Niet voor niets zijn veel wijngebieden ook uitgeroepen tot cultureel erfgoed. Denk hierbij aan Champagne, Bourgogne, Piemonte, Douro en Wachau. EU-wijn is verbonden met waarden als traditie, duurzaamheid, landschapsbescherming, cultuur, gastronomie en toerisme, en is van groot belang voor de economische duurzaamheid van plattelandsgebieden en de bevolking.
De AGRI heeft een werkgroep opgezet die de uitdagingen en kansen voor de wijnbouw onderzoeken. De EU is nog steeds wereldleider op het gebied van wijnproductie (~60%), consumptie (~48%) en exportwaarde (~60%). Maar maatschappelijke en demografische veranderingen laten hun sporen na. Productie is meer onvoorspelbaar geworden door klimatologische veranderingen. De wijnconsumptie ligt op het laagste niveau in de afgelopen drie decennia. Terwijl consumenten steeds meer de voorkeur geven aan frissere en lichtere wijnen of andere dranken die gemakkelijker te krijgen en te drinken zijn. Hierdoor ondervinden klassieke regio’s als Bordeaux, Rioja en Piemonte met hun zwaardere wijnen veel hinder. En de export wordt beïnvloed door geopolitieke en de-consumptie factoren.
Hoe het tij te keren
Deze werkgroep is daarom gekomen met een aantal aanbevelingen om de wijnindustrie meer toekomst bestendig te maken. De bestaande beleidsinstrumenten worden hierin herbevestigd. Maar ook benadrukt de groep om het productiepotentieel te beheren om de structurele overproductie aan te pakken. Belangrijke maatregelen zijn nodig op nationaal niveau om de concurrentiepositie te verbeteren, de duurzaamheid van de industrie te verbeteren en de veerkracht te versterken. Instrumenten omvatten
rooiregelingen, zoals reeds eerder besproken is,
een flexibeler beheerssysteem voor vergunningen om wijnstokken te (her)planten
mechanismen om de aanpassing van druivenopbrengst te vergemakkelijken.
Ook moet de weerbaarheid van wijnbouwers tegen markt- en klimaatrisico’s versterken door oneerlijke praktijken te bestrijden. Maar ook steun voor klimaatinvesteringen afstemmen voor verbeterde risicobeheersinstrumenten en innovatieve verzekeringsoplossingen. En daarnaast moet de begroting flexibiliteit bieden voor het financieel beheer en om de nationale steunprogramma’s voor wijn te wijzigen om sneller te kunnen reageren op markt- of klimaatgebeurtenissen.
Tenslotte zijn er aanpassingen aan de sector nodig om de veranderende consumenten voorkeuren en trends het hoofd te bieden. Dataverzameling, innovatie te ondersteunen en promotie op nieuwe smaken en eisen af te stemmen te vergemakkelijken, denk zoal aan duurzaamheid. Hierin zal ook alcoholvrije wijnen een belangrijke plaats innemen. Omdat in de meeste appellaties een alcohol percentage is voorgeschreven, zal de wetgeving hierover moeten veranderen.
Hoe verder?
Het Europees Parlement moet zich nu gaan buigen over deze voorstellen. Maar niet iedereen staat te juichen. Zo komt er vanuit de rechtse hoek in het parlement stevige kritiek tegen de promotie van alcoholvrije wijn. Zij vinden dat dit niet het juiste antwoord is op de problemen in de sector.
Desondanks staat de wijnsector open voor veranderingen. Want de vraag naar vol alcoholische producten is dalende. Overproductie is een feit, vandaar dat wijngaarden reeds opgekocht worden. De sector heeft moeilijkheden om zich aan te passen.
Je hoort het vaak bij het proeven van wijnen “dit is een minerale wijn”. En voor beginners in de wondere wijnwereld is dit een heel moeilijk begrip. Dus wat betekent dit eigenlijk? Wat is nou minerale wijn, laten we de waarheid of mythe gaan onderzoeken.
Je hoort de referentie naar mineraliteit vooral bij witte wijnen. Het wordt te pas en onpas gebruikt. Vaak om juist frisse, zuur houdende wijnen zonder zoetigheid te beschrijven. Maar in werkelijkheid komt mineraliteit overeen met zeer specifieke smaakkenmerken.
En dat het van een opmars geniet mag duidelijk zijn. In maar liefst meer dan 10% van de wijnbeschrijvingen door Wine Spectator duikt dit woord op. Vooral bij wijn van Riesling, Chardonnay en Sauvignon Blanc.
Wat is mineraliteit in wijn
Mineraliteit is afkomstig van een aromatische familie. Het typeert een wijn met aroma’s van natte steen, vuursteen, ijzer, oesterschelpen of zelfs jodium. Mineraliteit kan dus slaan op bepaalde geuren en/of mondgevoel. In geval van geur kan een specifiekere omschrijving helpen. Zoals de stoffige geur van bordkrijt, omgewoelde aarde, natte kiezelstenen, rokerigheid van vuursteen of zilte geur van zee.
Maar het kan ook slaan op de textuur (ofwel mondgevoel), zoals kalkachtige of zanderige bodemstructuur heeft een invloed op de intensiteit van tannine (lichte, afgeronde tannine t.o.v. stevigere tannine).
En is hierdoor dus verbonden aan het terroir waar de wijn gemaakt wordt. Wijnen die vaak terroir gevoelige aroma’s bevatten zijn Chablis of Sancerre. Maar ook de wijn uit de Côte de Beaune zijn bekend om hun minerale wijn. Maar het is niet alleen wit, ook rode wijn kan sporen hebben van mineralen. Denk aan Mercurey in de Côte de Nuits of ook zelfs de Beaujolais Cru.
De rol van wijngaardbeheer
Vanzelfsprekend komen er mineralen voor in de bodem van de wijngaarden. In de bodem zitten velerlei mineralen, zoals calcium, natrium, magnesium, fosfor, zwavel, noem maar op. En elk van deze bodem mineralen geven een bepaalde toevoeging aan de wijn, maar is dit de waarheid of een mythe? Bedenk dat de wortelstok water en voedingsstoffen opneemt uit de bodem. Dus je zou zeggen, dit is waar. Echter de meeste minerale ionen hebben geen geur of smaakstof. En merendeel van de ionen komen uit organisch rottend materiaal, niet uit steen. Het bodemleven bepaalt dat de minerale ionen worden opgenomen in het grondwater. Daarom is een gezonde bodem van vitaal belang. In de hedendaagse wijnbouw wereld zien we een verschuiving van traditionele landbouw (met gebruik van pesticiden, mest en geïndustrialiseerde massaproductie) naar terroirgebonden wijnbouw. Denk hierbij aan biologische en biodynamische wijnbouw. Hier ligt een veel grotere focus op een gezond bodembeheer. Deze wijnbouwer doet er alles aan om de grond terug zuiver te maken en om de natuur te respecteren. En daarnaast de biodiversiteit te stimuleren en in de kelder een zo puur mogelijke wijn te creëren, met zo min mogelijk interventies. Dit zou resulteren in een wijn met een grotere complexiteit, natuurlijkheid en een zuivere terroir-expressie. De term mineraal slaat hier op fris, levendig, authentiek en subtiel.
Hoe ontstaan minerale aroma’s in wijn?
Wanneer minerale opname uit de bodem een mythe is, wat is dan wel de waarheid van deze aroma’s in wijn? De waarheid moeten we zoeken in de richting van vergisting en opvoeding van wijn waarbij veel minerale stoffen ontstaan. De chemische samenstelling van de most heeft invloed op de manier waarop gisten en bacteriën de vergisting laten verlopen en geur- en smaakstoffen vrijkomen. Het zijn vaak vluchtige zwavelverbindingen in de geur die geassocieerd worden met minerale tonen, zoals bijvoorbeeld die van lucifers en vuursteen.
Producenten in de Bourgogne zijn vaak heel nadrukkelijk op zoek naar deze ‘reductie’ om hun wijn extra complexiteit en spanning te geven. Voor de minerale tonen in de smaak zijn veelal de zuren en de minerale zouten verantwoordelijk. In mineraalwater kan je dit effect ook proeven. Dus feitelijk associëren we mineraliteit met zuurgraad en ziltigheid. Hoe hoger de zuurgraad van de wijn, des te makkelijker linken we dat aan mineraliteit.
Ook kunnen bepaalde vinificatietechnieken meer minerale kenmerken aan de wijn geven. Bijvoorbeeld een lang contact met de ongefilterde gistneerslag, een zeer reductieve vinificatie op RVS tanks met veel sulfiet of zwavel gebruiken om echte meeldauw in de wijngaard te bestrijden zorgen allemaal voor een versterking van de zwavelcomponenten in de wijn. En juist dit kan men verkeerd interpreteren als mineraliteit.
Het zal u daarom ook niet verrassen dat laboratoria druk bezig zijn met gecultiveerde gist om bepaalde aroma’s te versterken.
Hieronder noemen we een aantal veel voorkomende minerale aroma’s.
Krijt, calcium en kalksteen
Kalkrijke bodems zijn miljoenen jaren geleden gevormd als zeebodems met afzetting van schelpen en schaaldieren. Dus deze bodems bevatten calcium (kalk), natrium (zout) en magnesium die de pH-waarde in wijn verhogen. Dit vermindert de zuurgraad en neemt ziltigheid toe. Ook zal de tannine droger en frisser zijn.
Vooral in Argentinië weten ze dit commercieel uit te buiten, vanwege de kwaliteitswijnen afkomstig van hoog gelegen wijngaarden in de Andes.
Vuursteen en buskruit
Wanneer wijn niet of nauwelijks in contact komt met zuurstof, noemen we dat reductief wijn maken. Reductieve aroma’s komen vaak voor bij wijnen afkomstig van wijngaarden met een hoge pH-waarde van de bodem. Daardoor vindt tijdens de alcoholische vergisting (dankzij de temperatuurstijging), afwezigheid van zuurstof en aanwezigheid van zwavel de vorming van chemische aroma’s van reductie plaats. Wanneer antioxidanten worden gebruikt die ongecontroleerd zijn toegevoegd, zal na de verpakking van de wijn het minerale aroma van buskruit, vuursteen of een uitgedoofde lucifer merkbaar zijn.
Grafiet of potloodslijpsel
Soms proeft men grafiet, vooral in Syrah en Tannat wijnen. De algemene opvatting is dat wijn dat in contact is geweest met eikenhout (denk aan rijping in eikenhouten vaten) deze aroma kan afgeven.
Graniet
Stollingsgesteente dat in de zure bodems voorkomt (vooral in Europa en Noord Amerika) zorgt voor overmatige opname van metalen uit de bodem door de druivenplant. Deze metalen, zoals zink, ijzer, mangaan, koper en aluminium, geven de wijn een metaalachtig gevoel. Vaak gaat dit gepaard met bloemige of groen/citrusfruit aroma’s in plaats van meer fruitige aroma’s. Denk hierbij aan Grüner Veltliner uit Oostenrijk of Riesling uit Duitsland, Elzas of Eden Valley in Australië.
Aardetonen
Vooral overrijpe druiven kunnen in aanraking komen met plantenverouderingsschimmels. Deze schimmels creëren een aroma van vochtige aarde. Ook vruchten die laag bij de grond hangen brengen zand en modder met zich mee, die de zuurgraad van de druiven manipuleren en de besmetting van wilde gisten bevorderen. Hierdoor kan in het fermentatieproces aardse smaken ontstaan.
TDN
We hebben onlangs al geschreven over TDN, de aromastof die wijn een petroleumachtige aroma geven. Maar naast TDN is er ook een andere reden die het rokerige, rubberachtige maar ook zeker karamel aroma kan afgeven. Denk hierbij aan het roosteren van de eikenhoutenvaten waarin de wijn rijpt. Dit roosteren is van belang om aangekoekte wijnsteenzuren uit de vaten te verwijderen.
Conclusie
We kunnen nu wel stellen dat minerale wijn geen waarheid is maar een mythe. Mineralen zijn geur- en in grote mate smaakloos. Ook het feit dat de wortelstok deze doorgeven en resulteert in een minerale wijn is een mythe. Maar waarom proef je dan kalk in Chablis-wijnen? De waarheid is veel complexer dan het lijkt op het eerste gezicht.
De geuren en smaken in een wijn het resultaat van een eindeloze hoeveelheid factoren, zoals de bodemsamenstelling, drainage, ligging en klimaat. Deze hebben allemaal een grote invloed op welke druivensoort waar goed groeit en hoe de wijn gaat smaken. Dit noemt men in het Frans terroir, wat staat voor de manier waarop de omgeving invloed heeft op het karakter van de wijn. Maar niet minder belangrijk is het gebruik van gistsoorten, de wijze van vergisting en rijping.
Maar waarom komt deze mineraliteit dan vaker voor bij Riesling, Chardonnay en Sauvignon Blanc en minder bij andere rassen? Dat ligt vooral in frisse citrustonen die in deze druivenrassen domineren maar ook de hogere natuurlijke zuurgraad. Eenmaal rassen als Viognier, Muscat en Pinot Gris zijn molliger, vettiger die de minerale aroma’s maskeren.
Dus wanneer u de volgende keer een wijn beschrijving opstelt en “mineraliteit” komt op in uw gedachte is het zeker geen mythe maar denk verder dan minerale wijn en zet dan de waarheid neer als vuursteen, stal, ziltigheid!
Het oogst jaar 2024 begon met een vliegende start met een zeer vroege start datum voor Oostenrijkse begrippen. Maar helaas is de verwachting niet hoog gespannen. Volgens de voorzitter van de Oostenrijkse wijnbouwersvereniging zal de naar verwachting 2 miljoen hl onder het 5-jaarsgemiddelde liggen van 2.4 miljoen hl.
Vroege Oostenrijkse oogst
De reden voor deze zeer vroege start van de Oostenrijkse oogst in 2024 gaat terug naar de winter 2023-2024. Vanaf januari was de temperatuur te warm voor de tijd van het jaar. Doordat de temperaturen in het voorjaar eerder zomers te noemen waren, liepen de wijnstokken vroeg uit, reeds in april. De knopvorming vond 3 weken eerder plaats dan normaal. Terwijl er voldoende neerslag viel. Vroege ontluiking komt met een probleem met late vorst. En in de tweede helft van april trad de vorst in in diverse delen van Oostenrijk. Vooral de regio’s Thermenregio, Kamptal en Wachau waren waar getroffen, naast de jonge wijngaarden die lager gelegen zijn.
Waarna de zomer hete periodes heeft gekend om de rijping goed op gang te brengen. Daarnaast speelde droogte ook een rol. Klimaatverandering begint ook in Oostenrijk een rol te spelen. En irrigatie zal een gewoonte gaan worden. Ook de hitte tijdens de pluk speelt een rol. Het vermindert de zuurgraad, dus ook hier zal geanticipeerd in moeten worden. In warme streken zoals Italië en Zuid Afrika is dat gewoon en plukt men zeer vroeg in de ochtend.
Ondanks de vroegere oogst, hebben de wijnboeren niet kunnen profiteren van een groter volume. In veel wijngaarden waren trossen minder goed gevormd. Maar ook de late vorst, hagel en coulure tijdens de bloei hebben het volume verminderd. Hierdoor is de opbrengst naar verwachting 15% lager dan vorig jaar.
Maar er zal geen tekort zijn, dankzij de reserve wijnen bij de wijnhuizen.
Maar waarom is een vroege oogst noodzakelijk?
Dan kan je jezelf afvragen, waarom is zo een vroege start van de Oostenrijkse oogst noodzakelijk? Doordat de rijping vroeger begon vanwege de weersomstandigheden, is ook een vroege start van de oogst nodig om de harmonie te bewaren tussen de suiker- en zuurverhouding.
Natuurramp in Niederösterreich
En dan tot slot ook nog hevige regenval net voor de pluk begon. Vooral Waldviertel, Kamptal en de regio’s aan de Donau kampten met snel stijgend water in de (zij) rivieren van de Donau. Gelukkig waren de grootste overstromingen Wachau bespaard gebleven door tijdige waarschuwingen.
Hoewel overtollig water het risico op gebarsten vruchten vergroot (doordat de druif teveel water opneemt) en dus infectie risico vergroot, is dankzij goede afwatering of goede wateropname in de bodems dit tot een minimum beperkt.
Opvallende trend verschuiving
Om ook even een ander onderwerp aan te stippen. Naar aanleiding van een onderzoek in opdracht van Schlumberger onder 1.000 Oostenrijkers van 18 jaar en ouder is een opvallende trend verschuiving waar te nemen. Echter deze is niet geheel verrassend, gezien de focus op gezondheid. Er is namelijk een groeiende belangstelling voor rosé en niet-alcoholische wijnen. Daarnaast heeft men in Oostenrijk een voorkeur voor mousserende wijnen. Het is niet meer alleen voor bijzondere dagen. Ongeveer 25% van de Oostenrijkers geniet van mousserende wijnen zonder specifieke reden. Vooral jongeren lopen voorop in deze verschuiving.
Hier is al rekening mee gehouden door kwaliteitsregels op te zetten, zoals beschreven in dit artikel.
Conclusie
Vooral de rode wijn heeft geprofiteerd van deze omstandigheden. Als gevolg van kleine geconcentreerde bessen, zullen de wijnen naar verwachting diep van kleur en rijpe, sappige wijnen opleveren.
Daarnaast profiteert mousserende wijn van de trend verschuiving. Doordat mousserend vaak een lager alcohol percentage geniet, sluit het meer aan bij wat de consument wilt vandaag de dag. En een vroegere start in 2024 van de Oostenrijkse oogst draagt daar natuurlijk ook aan bij!
Met nieuwjaar om de hoek is de interesse in mousserende wijn natuurlijk groter. Hoewel ik van mening ben dat Champagne of Cava (of enig andere mousserende wijn) natuurlijk niet uitsluitend voor Nieuwjaar is. We zouden elke dag moeten vieren en mousserende wijn geeft daar een speciaal tintje aan. Maar ondanks de hogere interesse aan het eind van het jaar, rommelt het in DO Cava en zijn er velerlei uitdagingen.
Wat is Cava
Plat gezegd is Cava de Spaanse tegenhanger van de Franse Champagne. Het is op dezelfde wijze geproduceerd, maar met andere druivenrassen. Wanneer je een mousserende wijn onder de €20 drinkt, is de kans groot dat het Cava of Prosecco (de Italiaanse mousserende wijn) is. Een Cava is over het algemeen genomen fris, vol met citrusfruit en hartig, maar elke druivensoort voegt haar eigen signatuur toe.
Macabeo (wit): ook bekend als Viura, is de belangrijkste druif voor Cava. En staat ook veruit het meest aangeplant (37% in 2022).Het heeft bloemige aroma’s met een citroenachtige smaak en een lichte bittere afdronk dat doet denken aan groene amandelen.
Xarel-lo (wit): staat op de tweede plaats qua aanplant (27%) en is veel aromatischer met rijke bloemige aroma’s en peer/meloenachtige tonen. Wijnen zijn complexer en hebben een pittige zuurgraad dat tevens de rijpingsperiode kan verlengen.
Parelleda (wit): met 19% de derde qua aanplant brengt Parelleda delicate citrusachtig en witte bloementonen. Terwijl de lagere zuurgraad zachtheid en balans bijdragen.
Maar ook komt Chardonnay, Malvasia, Garnacha, Monastrell, Trepat en Pinot Noir voor.
Hoewel er cava producenten zijn die wijngaarden bezitten, komt het merendeel van de druiven van duizenden kleine wijnboeren – eigenlijk een soortgelijke methode als in de Champagne.
Wat is DO Cava
Laten we weer even terug gaan, wat is DO Cava nu precies? Dit kan je toch wel een bijzondere denominación de origen (ofwel beschermde herkomstaanduiding of appellatie) noemen. Het gaat namelijk niet om een specifieke streek. Hoewel 95% van alle Cava uit Catalonië komt, en zelfs 86% uit Penedès, mag mousserende wijn uit Rioja, Extremadura en Valencia ook Cava genoemd worden. Vanuit marketing oogpunt is het handig om één “merk” neer te zetten. Maar sinds de jaren 70 (dat Cava gelanceerd is), is er veel veranderd in werkwijze en kwaliteit.
Een wijn mag zich rekenen tot DO Cava wanneer de gemaakt is van bovengenoemde druivenrassen met een maximale oogst van 12.000kg per hectare, tweede vergisting op fles plaats vindt en de minimale rijping 9 maanden is.
Classificatie o.b.v. rijping
Nu zijn ook twee nieuwe categorieën geïntroduceerd: Cava de Guarda en Guarda Superior. Feitelijk is Cava de Guarda de standaard Cava met een standaard rijpingstijd in de kelder van minimaal 9 maanden. De aanvullende eis voor Cava de Guarda Superior is dat de druiven biologisch geteeld moeten zijn.
Een Cava de Guarda Superior is gelabeld als Reserva bij een minimale rijping van 18 maanden. Bij 30 maanden rijpen mag de wijn Gran Reserva genoemd worden of de zeer prestigieuze Cava de Paraje Calificado bij een leeftijd van meer dan 36 maanden.
Restsuiker
Daarnaast is er een indeling op restsuiker – gelijk met Champagne.
Bij het label Brut Nature is er geen suiker toegevoegd. Dit is Cava in haar meest pure vorm. Het is een verfrissende aperitief en is een goed gezelschap voor elke gang. Vooral wanneer het gerecht zout of vettigheid bevat.
Bij Cava Extra Brut is maximaal 6 gram suiker per liter in de dosage toegevoegd. Dit kleine vleugje zoetheid vergroot de veelzijdigheid, waardoor het ideaal is om te combineren met gerechten met een hogere zuurgraad of bitterheid.
Met een aangenaam mondgevoel bevat Cava Brut een iets grotere hoeveelheid toegevoegde suikers in de dosering. De uitgebalanceerde zuurgraad van het product betekent dat deze (nog steeds relatief) kleine hoeveelheid suiker nauwelijks merkbaar is. Ideaal bij de Aziatische keuken.
De Cava Extra Seco kan je herkennen aan het zwaardere mondgevoel doordat er net iets meer suiker toegevoegd mag worden. Gaat goed samen met desserts of een kaasplankje.
Vanaf een restsuiker met 17 gram/lt komen we in het meer zoete segment terecht voor een Seco. Bij 32 tot 50 gram /lt suiker een Semi Seco en 50+ gram/lt de Dulce. Deze zijn ideaal als dessert wijn wanneer je iets anders wilt.
Het label Brut Nature, Extra Brut en Brut mogen binnen alle 4 categorieën gebruikt worden. Terwijl de meer zoete Cava’s alleen binnen de categorie Cava (Cava de Guarda) of Reserva (Guarda Superior) gebruikt worden.
Herkomstbenamingen binnen DO Cava
Om sommige uitdagingen het hoofd te bieden, wilt men de DO Cava hervormen. Er zijn in 2020 vier individuele herkomstbenamingen ofwel appellaties toegevoegd. Op deze manier kan de herkomst van het product nauwkeurig worden bepaald aan de hand van het terroir en het microklimaat waar de wijn gemaakt is.
Comtats de Barcelona
In Catalonië, in het noordoosten van Spanje, ligt de Comtats de Barcelona. In dit gebied vinden we meer dan 95% van de Cava productie. De naam verwijst naar de voormalige graafschappen en de middeleeuwse gebieden onder toezicht van de Graaf van Barcelona.
Doordat er verschillen in klimaat zijn, aan de kust meer mediterraan en verder landinwaarts meer continentaal, valleien op verschillende hoogtes en bodem diversiteit, zijn er een vijftal sub-zones.
Voor al deze sub-zones geldt dat de wijnstokken minimaal 10 jaar oud dienen te zijn met een maximale opbrengst van 10.000kg/ha. De regio’s produceren alleen Reserva en Gran Reserva Cava’s.
Pla de Ponent
Geheel in het oosten vinden we Pla de Ponent. Hier vinden we een continentaal klimaat met weinig regenval en vele zonuren. Er heersen grote dagelijkse temperatuurverschillen. De wijngaarden liggen tussen 200 en 400m hoogte op redelijk vlak terrein.
Serra de Prades
In het noorden van Tarragona, grenzend aan Pla de Ponent ligt Serra de Prades. Deze sub-zone is vernoemd naar de Prades bergketen. Ze onderscheidt zich door haar geologische formatie: een stroomgebied of vallei omgeven door bergen, waar de Serra de Prades op zuidelijke hellingen liggen. De eroderende werking van de rivier de Francolí en zijn zijrivieren spelen een belangrijke rol in de geologie.
Op een hoogte van 350 tot 600 meter boven de zeespiegel heeft Serra de Prades een zeer bijzonder microklimaat, waar de invloed van de Middellandse Zee zich vermengt met winden uit het binnenland, van continentale aard, in wat kan worden omschreven als een mediterraan overgangsklimaat met grotere thermische contrasten. Dit microklimaat bevordert de teelt van de inheemse Trepat-variëteit, een soort rode druif die fruitige wijnen produceert met een zeer eigen persoonlijkheid.
Conca del Gaià
Ten zuidoosten van Serra de Prades vinden we Conca del Gaià. De naam verwijst naar de rivier de Gaià en de geschiedenis gaat terug naar het Romeins Hispania. De sub-zone heeft een typisch mediterraan klimaat met milde winters en hete zomers, getemperd door een oceaanbries. Het bestaat uit een vlakte die vanaf de Middellandse Zee langzaam omhoog klimt tot de toppen van het kustgebergte.
Valls d’Anoia-Foix
Gelegen in een brede vallei tussen twee bergketens met Barcelona in het noorden en Tarragona in het zuiden, vinden we Valls d’Anoia-Foix. De open vallei loopt langzaam af van de indrukwekkende rotsmassa van Montserrat naar de zee. Het wordt gevormd door een veelheid van heuvels en kleine heuvels gevormd door de stroomgebieden van de rivieren Anoia en Foix, waaraan deze sub-zone van Cava zijn naam ontleent. De sub-zone wordt beschermd tegen de noordenwind door het Montserrat-massief waardoor ze van een gematigd klimaat geniet. Deze diversiteit zorgt ervoor dat Xarel-Lo in het kustgebied staat aangeplant, Macabeo vooral in de vallei, terwijl Parellada terug te vinden is in de hoger gelegen wijngaarden.
Valle del Ebro
In noord Spanje, in Rioja, vinden we Cava uit de Valle del Ebro. De wijngaarden liggen nabij de rivier de Ebro. We vinden hier twee sub-zones: Alto Ebro en Valle del Cierzo. Ook hier geldt dat de wijnstokken minimaal 10 jaar oud moeten zijn. En de wijnen die geproduceerd worden zijn geklasseerd als Reserva en Gran Reserva Cava’s.
Alto Ebro
Dit ligt in het westen van de Ebro-vallei en bestaat uit een uitgestrekt vallei langs de rivier de Ebro, omgeven door bergketens. De wijngaarden reiken tot 600m hoogte. Belangrijkste kenmerk is de samensmelting van de klimaten van de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee. Dit levert een mild klimaat met matige regenval en volop zonuren.
Valle del Cierzo
Rondom de stad Zaragoza vinden we Valle de Cierzo. Het continentale klimaat kenmerkt zich door koude winters en hete zomers met grote temperatuurverschillen gedurende de dag. Wat het meest opvalt is de karakteristieke wind, de “Cierzo”. Dit is een koele, droge en sterke wind die bijdraagt aan het droge klimaat.
Requena
Ten westen van Valencia ligt de sub-zone Requena. Het ligt op een klein plateau op 600 tot 900m hoogte. In het zuiden grenst het aan de rivier Cabriel en in het noorden de Molón bergketens. Het heeft een meso-mediterraan klimaat met grote dag-/nachttemperatuurverschillen maar ook lange koude winters.
Viñedos de Almendralejo
Deze sub-zone vinden we in het zuidwestelijke Extremadura. Met een praktisch vlak reliëf, gelegen op een gemiddelde hoogte tussen 200 en 450 meter boven de zeespiegel, genieten de wijngaarden van een vrij droog klimaat, milde winters en hoge temperaturen in de zomer, geaccentueerd door de werking van de warme wind, plaatselijk bekend als de solano.
De uitdagingen van DO Cava
Doordat de vele kleine wijnboeren zich meer richten op terroir en kwaliteit, begint de schoen te wringen. Ze hebben last van het cava-imago als voordelige vervanger van Champagne. Zij werken aan een eigen stijl mousserende wijn die verbonden is met de specifieke herkomst. Terwijl de besluitvorming binnen de overkoepelende DO-organisatie veel discussie oplevert, traag is en werkt naar consensus. Dit geheel vergroot de uitdagingen waar Cava voor staat, waardoor leden hun rug toekeren.
Daarom zijn er, onder druk van het uittredende producenten, een aantal regels aangescherpt. Op het etiket moet de rijpingstijd vermeld staan en is er de mogelijkheid om de sub-zone aan te geven. Wanneer de druiven van eigen wijngaard zijn en de bereiding, rijping en botteling op het domein plaats vindt, mag het logo van elaborador integral vermeld worden op het etiket. Zo kan een wijnboer zich toch onderscheiden ten opzichte van de grote DO Cava.
Clàssic Penedès
Om bovengenoemde uitdagingen zijn een aantal wijnbouwers in de Penedès uit de DO Cava gestapt. Ze hebben hun eigen appellatie opgericht onder de naam Clàssic Penedès en dit omvat ongeveer 1.200ha. En deze is goedgekeurd door de EU. Ze volgen striktere regels dan in de DO Cava. De toegestane druiven zijn uitsluitend van wijngaarden binnen de DO Penedès en moeten biologisch gecertificeerd zijn. Dit laatste is in het geheel geen uitdaging, omdat vanaf 2025 alle wijngaarden in de Penedès biologisch moeten zijn. Daarnaast moeten de druiven van eigen wijngaard komen. En de wijn dient minimaal 15 maanden te rijpen. En Clàssic Penedès moet altijd een vintage zijn. Steeds vaker verschijnt de sub-zone op het etiket, omdat de precieze locatie het unieke karakter van de wijn bepaalt.
Corpinnat
Binnen de Clássic Penedès wilden sommige producenten nog strengere regels hanteren. Dat leidde tot de oprichting van DO Corpinnat, welke in 2018 door de EU werd erkend. Dit omvat ongeveer 200ha. Deze wijngaarden liggen in het hart van de Penedès. De inheemse druiven mogen alleen met de hand geoogst worden. En de wijn dient minimaal 18 maanden te rijpen. Minstens 75% van de wijn komt verplicht van eigen wijngaard en de vinificatie, rijping en botteling moeten op het domein plaatsvinden.
Vintage
De vintage verwijst naar het jaar waarin de druiven werden verbouwd en geoogst, voordat ze werden omgezet in wijn. Het is daarom niet mogelijk om een vintage te noemen voor wijnen die zijn gemaakt van een mengsel van druivensoorten die over meerdere jaren zijn geoogst.
Zeker bij mousserende wijnen, waar gebruik wordt gemaakt van een basiswijn om jaar na jaar eenzelfde stijl te maken, is het gebruikelijk om wijn uit meerdere jaren te blenden. Bij vintage wijnen is dit dus niet het geval. Vaak worden vintage wijnen alleen gemaakt van druiven die van uitzonderlijk goede kwaliteit zijn.
De tijd vliegt weer erg snel, en Kerst staat alweer aan de deur te koppen. Misschien dat u nog helemaal niet bezig bent met Kerst en kerstdiner. Maar om een goed diner op tafel te zetten, betekent dat vooruit zien regeren is. En het kan niet kwaad om te kijken welke trends helemaal hot zijn in 2024. En dat combineren we met wijn adviezen.
Trends 2024: luxe en comfort maar wel in eenvoud
Een aantal dingen die centraal lijken te staan zijn eenvoud, genieten, ontspannen maar wel met een wow-factor. Een sfeervolle kerst combineer je met natuurlijke materialen en mooie details. Tafeldecoraties van onbewerkt hout, linnen servetten, kleurrijke tafellopers of mooie bloemstukken. En het is ook niet allemaal vlees of vis en wijn meer, de gezonde middenweg is essentieel. Een mooie karaf (bruisend) water misstaat zeker niet.
Wil je chique beginnen, neem dan een mousserende alcoholvrije wijn. Persoonlijk ben ik nog niet overtuigd van alcoholische wijnen, simpel omdat ik de body mis. Maar bij mousserend vervangen de bubbels het gemis aan body.
Voorgerecht
Qua eten blijft carpaccio razend populair, maar neem dan eens een hertencarpaccio. Combineer dit met truffelmayonaise en geroosterde nootjes. Of serveer carpaccio tompouce. Serveer hierbij een lichte rode wijn, zoals de Pinotage van Bellingham.
Wil je eerder voor diverse hapjes gaan, komen we bij een tapas plankje uit. Wild is toch hot en denk dan aan crostini met verschillende soorten wildpaté en wild salami. Combineer dit met vijgenchutney, bitterballen van eend, gedroogde ham of worst en decoreer dit met bosvruchten zoals bosbessen, bramen en frambozen. Schenk een lekkere Afrikaanse Pinot Noir.
Of wat denk je van het klassieke pastei gerecht. Dit kan een vlees of vis pastei zijn, maar denk eens aan champignonragout met truffel voor de luxe afwerking. Geniet van deze pastei met een mooie houtgerijpte Montes Alpha Chardonnay.
Hoofdgerecht
Voor hoofdgerechten zijn we toch nog een tikje traditioneel. Denk hierbij aan gevulde kalkoen, rollade of de favoriete eendenborst in sinaasappelsaus. Maar ook hier zijn we een interessante twist. Vul de kalkoen eens met dadels, amandelen met een vleugje kaneel. Doe eens gek en server een Grüner Veltliner van Nittnaus hierbij. Of een oosters sinaasappel-sojasaus. Met de combinatie van zoet, zuur en hartig creëer je verrassende smaken!
Natuurlijk zijn de klassieke gerechten zoals varkenshaas met champignon saus (met les Bertholets Viognier ernaast) of beenham in honingmosterdsaus (met een Esporao Branco) ook niet verkeerd.
Kies je voor een vegetarische variant, denk aan een aubergine wellington afgewerkt met walnoten. En een rijke kruidige wijn is een geweldige partner bij aubergine. Neem bijvoorbeeld de Boutinot les Coteaux of the Chocolate Block.
Dessert
Mogelijk het meest klassieke dessert voor Kerst is toch wel crème brulée, maar 2024 kent nog meer trends. Bijvoorbeeld een heerlijke pavlova of een witte chocolademousse met blauwe bessen. Vanzelfsprekend denk je snel aan een dessertwijn. Je kan ook gek doen en zet een heerlijke champagne uit – wij hebben een heerlijke Bouvret voor slechts €21.95!
Tot slot
Kortom kerst mogelijkheden in 2024 te over waarbij trends zich richten op eenvoud met luxe. Mocht u geïnteresseerd zijn in wijn advies, neem even contact op!
Er pakken donkere wolken samen boven de Douro vallei in Portugal. De oogst van 2024 is onzeker en een deel van de kleinere wijnbouwers hebben hun wijngaarden achtergelaten omdat er geen opvolging is. Dit jaar is dus een dubbel gevoel tijdens de wijnfeesten.
Oogst 2024
De regenachtige winter, koele lente en een zomer zonder langdurige hitte in combinatie met een lange droge oogst reflecteert een typische oogst in de Douro. Lokaal zijn er natuurlijk altijd uitdagingen, zo heeft de ene wijngaard meer hinder ondervonden van gebrek aan water voor de wijnstokken in september, terwijl een andere wijngaard dit niet had.
De oogst begon in augustus en ging door in september om goede rijpheid te verkrijgen. Ondanks de bosbranden die zich in het westen van het land voordeden, waardoor de lucht met rook werd vervuld. Dankzij de stabiele weersomstandigheden met warme dagen en koele nachten hebben de druiven geleidelijk en evenwichtig kunnen rijpen. Hierdoor zijn de druiven goed en gezond en van uitstekende kwaliteit.
De oogst was begin oktober afgerond en terwijl de wijngaarden zich voorbereiden op de winterrust, gaat het werk in de kelder van start. Het jaar 2024 laat zien dat er veel potentie zit met een geweldige kwaliteit. Waarbij zelfs de Touriga Franca, die de afgelopen jaren niet rijp genoeg was, lijkt haar volledige potentie te bereiken. We kunnen redelijkerwijs uitgaan dat 2024 een klassieke Port vintage kan gaan worden. Maar we moeten wachten tot het voorjaar van 2026 voor we dit echt weten.
Uitdagingen voor wijnbouwers
De vraag naar met name de zoete port-wijnen is dalende (een daling van 13% in volume tussen 2021 en 2023). Hierdoor is de hoeveelheid beneficio, de hoeveelheid most die legaal gebruikt kan worden om port te maken, met meer dan 22% gedaald, naar het laagste niveau sinds 1993. Het probleem zit in het feit dat individuele wijnbouwers, die dus niet bij een coöperatie zijn aangesloten, hun druiven niet meer verkocht krijgen. Er ligt teveel voorraad. Coöperaties geven voorkeur om in te kopen bij de bij hun aangesloten leden. Waardoor dezelfde coöperaties geen nieuwe leden aannemen, simpel om voor de huidige leden te kunnen verkopen. Voor de Douro-wijnbouwers is het een hard gelach. Ze kunnen nergens aankloppen. Het ministerie voor Landbouw heeft een crisisdistillatie en een 100 miljoen euro kredietlijn aangekondigd, echter volgens de wijnbouwers zelf, bereikt dit soort acties de kleine en middelgrote wijnbouwers niet.
Verder zijn veel wijngaarden in de jaren 80 van de 20e eeuw aangeplant. Dus komen ze nu op het eind van hun economische looptijd (ongeveer 40 jaar, waarna de kwantiteit afneemt). En omdat het verbouwen in het onherbergzame Douro gebied nu ook onrendabel dreigt te worden, is opvolging niet meer interessant. Herplanten kost volgens het boek Port and the Douro van R Mayson al snel 50.000 tot 60.000 euro per hectare.
Ook vormt de beschikbaarheid van arbeidskrachten een steeds groter probleem. Maar ook de stijgende kosten van lenen, dankzij de stijgende rente, speelt ook een rol.
Hierdoor pakken donkere wolken samen boven de Douro-wijnbouwers waarbij omstandigheden verslechteren. En zullen meer mensen het land verlaten en een uittocht zal plaatsvinden binnen de Douro-regio. Dat leidt tot minder bevolking met minder wijngaarden, dus minder arbeidskrachten. En leidt tot meer vergrijzing en woestijnvorming. We zien deze richting reeds in de afgelopen jaren door een tekort aan arbeidskrachten in de hele regio. Oogst duurt langer en wijnbouwers kunnen niet snel genoeg reageren op wisselende weersomstandigheden.
Mogelijkheden
Een saillant detail is dat de aguardente ofwel eau de vie – een destillaat om om Port te versterken – komt niet uit de Douro, maar uit Frankrijk of Spanje. Lokaal roept men op om dit bij wet vast te leggen dat de aguardente ook uit de Douro moet komen.
Wanneer wijnbouwers stoppen, komt kan de beneficio elders gebruikt worden.
Echter hier kleeft wel een nadeel aan. Het huidige beneficio-systeem maakt geen onderscheid tussen port en tafelwijn. Terwijl de druiven voor port al snel drie keer meer waard zijn. Wanneer dit gescheiden zou zijn, stopt de subsidie voor de productie van oneconomisch goedkope tafelwijn. En is er onderscheidt tussen kwaliteitswijnen en tafelwijn. Echter keerzijde is een grotere bureaucratie en complexiteit.
Conclusie
Er is geen eenduidige oplossing. Het risico dat veel wijnbouwers stoppen of failliet gaan weegt zwaar in een regio die zwaar leunt op de wijnbouw.
En dat tegen de achtergrond dat 2024 een bijzonder goed jaar lijkt te zijn met een hoogwaardige en overvloedige oogst. De donkere wolken zijn dus nog niet boven de Douro verdwenen.
Beneficio
Beneficio is een ‘licentie’ die elke wijngaardeigenaar bezit en aangeeft hoeveel van de oogst kan worden gebruikt om port te maken. Deze hoeveelheid wordt jaarlijks vastgesteld door de regelgevende instantie, Instituto dos Vinhos do Douro e Porto (IVDP). Volgens de wet moeten portproducenten een voorraad aanhouden die gelijk is aan ten minste drie jaar verkoop. Maar velen overschrijden deze ruimschoots vanwege de noodzaak om premiumproducten, zoals gerijpte tawny’s, te laten rijpen. De beneficio moet dus rekening houden met verkoopprognoses enkele jaren in de toekomst.
De beneficio werd voor het eerst geïntroduceerd in 1933 en was oorspronkelijk ontworpen om de productie te maximaliseren in wijngaarden van de hoogste kwaliteit A-kwaliteit. Toen de vraag toenam, sijpelde de toegestane productie door naar de wijngaarden van lagere kwaliteit om gelijke tred te houden. Toen de vraag weer daalde, had dat proces in theorie moeten worden omgekeerd – behalve dat grote aantallen kleine telers het recht zouden hebben verloren om port te produceren. Hun mogelijke financiële ondergang werd als politiek en sociaal onaanvaardbaar beschouwd.
Wie kent het niet Riesling wijnen, de druivensoort die tot veel in staat is, maar ook bekend staat om haar petroleum aroma. Waar komt dit eigenlijk vandaan? Daar gaan we deze week antwoord op zoeken.
Riesling druivenras
Maar laten we even een stapje terug doen. Bijna iedereen kent Riesling als de Duitse gortdroge wijn. Maar de druivensoort staat inmiddels overal aangeplant, van Willamete Valley aan de westkust van Amerika tot aan Nieuw Zeeland.
En verwar Riesling niet met gelijksoortige namen als Riesling Italico, Laskirizling, Olaszrizling en Welschriesling. Dit zijn toch echt andere druivenrassen.
Duitsland wordt door velen beschouwd als de bakermat van Riesling. Hoewel historische verslagen geen duidelijkheid geven, kan je wel stellen dat Duitsland het hart is waar deze majestueuze druif al eeuwenlang groeit en bloeit. De vroegst geregistreerde melding van Riesling in Duitsland dateert van 13 maart 1435. En daarmee is 13 maart de onofficiële verjaardag van Riesling.
Riesling stamt af van de Gouais Blanc druif waar ook bijvoorbeeld Chardonnay en Pinot Noir van afstammen en Savagnin (ook bekend als Traminer maar verwar deze niet met Gewürztraminer).
Kameleon Riesling
Riesling kan ook worden beschouwd als een kameleon binnen de wijnwereld. Het neemt een unieke eigenschappen aan van het terroir waar de druif opgroeit. En creëert daarmee haar eigen stijl. Maar alleen in Duitsland vind je Riesling die zo veelzijdig is, van trocken (ofwel kurkdroog) tot feinherb (nauwelijks zoet) tot trockenbeerenauslese (ofwel zeer zoet). Echter dit laatste is niet op alle plekken te bereiken. Daarnaast kan je van Riesling zowel stille als mousserende wijnen maken. Riesling is dus een echte kameleon!
Ook heeft Riesling niet altijd zo een faam gehad. Ten tijde van de goedkope Liebfraumilch was het meer een “beuker” dan kwaliteit. Ook in de tijd daarna werd de markt overspoeld door goedkope (inferieure) en mierzoete Riesling. Gelukkig is dat tij gekeerd en is er nu een heel spectrum aan Riesling verkrijgbaar.
Populariteit
Maar waarom kent Riesling een lage populariteit? Riesling is eenmaal geen Chardonnay en gaat niet zo goed op houtrijping. Terwijl Chardonnay mateloos populair is en er toch een grote voorliefde is voor houtgelagerde witte wijnen.
Riesling wijnen moet je leren drinken. De zuren, het ijskoude parfum en de citrus smaak zijn uitgesproken. Daardoor is Riesling niet voor iedereen weggelegd. Daarnaast blijft de petroleum aroma hangen boven de wijnen gemaakt van Riesling, terecht of onterecht.
Kenmerken
Riesling heeft kleine bessen aan haar compacte trossen. Ze kleuren van groen tot goudgeel met bruine vlekjes, afhankelijk van de rijpheid. Riesling kan zeer goed tegen extreem lage temperaturen dankzij het harde hout van de stam en groeit goed in een koeler of zelfs koud klimaat. Hier kan ze langzaam rijpen en waardoor ze haar aromatische karakter blijft behouden. Vandaar dat ze ook volop staat aangeplant in Finger Lakes District in Amerika en Ontario in Canada. Maar dan moet de druif wel op de goede locatie staan aangeplant om optimaal zon te krijgen. De druif heeft een voorkeur voor goed drainerende bodems, bij voorkeur bedenkt met leisteen.
Riesling is zeer terroir gevoelig en is dus in staat een goede reflectie te geven waar ze vandaan komt. De geprefereerde leistenen bodem zal een rokerig aroma afgeven, terwijl andere bodems meer mineraal of staal (in geval van kalk), teer, aards (in geval van klei) afgeven. Kenmerkende primaire aroma’s zijn perziken en appel, citrusfruit, citroen, limoen, pompelmoes, ananas en passievrucht, citronella, munt, muskaat, kamperfoelie, brem, linde, acacia. Waarbij aroma’s als citrusfruit duiden op minder rijpe druiven. Rijpere Riesling wijnen geuren naar overrijpe ananas en petroleum. Jongere Rieslings neigen eerder naar vers hooi, viooltjes, roos en wit steenfruit. Ook ontleent de druif zich voor nobele rotting. Deze geeft een typisch smaakje van gedroogde abrikozen en honing, amandelen en rozijntjes.
Zoals reeds aangegeven, houtrijping is niet weggelegd voor Riesling. Dus zal vergisting en rijping op RVS tanks plaatsvinden, waardoor de wijn haar frisse en fruitige karakter blijft behouden.
Daarentegen staat Riesling bekend om haar hoge zuurgraad en is daarom zeer goed in staat te ouderen, beter dan menig Bourgogne en Bordeaux wijn. En dat terwijl het alcohol kan variëren van 7% voor de lichte verfrissende wijnen tot 13% voor volle krachtige wijnen.
Riesling en klimaatzones
Wanneer Riesling in koelere zones staat is ze in staat om fenomenale wijnen te produceren, zeker wanneer er sprake is van veel direct en gereflecteerd zonlicht. De meeste Duitse regio’s zijn koelklimaat regio’s, behalve Pfalz waar het een paar graden warmer is. Ook Elzas, de meest Germaanse regio in Frankrijk, vind je tintelende, droge, staalachtige wijnen zoals die van Trimbach. De Wachau in Oostenrijk wedijvert met de Elzas en de Moezel vanwege de zuiverheid van zijn Rieslings. Behalve dat deze heerlijk karaktervolle, kurkdroge, gebeeldhouwde wijnen de neiging hebben om meer body en alcohol te hebben. En natuurlijk hebben we de goede ijswijnen uit Finger Lakes en Ontario, maar ook zeer goede Riesling wijnen uit Washington.
Terwijl ze in een warm klimaat, omdat ze vroeg rijpt, is het sap overrijp en mis je de spanning in de wijn. Het grote deel van zuid Europa is het simpelweg te warm voor Riesling. Daarom is het zo verrassend om kwaliteit Riesling te vinden in Australië. Zowel Clare Valley ten noorden van Adelaide als de Eden Valley in het oosten hebben een reputatie opgebouwd voor geweldige droge Riesling, het soort pittige, full-bodied wijn. Ook Zuid Afrika omvat Riesling maar daar moet de rijping goed gevolgd worden, net als in Nieuw Zeeland, waar de druif zowel op het warmere Noordereiland, als op het koelere Zuidereiland te vinden is.
Maar waarom petroleum in Riesling wijnen
Laten we eerst eens kijken waar deze petroleum aroma vandaan komt. Dit wordt veroorzaakt door TDN (een afkorting voor 1,1,6-trimethyl-1,2-dihydronaphthalene). Dit is een stofje dat niet in de druif aanwezig is, maar ontstaat wanneer de druif carotenoïden afbreekt tijdens de groei van de plant. Carotenoïden is een druifeigen stof (overigens niet uniek voor druiven) dat de plant beschermt tegen het felle zonlicht. Vervolgens vindt een proces van chemische verandering plaats waarbij de zuurgraad een belangrijke rol speelt. Dus hoe feller de zon is, hoe groter de kans is dat de petroleum aroma (ookwel Goût de Pétrol) ontwikkelt in Riesling wijnen. Maar dit kan zich pas in wijn ontwikkelen wanneer de wijn rijpt. Dus een jonge Riesling zal minder Goût de Pétrol hebben dan wijnen die rijpen.
De Goût de Pétrol is zowel geliefd als gehaat. Het is een echte persoonlijke voorkeur. Zoek je naar deze aroma, dan heb je de grootste kans bij wijnen uit Australië, omdat de zon daar feller is.
Hoe ontstaat Goût de Pétrol
Er zijn een aantal factoren van invloed op de petroleum aroma. Één is dus de blootstelling aan zonlicht. Waarbij een studie heeft uitgewezen dat wanneer druiven na veraison meer dan 20% zonlicht ontvangt, het TDN gehalte toeneemt. Ook ontbladeren draagt (hetzij als wijngaardbeheer of doordat waterstress verminderde bladvorming geeft) bij aan verhoging van TDN, immers er ontstaat meer blootstelling aan zon.
Maar ook de lengte van flesrijping en keldertemperatuur hebben een belangrijke invloed.
Tenslotte een heel belangrijke factor. Een studie heeft aangetoond dat de sluiting van de fles een grote invloed heeft. Kurk afgesloten flessen hebben een lagere TDN waarde dan draaidoppen. Mogelijk omdat kurk TDN kan opnemen, maar ook omdat oxidatie (wat niet plaatsvindt bij een draaidop) het TDN gehalte kan verminderen.
Conclusie
Goût de Pétrol is een persoonlijke voorkeur. You love it or you hate it. Maar het is ook iets dat met klimaatverandering een potentieel risico vormt. Als wijnmaker heb je slechts beperkt invloed. In de wijngaard moet je het bladbeheer goed in de vingers hebben en tijdstip van de oogst kan een rol spelen. In de kelder is temperatuur relevant. Maar geheel voorkomen is onmogelijk.
Overigens TDN en de daaruit voortvloeiende petroleum aroma komt niet uitsluitend in Riesling voor. Zoals aangegeven, TDN komt voort uit cartenoïden dat in planten zit. Maar floreert in een hoge zuurgraad, zoals bij Riesling het geval is. Daarnaast heeft Riesling een aanzienlijk hogere cartenoïden gehalte dan andere druiven. Daarom zal je de Goût de Pétrol vooral in Riesling aantreffen.
De Spaanse druiven oogst in 2024 was anders dan voorgaande jaren doordat meer regenval er grote verschillen ontstonden en het resultaat zal spannend zijn. Over het algemeen genomen was het minder heet, maar ook het gemiddelde regenval tot midden september was 4% hoger dan normaal.
Omdat de pluk nog niet geheel voltooid is, verwacht La Semana Vitivinícola een hogere hoeveelheid dan in 2023 (17% meer), maar dit zal per regio sterk verschillen. De groei wordt vooral bepaald door Castilla la Mancha, de bulkregio, waar ze 23% hoger volume verwachten.
Regio’s nader bekeken
Laten we de bepalende regio’s nader bekijken, want onderlinge verschillen zijn hoog.
Grootste wijnproducent Castilla la Mancha
De grootste regio van Spanje, Castilla la Mancha, heeft een zeer goed jaar achter de rug. Door gebrek aan plagen en ziekten, verwacht men een 31% hogere productievolume. Naar verwachting zal de opbrengst met 25 miljoen hl bedragen, en daarmee is Castilla la Mancha de meest toonaangevende en grootste wijnproducent van Europa.
Ook het nabij gelegen Spaanse Extremadura verwacht een grotere oogst in 2024, wat hier minder spannend werk opleverde.
In Ribera del Duero is het plukseizoen na 68 dagen op 4 november afgesloten. Vroeg in het seizoen kwam vorst en hagel, terwijl september gekenmerkt werd door wisselende temperaturen en neerslag. Dat stelde de wijnbouwers voor uitdagingen omdat rijping ongelijk plaatsvond in de wijngaarden. Maar deze rijping was geweldig en de kwaliteit is hoog, hoewel de opbrengst met bijna 20% kelderde.
Worstelingen in Galicië
Ook in het noordwestelijk gelegen Galicië was het erg vochtig met als gevolg een enorme schimmeldruk en slechte vruchtzetting. Dit heeft uitdaging gegeven voor de biologische wijnbouw. Maar naar verwachting heeft de kwaliteit niet ingegeven.
Maar hier spelen ook andere uitdagingen. Vooral in de regio Ribeira Sacra worstelt men met de neergaande consumptie. DO Ribeira Sacra staat bekend om haar rode wijn van de Mencia-druif. En juist de vraag naar rode wijn is dalende. Daarnaast kan hier alleen maar handmatig geplukt worden vanwege de zeer steile hellingen, terwijl het aanbod van plukkers ook afneemt. Dus de uitdaging ligt in overproductie terwijl de consumptie afneemt. Eerdere jaargangen zijn nog niet verkocht en de grote wijnmakerijen in de appellaties de contracten met de leveranciers beëindigen. Met andere woorden het is crisis in Ribeira Sacra!
Middellandse Zee gebied
En dat Spanje een land van uitersten is, bewijst de wijnbouwregio’s langs de Middellandse Zee wel. In Valencia, Murcia en Catalonië was het erg droog, in Valencia verwachten we desondanks 23% hogere productie. Terwijl Priorat en Terra Alta heel weinig regen hebben gehad. Desondanks kon Penedès nog profiteren van enkele mooie voorjaars buien. Algeheel ligt de productie verwachting voor Catalunya 35% lager. Het voordeel is wel dat de kleine oogst van uitmuntende kwaliteit is met vooral rijpe sappige Cariñena-druiven.
Echter de recente overstromingen hebben een verwoestende uitwerking gehad. Ongeveer 25.000ha aan landbouwgronden zijn verwoest, waaronder een grote hoeveelheid wijngaarden. Exacte cijfers zijn nog niet bekend, maar schattingen lopen op tot €1 miljard. Maar gelukkig was de oogst grotendeels binnen, dus voor 2024 lijkt de schade beperkt. De uitdaging ligt nu in het herstel van de infrastructuur en de wederopbouw van de wijngaarden.
De duurzame productie in gebieden als Jumilla, Yecla en Bullas staan zwaar onder druk. Door aanhoudende droogte droogde de gebieden nagenoeg uit. Waarna in september zware regenval verlossing bood. Ook vertraagde de rijpingsfase door de koelere nachten die hiermee gepaard gingen. De oogst in deze Spaanse appellaties voor 2024 zal eerder rond het 10 jarig gemiddelde liggen, maar de kwaliteit is uitmuntend wat, na een spannend jaar bijzonder welkom is.
Regen in Cava DO
Na drie jaren van intense hitte en langdurige droogte, is er eindelijk regen gevallen in DO Cava in het hart van Penedès. Hierdoor konden de wijnstokken zich herstellen. De druiven hebben een goede zuurgraad en de verwachting is erg hoog als het gaat om de kwaliteit van de wijnen.
Uitdagingen in Rioja
Voor het oogstjaar 2024 heeft de Raad van Bestuur bepaald dat de opbrengst “slechts” 90% van de toegestane hoeveelheid mag zijn. Dit heeft alles te maken met het doorvoeren van veranderingen om het overschot in de regio aan te pakken. Van oudsher staat Rioja bekend om haar hoog alcoholische, tanninerijke wijnen. Maar de markt vraagt meer om lichtere stijlen. Om deze reden is veel wijn gedistilleerd zodat het overschot onder controle is gebleven. Maar er gaan wilde verhalen rond over hoeveel wijn er nog in tanks liggen.
Het is spannend, maar voor deze Spaanse regio is 2024 de kleinste oogst ooit, met slechts 275 miljoen kg (ten opzicht van 381 miljoen kg in 2023). Een belangrijke reden is de zware regenval in september, waardoor druiven niet meer rijpten (groene oogst). Hierdoor ontstond er veel werk in de wijngaard om de druiven toch zo goed mogelijk te laten ontwikkelen. Dankzij dit nauwgezette werk, is de kwaliteit van de resterende druiven wel goed. Het werk in de wijnkelder zal van cruciaal belang zijn.
We hebben het er al eerder over gehad. De Franse wijn productie heeft record hoogtes bereikt, maar de afzetmarkt krimpt. De Franse overheid is aan het kijken of ze de vernietiging van wijngaarden en dus wijn productie kan steunen.
Vorige maand heeft de Franse overheid aangekondigd om 30.000ha te ontwortelen en op deze wijze de vraag en aanbod meer in evenwicht te brengen. De regering trok €120 miljoen uit om 30.000ha een nieuwe bestemming te geven, ofwel €4.000 per ha. Dit dekt net aan de kosten van het verwijderen van de wijnstokken. Er hebben 5.418 telers zich aangemeld die bijna 27.500ha hebben aangemeld. Zij krijgen hun compensatie wanneer ze op zijn vroegst in 2029 geen wijnstokken op het land heraanplanten. Daarnaast moet het ontwortelingsproces zijn voltooid op 2 juni 2025 om in aanmerking te komen voor de compensatie.
Waarom deze uitkoopregeling?
Uit cijfers van de Internationale Organisatie voor Wijnbouw en Wijnbereiding (OIV) blijkt dat de overproductie van wijn in 2023 maar liefst 10% is. China is als belangrijk exportland kleiner geworden na COVID. Daarnaast is China zelf meer wijn gaan produceren en is de focus van import verschoven naar Italië en Spanje waar een betere “value for money” te vinden is.
Ook speelt de internationale handel een rol. Sinds het conflict tussen Boeing en Airbus in 2019, heeft Trump belastingen op Franse wijn verhoogd. En natuurlijk ook door het verleggen van de focus op Amerikaanse producten (America First), zal ongetwijfeld een rol hebben gespeeld.
De oogst van 2024 zal aanzienlijk lager zijn vanwege de zware regenval, hagel, vorst en meeldauw die de wijngaarden in heel Frankrijk hebben getroffen. Zal dit niet genoeg zijn om het probleem van overaanbod aan te pakken.
Kijken we naar de vraagkant, zien we dat de Franse consumptie gedaald is naar 40lt per persoon per jaar in 2023. En dat terwijl in de jaren 1960 dit volgens de ODTF (Obervatoire Francais des Drogues et des Tendances addictives) nog 120lt was. Dus de interne markt wordt kleiner. Maar ook de exportmarkt wordt getroffen. Doordat ook de wereldwijde consumptie daalt, daalde de Franse wijn export met 9.4%
Al deze trends heeft geresulteerd dat de Franse overheid de vernietiging van wijn subsidieert. Met als doel om de prijzen te stabiliseren. Nochtans is deze actie een druppel op een hete plaat. Frankrijk heeft maar liefst 800.000ha aan wijngaarden, dus met dit initiatief zal de totale wijngaard areaal met slechts 3.5% verminderen.
Zo ook het initiatief om overtollige wijn op te kopen om te destilleren voor industriële toepassingen. Structureel is er 4 tot 5 miljoen hl aan teveel wijn. De vraag is of Franse auto’s binnenkort op bio-ethanol van wijn gaan rijden.
Natuurlijk zal dit de premium wijnen niet zomaar beïnvloeden, maar vooral de mindere kwaliteit wijngaarden zullen profiteren van deze regeling.
Er is een aanvraag ingediend bij de Europese Commissie om tegemoet te komen in deze investering. Echter het is reeds bekend dat de Common Agricultural Policy, daar waar de steun voor de agrarische sector vandaan komt, niet toestaat om vernietiging van Franse wijn te financieren. Het geld zal dan uit de Ukraine Emergency Fund moeten komen, wat natuurlijk ook discutabel is.
Maar wat met Bordeaux en Bourgogne
Zullen de premium gebieden, zoals Bordeaux en Bourgogne ook getroffen worden? Het korte antwoord is ja. Ook in Bordeaux zal 8.000ha gerooid worden. Alles om de prijsstabiliteit terug te krijgen en de overproductie naar beneden te krijgen.
Maar aan de andere kant op het hoge kwaliteitsniveau heeft Bordeaux zijn dominantie opnieuw geclaimd. Met 30% van de verhandelde waarde nam Bordeaux de eerste plaats in, op de voet gevolgd door Bourgogne met 27,7%. Vooral Château Mouton-Rothschild en Château Angelus 2012 waren zeer populair in de handel.
Domaine de la Romanée-Conti was de drijvende veer in Bourgogne. De zeldzame verpakking van één fles Romanee-Conti en La Tâche, naast twee flessen Échezeaux en Romanee-Saint-Vivant was bijzonder populair. En bedroeg bijna 30% van het handelsvolume in Bourgogne.
Champagne had een dip te verwerken en lande met 15,6% op de derde plaats. Hierna volgt een groot gat met Spaanse wijnen die slechts 4,2% van het handelsvolume omvatte. Dit werd gedragen door Vega Sicilia. Een opmerkelijke afname van het Amerikaanse handelsvolume werd ook genoteerd. Een daling van 6 naar 3%. Dit heeft waarschijnlijk alles te maken met de Amerikaanse verkiezingen, waar alle aandacht naar uitging.
Aan een kant heeft de wijnmarkt het internationaal steeds moeilijker. In de afgelopen artikelen hebben we breeduit stil gestaan bij de uitdagingen van de 2024 oogst in Champagne, Frankrijk, Italië en Duitsland. Maar we konden ook de conclusie trekken dat de kwaliteit van de druiven uitzonderlijk goed waren. We signaleren een optimisme in vooral de premium regio’s zoals Champagne, Bourgogne en Piemonte. Ook de Golden Vine Awards, ookwel de Oscars onder de wijnen genoemd, lijken veel belovend te zijn.
Wat is het Golden Vines Report
Dit rapport onthult de inzichten van meer dan 1.200 professionals uit de wijn industrie uit meer dan 100 landen. Maar liefst 64% van de respondenten zijn optimistisch voor de wijn markt in 2025. Terwijl slechts 22% en negatieve trend verwachten en 14% verwacht een stabiele markt. Het positivisme komt vooral voort uit de focus op high-end Italiaanse wijnen zoals Barolo en Barbaresco. Piemonte is het nieuwe Bourgogne, aangezien deze laatste dankzij haar prijzen zichzelf uit de markt prijst. Daarnaast staat het Golden Vines Awards stil bij de allerbeste wijnen (en bijzondere likeuren) ter wereld door een soort van Oscars onder de wijnen uit te reiken.
Best Fine Wine Producer Award
Het zeer bekende Vega Sicilia uit de Ribera del Duero in Spanje heeft de nominatie van de Best Fine Wine Producer Award ontvangen. Vega Sicilia heeft in een eeuw tijd een enorme reputatie opgebouwd als meest prestigieuze wijndomein van Spanje. Daarnaast drukt Vega Sicilia haar nadrukkelijke stempel op de wereldwijde markt voor bijzonder goede wijnen. Dankzij hun zorgvuldige blik op kwaliteit en terroir.
Best Rising Star Award
Misschien dat het niet verbazingwekkend is, heeft Eben Sadie Family Wines de nominatie voor best rising star binnen gehaald. Eben Sadie zet viticultuur in het midden van de aandacht als het om goede wijn gaat. De nominatie voor Rising Star is het resultaat van zijn toewijding en drang naar uitmuntendheid.
Best Fine Wine Producer Award
In deze categorie van de Oscars onder de wijnen is opgedeeld in een nominatie voor Europa, Amerika en rest van de wereld.
In Europa is dit Domaine de la Romanée-Conti. Volgens Clive Coates, Master of Wine, is dit “de puurste, meest aristocratische en meest intenste voorbeeld van Pinot Noir die je maar kan voorstellen”.
Voor Amerika is dit het Californische Harlan Estate winery uit Napa Valley. Dit is één van de meest prestigieuze “new wave” wijndomeinen uit Napa. Ze hebben meerdere prijzen gewonnen en maar liefst 9x bekroond met 100 punten van Robert Parker. De wijnen zijn uitzonderlijk krachtig en rijk.
En de Australische Henschke heeft de award voor Rest of the World in de wacht gesleept. Als één van de oudste familie-domeinen in Australië produceert Henschke fruitige wijnen met volle body en die lang kunnen worden weggelegd.
Golden Vines Innovation Award
Het zeer bekende Familia Torres wijnhuis heeft de nominatie voor innovatie ontvangen. En dat zal niet verwonderlijk zijn, gelet hun leidende rol in regeneratieve wijnbouw, zie ook ons eerdere artikel hierover.
Miguel Torres produceert wijnen van uitzonderlijke kwaliteit waarbij het sociaal aspect voorop staat. Het bedrijf richt zich op biologische wijnbouw en Fair Trade-certificering voor verschillende wijnen. Dit zijn ontwikkelingen die het bedrijf hebben verduurzaamd. In 2024 hebben ze gepionierd in het gebruik van elektrische tractoren en zijn ze de uitdaging van klimaatverandering aangegaan door nieuwe systemen te implementeren waarmee ze geregenereerd water kunnen gebruiken. Hierdoor is het verbruik met 18% verminderd. Naast het aanpassen aan klimaatverandering, zet Familia Torres zich in om haar CO2-uitstoot te verminderen. In het laatste gecontroleerde jaarrapport heeft de wijnmakerij een vermindering van 37% in CO2-uitstoot per fles bereikt van 2008 tot 2023, gemeten van wijngaard tot consument. En dat horen consumenten graag!
Trends om in de gaten te houden voor 2025
Misschien wel één van de opvallendste conclusies van de recensenten is dat de vraag naar goede wijn zal groeien. Vooral dankzij de toenemende interesse voor kwaliteitswijnen. De filosofie “drink minder, maar beter” draagt hier enorm aan bij. Daarnaast is er een verschuiving naar vakmanschap, single-vineyard, inheemse druivensoorten en duurzame praktijken. Vooral millenials hechten meer waarde aan transparantie (ook op het etiket), lager alcohol gehalte, biologische en natuurlijke wijnen.
Andere opkomende trends zijn betere kennis van wijn inclusief de geschiedenis en producenten, gedreven door gezondheidsbesef de interesse in alcohol arme en -vrije wijnen, wijn investeringen (met bijgaande risico’s natuurlijk) en de groei van direct-to-consumer en digitale kanalen.
Zoals aangegeven neemt met name Piemonte naar verwachting een bijzondere plaats in, vooral voor de betere wijnen uit Barolo en Barbaresco. Hiermee is ze Champagne en Bourgogne voorbij gestreefd. Een andere opvallende verwachting is dat de respondenten aangeven dat Bordeaux zal worstelen met de prijsdruk.
Beste wijngaarden 2024
Naast de “Oscars” is een andere belangrijke uitreiking onder wijnen de William Reed’s beste wijngaarden in 2024. Dit is een jaarlijkse prestigieuze lijst met de beste wijngaard ervaringen op onze wereld.
De Spaanse Marqués de Riscal, die de afgelopen 3 jaar op de 2e plaats was geëindigd, is nu de grote winnaar. Deze wijngaarden bieden een unieke ervaring, van adembenemende landschappen en rijke geschiedenissen tot buitengewone restaurants en rondleidingen door wijngaarden.
Marqués de Riscal heeft meer dan 500 hectare wijnstokken in de omgeving van zijn geboortedorp Elciego, dat in het hart van Rioja Alavesa ligt. Tempranillo en Graciano zijn de belangrijkste druivensoorten en de oudste wijnstokken worden gebruikt om het vlaggenschip Barón de Chirel Reserva te produceren.
De Chileense producent VIK claimde de tweede plaats voor zijn wijngaard, die deel uitmaakt van een natuurreservaat van 4.300 ha in de Millahue-vallei. Bezoekers kunnen genieten van rondleidingen door de wijngaard en wijnproeverijen voordat ze het natuurgebied te paard verkennen.
De derde plaats ging naar Creation in Zuid-Afrika, dat bekend staat om zijn gastronomische degustatiemenu’s en educatieve rondleidingen.
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
