In het noordoosten van Amerika, ten zuiden van Lake Ontario in de staat New York vinden we Finger Lake AVA. Hier komt 80% van de wijnproductie van de staat New York vandaan. De andere wijnregio’s in de staat zijn Lake Erie region, Niagara Escarpment, Hudson River region en Long Island region. De Finger Lakes is een overweldigend en uitgestrekt gebied waar met name Duitse wijn invloeden te vinden zijn. Riesling is één van de belangrijkste commerciële gewassen. Maar daarnaast vinden we hier ook andere Europese rassen, hybride druiven soorten en inheemse Amerikaanse soorten.
De Finger Lakes AVA werd opgericht in 1982 en omvat de elf vingervormige meren. Dit zijn natuurlijk gevormde meren. Volgens indiaanse overleving “keek de Schepper met speciale gunst naar het land en reikte naar beneden om het te zegenen, waarbij hij de afdruk van zijn hand achterliet”. Geologisch wijst uit dat toen de laatste ijstijd eindigde, trokken gletsjers zich terug. De enorme slijpdruk als gevolg van de terugtrekkende gletsjers lieten diepe sporen achter, wat nu de Finger Lakes zijn.
Het omvat in totaal 11 meren. Waarbij de grootste aanplant te vinden is nabij Canadaigua, Keuka, Seneca en Cayuga Lakes. In totaal beslaat Finger Lakes AVA ongeveer 4.500ha aan wijngaarden.
Geschiedenis
De eerste vermelding van wijngaardbeheer dateert uit 1829 toen een bisschoppelijke predikant in Hammondport Vitis Labrusca-scheuten in de pastorietuin aanplantte. De eerste commerciële wijnbouw dateert van 1862 met de oprichting van de Hammondsport en Pleasant Valley Wine Companies.
De regio werd beroemd om haar mousserende wijnen waarbij zelfs Europese prijzen werden behaald. Deze successen stimuleerden de industrie waardoor de aanplant groeide tot meer dan 10.000ha. In het begin van de 20e eeuw ontstond er echter een daling, ingegeven door de Drooglegging, de groei van de Californische wijn industrie en de phylloxera-plaag. Na de opheffing van de Drooglegging in 1933 kwam de productie slechts beperkt op gang. Toen de soldaten terugkeerden aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, waren de Europese droge wijnen meer in trek. Terwijl de wijnen van de inheemse Amerikaanse wijnstokken meer suikers bevatten. Echter door het barre klimaat in Finger Lakes ondervond men veel problemen met de verbouwing van Vitis Vinifera druivenstokken. De wijnbouwers begonnen te experimenteren met een kruising tussen Franse en Amerikaanse wijnstokken met beperkt succes.
Pas in 1962 bewees Dr Frank dat het enten van Vitis Vinifera druivenrassen op een winterharde Amerikaanse onderstok weldegelijk succesvol kan zijn. Hij plantte de Duitse Riesling, Chardonnay, Pinot Noir, Gewürztraminer en Cabernet Sauvignon wijn stokken met overweldigend succes aan in het Finger Lakes district. Dit zorgde voor revitalisering van de wijnindustrie.
Bedreiging
Naast de vanzelfsprekende vorst risico’s is in 2020 de Gevlekte Lantaarnvlieg ontdekt. Dit is een invasieve insectenplaag uit Azië die zich voornamelijk voedt met onder andere wijnstokken, hop, esdoorn, walnoot en fruitbomen. Hoewel de volledige effecten van dit insect onbekend zijn, zal het, volgens de DEC, een negatieve invloed hebben op de landbouw- en toerisme-industrie en kan het de bossen van New York beïnvloeden.
Terroir
De diepe meren helpen het klimaat te matigen. De zomerse warmte wordt opgeslagen in het water en komt in de winter vrij. Hierdoor blijft het klimaat mild en heeft de anders zo strenge vorst minder impact op de wijngaarden. De wijngaarden staan op steile hellingen aangeplant met uitzicht op de meren, zodat ook de reflectie van het water zonlicht tot onder het bladerdek kan brengen (en dus vorst vermindert) en voorziet in goede afwatering.
Het gesteente is op sommige plaatsen kalkhoudend en op andere niet-kalkhoudend. De kalksteenbodem is te vinden in het noorden van de regio met zuurdere bodems in het zuiden. In de gebieden met kalksteenbodems lekt zure regen calciumcarbonaat uit het gesteente en zet het af in de bodem en het meer. Dit calciumcarbonaat fungeert als een buffer tegen de pH van de bodem, waardoor de bodem ideaal is voor de druiventeelt. In de niet-kalksteenzones moet gemalen kalksteen aan de bodem worden toegevoegd om dit bufferende effect te creëren.
Overweldigend Finger Lakes AVA wijn
Er zijn inmiddels ongeveer 150 wijndomeinen te vinden binnen deze AVA, die over een breed assortiment beschikken. De toekenning van AVA is in 1982 gebeurd. In totaal valt maar liefst 1 miljoen hectare onder de AVA regulering. Riesling wijn, van Duitse herkomst, is vanzelfsprekend de signatuur voor de Finger Lakes regio met ongeveer 25% van de totale productie. Maar er zijn ook voortreffelijke Chardonnay, Pinot Noir en Cabernet Sauvignon te vinden. New York mag de derde grootste wijnproducerende staat van Amerika zijn, maar 80% van het wijngaarden staan aangeplant met Vitis Labrusca voor druivensap, zoals Concord, Niagara en Catawba. Ook staat er een wijde variëteit aan hybride of moderne druivenrassen, waarvan Vidal Blanc de meest bekende is voor ijswijn.
Gelet op het koele klimaat is er tevens mousserende wijn voorhanden, van de traditionele Champagne stijl maar ook verrassend en ongebruikelijke mousserende wijn van Riesling. Binnen de AVA zijn twee subregio’s die een eigen AVA hebben toegekend, dat zijn Cayuga AVA in 1988 en Seneca AVA in 2003.
De wijnstijlen variëren van droog, mousserend tot zoet en ook ijswijn. De wijnen zijn overwegend licht en verfrissend – heel anders dan de Californische tegenhangers. Ook gelet op het koelere klimaat is het niet verrassend dat de alcohol percentages lager liggen.
Cayuga AVA
Cayuga Lake was het eerste individuele meer van de Finger Lakes dat in 1988 de AVA-status verwierf. Met haar Veertig mijl lengte is Cayuga Lake de langste van de elf Finger Lakes. Net als het Seneca-meer zijn de wijngaarden op steile hellingen geplant, waardoor luchtpatronen mogelijk zijn die een microklimaat creëren waarin koude lucht van de wijngaarden naar het meer stroomt waar het opwarmt en stijgt, waardoor een vacuüm ontstaat dat meer koude lucht van het land trekt. Ongeveer 500ha is aangeplant met overwegend Riesling, Cabernet Franc, Chardonnay, Gewürztraminer, Pinot Gris. Het gesteente van het Cayuga-meer is schalie.
Seneca AVA
Seneca Lakes is de diepste van de 11 Finger Lakes. Met een maximale diepte tot 188m bevriest dit 35 mijl lange water zelden. De diepte van het meer beïnvloedt het mesoklimaat van de regio door zowel de winter- als de zomertemperaturen te matigen. Het is de meest productieve region binnen Finger Lakes met 3.700ha aangeplante wijngaarden met vooral Riesling, Cabernet Franc, Chardonnay, Pinot Noir, Gewurztraminer. Rond het Seneca-meer bestaat het gesteente voornamelijk uit schalie, terwijl de zuidelijke regio een mix is van zandsteen en schalie.
Amerika, het land met onbegrensde mogelijkheden. Ook dat zien we terug in de wijnindustrie. Hoewel het land nog maar jong is in het wijn maken, bezet het inmiddels de 4e plek in de wereldproductie. Elke staat kent wel een vorm van wijnbouw. Maar eigenlijk is vooral California echt bekend. Met op gepaste afstand volgen Oregon, Washington, New York met Finger Lake gebied en Virginia. Deze vijf staten zijn de enige staten waar eigenlijk noemenswaardige wijn vandaan komt. Daarentegen is Amerika de 4e grootste wijnproducent ter wereld met zo’n 18.5 miljoen hl
Californië heeft een klimaat dat vergelijkbaar is met de Middellandse Zee, waardoor het ideaal is voor volle rode wijnen. Dat gezegd hebbende, gebieden dichter bij de Stille Oceaan hebben invloed van mist waardoor de warme temperaturen getemperd worden. Hierdoor vinden we zeer goede Sauvignon Blanc en Pinot Noir met koel klimaat kenmerken. In Washington staan de wijngaarden voornamelijk aan de oostkant van de staat aangeplant aangezien deze droog en zonnig is. Dit gebied biedt fruitige rode wijnen met mooie zuren. Oregon’s Willamette Valley is ideaal voor Pinot Noir, Pinot Gris en Chardonnay. New York teelt voornamelijk Concord (meestal voor sap, niet voor wijn). Echter de staat wordt snel bekend om Riesling, elegante op Merlot gebaseerde blends en rosé.
Geschiedenis
Eigenlijk hebben er altijd druivenranken gegroeid op veel plaatsen langs de oostkust van Noord-Amerika. Het is mede daarom dat, toen de Vikingen rond het jaar 1000 voor Christus in Noord-Amerika landden, ze het huidige New Brunswick in Canada Vinland noemden.
In 1620 arriveerden Franciscaner missionarissen uit Europa. Zij brachten Vitis Vinifera-stokken mee. Deze werden met name in Virginia en Massachusetts aangeplant, maar kende vrijwel geen succes. Een toevallige ontdekking in 1740 wees uit dat men kon kruisen tussen Vitis Vinifera en Vitis Labrusca. Het resultaat was de Alexander-variëteit, die beter bestand was tegen ziekten en plagen. De Alexander druif was de basis voor de eerste prominente Noord-Amerikaanse ondernemer Jean Jaques Dufour. Hij boekte in 1802 succes in de buurt van het hedendaagse Indiana. Ziektedruk dreef uiteindelijk wijn producenten uit het midwesten. En verhuisden richting het noorden naar gebieden met een lagere luchtvochtigheid. Men streek neer nabij de Grote Meren en de Finger Lakes-regio van de staat New York. Daar begon de onbegrensde mogelijkheden van de wijnindustrie in de vroege jaren 1860 in Amerika.
Inmiddels aan de westkust in Baja California plantten de Franciscaanse missionarissen aan het begin van de 17e eeuw Mission. Deze druif is ook bekend onder de naam País in Argentinië. Deze vond haar weg naar wat nu New Mexico is en naar Californië tegen het einde van de jaren 1600.
Hoe Californië groot werd
Het was in 1769 wanneer de Franciscaanse missionaris Junipero Serra de eerste wijngaard en wijnmakerij van Californië oprichtte in San Juan Capistrano, in de buurt van het huidige San Diego. Waarna in de jaren 1830 de eerste commerciële wijnhuizen van Californië in Sonoma het licht zagen. Terwijl de eerste druiven in Napa Valley werden aangeplant. Met het begin van de Californische goudkoorts in 1849 migreerden 300.000 mensen naar de regio op zoek naar hun fortuin. Druiven werden snel geplant in wat nu de Sierra Foothills zijn om aan hun vraag naar wijn te voldoen. Zie hier wederom het onbegrende staaltje wijn-werk waar Amerika toe in staat is. Toen de goudkoorts wegebde richtten de Europeanen om de kustgebieden te verkennen en een kwaliteitsimpuls te geven de wijnbereidingsvaardigheden.
In 1861 werd Charles Krug opgericht, de oudste wijnmakerij van Napa. Ondertussen richtte graaf Agoston Haraszthy Sonoma’s Buena Vista-wijnmakerij op. Hij importeerde meer dan 100.000 stekken van 350 verschillende soorten wijnstokken die Haraszthy in Europa had verzameld. De stekken arriveerden in San Francisco en verplaatste zich meer naar het noorden. Hij staat bekend als de “vader van de Californische wijn”. Napa en Sonoma bleven veelbelovend en in 1879 richtte Gustav Niebaum Inglenook Winery op in de stad Rutherford. Niebaum richtte zich op de eerste Bordeaux-stijl wijnen uit de VS en staan bekend voor hun internationale bekendheid.
Phylloxera impact
Rond die tijd begon phylloxera de wijngaarden van de wereld te verwoesten, en Californië was geen uitzondering. De bladluis zou de wortelsystemen van Vitis vinifera-wijnstokken vernietigen en er kon weinig worden gedaan om ze te redden. Slechts op enkele plekken in de wereld vinden we nog Vitis Vinifera wijnstokken op hun eigen onderstam.
In 1908 begonnen Amerikaanse steden met het zuiveren van drinkwater. Hierdoor waren de populaire alcoholische dranken als bier, cider en wijn niet meer de enige veilige dranken. Hoewel de Drooglegging in de jaren 1920 inging begon de onderliggende beweging reeds midden 19e eeuw. Gedurende 13 jaar was er een verbod om alcoholische dranken te produceren en te verkopen. Voor de Drooglegging waren er ruim 2.500 wijnhuizen in de VS. Maar daarna bleven er niet meer dan 100 over. Het duurde wel tot 1960 dat dankzij haar onbegrensde veerkracht, Amerika een vorm van betekenis werd in wijn productie.
Het Amerikaanse appellatie-systeem
Tegenwoordig zijn er ongeveer 250 AVA’s (American Viticultural Areas), waarvan er ruim 140 in Californië te vinden zijn. Opvallend is dat het eerste wijnbouwgebied (AVA) niet in Californië ontstond, maar in 1980 in Missouri. Augusta AVA is vernoemd naar de gelijknamige stad in Missouri. Natuurlijk niet te verwarren met Augusta, Georgia, bekend van de US Masters golf toernooi. Wijnen van Augusta AVA zijn echter niet meer buiten Missouri te vinden. Mocht dit sporadisch gebeuren, zal het waarschijnlijk hybride variëteiten zoals Seyval Blanc, Chambourcin of Norton (ook bekend als Cynthiana) zijn.
Wat echter veel verwarring oplevert is dat naast de officiële (federale) AVA, zijn er ook staat en provincie benamingen. Hierdoor ontstaat een mengelmoes van afgebakende en overlappende regionale wijnbouwgebieden. Bijvoorbeeld Oakville AVA is een sub-appellatie van Napa Valley AVA welke op haar beurt weer een (zij zeer bekende) sub-appellatie van het grotere North Coast AVA is.
Daarnaast wat extra verwarring oplevert is dat de AVA-wetgeving onder de Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau (TTB) valt. Dit een voortvloeisel is van het Amerikaanse Ministerie van Financiën. En is uiteindelijk meer gericht op belasting inning en geen terroir-expert. Dus hoe kan zo een instantie een duidelijk oordeel vormen over kwaliteit en oorsprong?
Vereisten aan AVA
Een regionale grens kan een de landsgrens (wine of USA), een staatgrens (Wine of California) of een county (Wine of Sonoma County) zijn. Hiervoor dienen ten minste 75% van de wijn te bestaan uit druiven uit de vermelde regio. Om in aanmerking te komen om AVA moet de wijn dus gemaakt zijn van ten minste 85% van de druiven uit de genoemde AVA. Columbia Valley AVA is daar een goed voorbeeld van. Terwijl de sub-AVA, een niet officiële term in het systeem, refereert aan een AVA binnen een AVA. Zoals Oakville River AVA of Russian River Valley AVA.
Voor Oregon zijn specifieke eisen. Zo is minimaal 90% vereist voor Pinot Noir en Pinot Gris. Wanneer de wijn gelabeld is als estate wijn, moet de wijn zijn gemaakt van druiven die afkomstig zijn van de wijngaard van het domein.
Echter deze AVA eisen zeggen niets over terroir, wijnstijl, herkomst van de resterende druiven of beperkingen in opbrengst per hectare. De consument kan een bepaald beeld qua wijnstijl hebben bij een Napa Valley Cabernet Sauvignon, Willamette Valley (Oregon) Pinot Noir of Finger Lakes (New York) Riesling. Maar een wijnmakerij in één van deze appellaties zou regelmatig azijn kunnen bottelen en TTB zou het niet schelen. Het zou nog steeds kwaliteit zijn voor de AVA terwijl consumenten de werkelijke kwaliteit pas na hun aankoop weten komen.
Druivenvariëteiten
Hoewel het begon met Mission (of Pais), zijn het de bekende Franse druivenrassen die nu domineren. Denk vooral aan Chardonnay (~14%) en Cabernet Sauvignon (~15%). Maar ook Colombard (~8%), vooral bestemd voor bulkproductie, Pinot variëteiten en Merlot. Zinfandel (verwant aan de Italiaanse Primitivo) doet het erg goed. Al deze druivenrassen nemen ongeveer 80% van de aanplant voor hun rekening.
Opvallend is dat Californië een groot aandeel inneemt, vooral met Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Merlot en Zinfandel. Terwijl in het koelere Oregon uitmuntende Pinot wijnen te vinden zijn. Terwijl in Finger Lakes AVA vooral prachtige wijnen voortbrengt van Riesling. Dit dankzij het microklimaat wat beïnvloed wordt door de grote diepe meren.
Amerikaanse wijn consumptie en productie
Ook in Amerika zien we een langzame wijziging in het drink gedrag van mensen. De consument is meer op zoek naar kwaliteitswijn en wijnen onder de $10 zien daardoor een sterke daling. De oudere, vaak prijsbewuste, consumenten nemen een stapje terug. Terwijl Generatie X en Millenials (die slechts 30% van de populatie zijn), juist 60% van de markt bepalen. Hierdoor zien we ook een gestage verandering van de gevestigde namen naar meer experimentele wijnstijlen, mousserende wijnen en no/low alcohol wijn.
De productie vertoont een gelijksoortig beeld. Sinds 2014 zien we het wijngaard areaal afnemen tot ongeveer 50.000ha in 2022, waarvan 75% te vinden is in Californië. Deze afname wordt vooral veroorzaakt door de overproductie in California in de voorbijgaande jaren. De productie voor wijn bedraagt 3 miljoen hl, een afname van maar liefst 10%. Hier neemt Californië met 2.3 miljoen hl een prominente plaats in (ofwel 80%).
Het hing al een tijdje in de lucht, maar de Elzas is verdeeld met een hoofdrol voor Riesling. De grote controverse is dat deze edele druivenras mag binnen de AOC Alsace geen zoete wijnen meer produceren. Dat wilt zeggen wijnen met meer dan 4mg restsuiker.
INAO, de organisatie die over herkomstbenamingen gaat in Frankrijk, heeft de bedoeling om de beschermde oorsprongsbenaming duidelijker te maken. Maar het gevolg is dat er gepassioneerde debatten en diepe meningsverschillen zijn ontstaan. Riesling is in staat om een wijde range van stijlen te produceren afhankelijk van terroir, expositie en rijpheid. Hierdoor is er veel onduidelijk hoe zoet de uiteindelijk wijn eigenlijk is. Men kent eenmaal geen classificatie zoals in Duitsland. INAO had de keuze uit drie opties; wijn mag niet meer dan 4gr/l suiker bevatten, de Europese richtlijn volgen om de wijn te etiketteren met het smaakpatroon: droog (sec), halfdroog (demi-sec), halfzoet (moulleux) of zoet (doux; zoals bijvoorbeeld in Duitsland). Of de gewenste Riesling te definiëren op basis van het rijpheidsniveau. Overigens de eerste optie geldt voor alle Franse wijnen, behalve in de Elzas.
Wat ging er aan vooraf
Overigens sinds 2021 werden producenten verplicht om op het etiket aan te duiden in welk smaakpatroon hun wijn viel. De bedoeling hiervan was om voor de consument meer duidelijkheid te brengen. Het zou de verkoop ten goede komen, omdat nogal wat mensen in de veronderstelling waren dat Alsace-wijnen vooral zoet waren. Iets wat ten onrechte is want de producenten kijken naar waar de markt om vraagt. Dus eigenlijk al voordat de consument goed en wel gewend is aan deze verandering, komt de volgende er al bovenop. Overigens blijft deze regel wel van kracht voor andere druivenrassen zoals Gewürztraminer, Pinot Blanc, Pinot Gris of Sylvaner.
Sinds 1 augustus 2023 is binnen de appellatie Alsace gereserveerd voor droge wijnen van Riesling. Echter vooral onafhankelijk wijnboeren betwijfelen of dat druiven die volle rijpheid bereiken wel kunnen voldoen aan deze gestelde eisen. Elzas heeft eenmaal microklimaten waar druiven zeer rijp kunnen worden en dus een hoger suikergehalte hebben. Het ligt ook deels in de traditie dat de Elzas verschillende wijnstijlen voortbrengt dankzij het gevarieerde terroir. Dit is dus het twistpunt, daar waar de AOC de bedoeling heeft om meer duidelijkheid voor de consument te verschaffen door te vereenvoudigen, zien wijnproducenten juist een aanval op de diversiteit en identiteit van de Elzas wijnen.
Uiteindelijk is “gekozen” voor de derde optie. De naam “Riesling” mag worden toegevoegd aan de AOC Alsace indien de wijn, na gisting, maximaal 4gr/lt restsuiker voor gechaptaliseerde wijn, tot max 9gr/lt voor niet-gechaptaliseerde wijn indien de zuurgraad niet meer dan 2gr/lt lager is dan het restsuikergehalte. Echter is er een uitzondering voor de Vendanges Tardives of Sélection de Grains Nobles en ook op de AOC Alsace met extra village- of wijngaardbenaming. Verder kunnen deze suiker en zuurgraad gehaltes elk jaar aangepast worden.
Na de publicatie in augustus, was er 1 maand om protest aan te tekenen. Deze hebben uiteindelijk geen verandering aangebracht en dus
Conclusie
Uhm snapt u het nog? Dit is zeker zeer duidelijk voor een consument. Daarnaast blijven de hogere kwaliteitswijnen (Vendanges Tardives en village/wijngaardbenamingen) vooralsnog buiten beschouwing, waardoor de suggestie wordt gewekt dat deze zoeter zijn dan de gewone AOC wijnen. Wanneer voor optie twee was gekozen, vermoed ik dat er veel meer duidelijkheid zou zijn ontstaan voor de consument. De naam Riesling mag op het etiket staan voor AOC Alsace wijnen indien de wijn voldoet aan de bovenstaande voorwaarden. Anders mag de referentie naar Riesling niet vermeld worden, neemt niet weg dat een AOC Alsace wijn dus wel van Riesling gemaakt is.
Nieuwe blik op oude wijn
Een Duits-Oostenrijks onderzoeksteam vonden een enorme hoeveelheid grafgiften bij het graf van koningin Merit-Neith van de 1e Dynastie in de necropolis Umm el Qa’äb. De archeologen vonden honderden oude potten met overblijfselen van 5.000 jaar oude wijn. Veel kruiken zijn nog in goede staat en hebben soms zelfs nog stoppen op de kruiken. De potten bevatten organische resten van 5.000 jaar oude wijn en een grote hoeveelheid goed geconserveerde druivenpitten.
De ontdekking van deze oude wijn draagt aanzienlijk bij aan het gebied van archeologie en de studie van oude beschavingen. Archeologen hebben lang volgehouden dat wijnproductie en -consumptie integrale componenten waren van oude samenlevingen, vooral onder de elite. Wijn was niet alleen een gekoesterde drank, maar ook een symbool van status en macht.
Vooral de koningen van Egypte stonden bekend om hun voorliefde voor wijn, die ze tijdens rituelen consumeerden en aan de goden offerden. De vondst van deze 5000 jaar oude wijn bewijst dat deze samenlevingen geavanceerde kennis hadden van het maken van wijn. Het bewaren van de wijnresten gedurende zo’n lange periode is een bewijs van hun vaardigheden en technieken. Het biedt ook een unieke blik op de methoden en praktijken van wijnproductie duizenden jaren geleden.
2023 een moeilijk jaar in Spanje
2023 was een zeer moeilijk jaar voor de Spaanse wijn industrie. Het jaar is gekenmerkt door zeer extreme droogte en een uitzonderlijk natte september maand met regen, hagel en wind. De verzekeraar Agroseguro verwacht dat het jaar ingaat als het grootste schadejaar met ruim € 100 miljoen aan schade uitkeringen, sinds de oprichting van het landbouwverzekeringssysteem in 1978. Het gevolg is dat Spanje de kleinste productie in zes jaar zal hebben, met geschat 33 miljoen hl. Dat is een daling van ongeveer 20%! Klimaatverandering is uiteindelijk de grootste boosdoener. En uiteindelijk is er geen regio bespaard gebleven.
Nadat we Brazilië hebben geïntroduceerd en gekeken hebben naar één van de wijnregio’s die het dichtst bij de evenaar liggen, gaan we nu onze blik op het zuiden richten. In het uiterste zuiden nabij de Uruguayaanse grens vinden we de overige Braziliaanse wijnregio’s, waar onder andere de trots van Brazilië vandaan komt de Espumante.
Hooggelegen Planalto Catarinense
De bijnaam “de hooglanden” is zeer toepasselijk voor dit jonge wijngebied in Santa Catarina, aangezien het ligt op een plateau op 900 tot 1.400m hoogte. Bij deze hoogte op deze breedtegraad, betekent het ook dat de temperaturen koeler zijn dan men zou verwachten. Hierdoor heerst er een gematigd microklimaat van koude winters en warme zomers. Het is dan ook het hoogste en koelste wijngebied van Brazilië. De bodem kent een vulkanisch basalt structuur met hoog calcium, ijzer- en magnesiumgehalte. Hierdoor zijn wijnstokken sterker tegen ziektes en krijg je meer gedurfde en complexe wijnen. De primaire druivenrassen hier zijn Cabernet Sauvignon, Merlot, Malbec, Pinot Noir, Chardonnay en Sauvignon Blanc.
Het Serra Geral-gebergte loopt van noord naar zuid door de staat en verdeelt het in twee geologisch verschillende gebieden: een smalle kustvlakte in het oosten en een groter plateaugebied in het westen. De klimaten in deze twee gebieden zijn duidelijk verschillend. Het continentale westen is merkbaar koeler en droger.
Binnen de provinciegrenzen van Santa Catarina ligt ook de subregio IP Vales da Uva Goethe. Deze is in 2012 tot IP status verheven. Het productiegebied ligt tussen de hellingen van de Serra Geral en de zuidkust van Santa Catarina, in de bekkens van de rivier de Urussanga en de rivier de Tubarão. De wijnen zijn gemaakt met druiven van het ras Goethe. Dit is een kruising tussen het Amerikaanse ras Carter en Hamburg Moscato.
Bescheiden Campos de Cima da Serra
Een ander bescheiden maar nieuw wijngebied is Campos de Cima da Serra. Het is een subtropisch hoogland op 1.100m hoogte. Hierdoor is het klimaat gematigd en heeft zacht glooiende hellingen. De bodem is een mix van watervasthoudend graniet en voedselrijke kleigronden, met een beetje zand en leisteen. De regio staat bekend om het creëren van uitzonderlijke melanges. Ongewone lokale druiven produceren aromatische witte wijnen en elegante rode wijnen. Blauwe druiven in deze regio zijn onder andere Alvarelhão, Amaral, Borraçal, Espadeiro, Padeiro, Pedral, Rabo de Anho en Vinhão. Witte wijnen zijn Alvarinho, Arinto Avesso, Azal, Loureiro en Trajadura. Het is zeker een regio die het waard is om te volgen.
Klein Italië in Serra Gaucha
Ten noorden van Campanha en Serra do Sudeste ligt het wijngebied Serra Gaúcha. Dit staat ook bekend als Klein Italië en is een verrassende oase in het centrum van een industriegebied. Omdat 80% van de wijnbereiding van het hele land uit deze regio afkomstig is, beschouwd men deze regio vaak als de wijnhoofdstad van Brazilië. Serra Gaúcha is ook de thuisbasis van de eerste officiële wijnbenaming van Brazilië, Vale dos Vinhedos, die in 2002 werd opgericht. Het is een koele, heuvelachtige streek en vertoont veel gelijkenis met de thuisbasis van de Noord-Italianen die in de jaren 1880 naar het gebied emigreerden. Het is niet verwonderlijk dat je de Italiaanse hand hier terug vindt van architectuur tot de keuken. Coöperaties domineren hier. De bodem varieert van graniet tot klei en kalkhoudend maar is voornamelijk vulkanisch basalt met veel voedingsstoffen. Het klimaat varieert van gematigd tot subtropisch op een hoogte van 760m.
Hoewel in de 19e eeuw Barbera en Trebbiano domineerden, hebben Chardonnay, Pinot Noir, Merlot en Cabernet Sauvignon deze plaats ingenomen. Vooral mousserende wijnen in Spumante-stijl, de espumante, is de trots van Brazilië in deze streek.
Serra Gaúcha kent slechts twee oorsprongsbenamingen en vier geografische indicaties. De DO Vale do Vinhedos ligt rond de stad Bento Goncalves. De IP Altos Montes is hoger gelegen. Terwijl UP Farroupilla gezien wordt als de Moscatel hoofdstad en Pinta Bandeira zowel een DO als IP kent waar ook schitterende mousserende wijnen vandaan komen.
Mousserende wijn uit DO Vale dos Vinhedos
Nabij de stad Bento Goncalves ligt de subregio Vale dos Vinhedos, vrij vertaald als Vallei van de Wijngaarden. Deze regio wordt vaak vergeleken met het Italiaanse Piedmonte en dat is niet vreemd wanneer je het klimaat en bodemopbouw vergelijkt. Het heeft een gematigd klimaat en heeft een bodem van zanderig klei afkomstig van basalt formaties. Deze bodems resulteren in wijnen die elegant zijn met finesse en elegantie. Vooral de mousserende wijn die volgens de traditionele methode gemaakt heeft een unieke complexiteit. Hiervoor gebruikt men vooral Chardonnay en Pinot Noir. Maar ook rode, witte en rosé wijnen zijn voor handen. Pas in 2012 heeft Vale dos Vinhedos als eerste regio de DO classificatie ontvangen. Daarnaast bestaat er ook de IP Vale dos Vinhedos. Het verschil tussen de twee classificaties zit in de regels met betrekking tot de druivensoort en bereiding. Vanzelfsprekend zijn de regels voor een DO strenger.
Zo moet men voor de DO voor single vineyard-wijnen 85% Merlot (voor rode wijn) of Chardonnay (voor witte wijn) gebruiken. Voor blends ligt dit op 60% Merlot en aangevuld met Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc en/of Tannat. Voor witte wijn is dit 60% Chardonnay aangevuld met Riesling Italico. En tenslotte voor mousserende wijnen dient dit 60% Chardonnay en/of Pinot Noir als basiswijn, aangevuld met Riesling Italico, waarbij de wijn gemaakt dient te worden volgens de traditionele methode. Indien de wijn niet aan deze criteria voldoet, valt het automatisch in de IP classificatie. Zo zal alle rosé wijnen dus IP label hebben.
IP Altos Montes
Dankzij Italiaanse kolonisten werden wijnstokken in 1875 aangeplant in deze subregio, wat de hoogste wijngaarden van de Serra Gaucha beslaat. De eerste wijnhuizen volgden in 1920, beiden gedomineerd door familiebedrijven. De hoogste wijngaarden profiteren van milde temperaturen gedurende het druiventeeltseizoen. Wat leidt tot een langere rijpingsperiode. En vervolgens resulteert dit in druiven met een uitstekende zuurgraad, een hoog niveau van pigmentatie in de schillen (voor de kleurextractie) en gemiddelde hoeveelheden suiker.
De lagere wijngaarden liggen op 550m en hebben grote dagelijkse temperatuurverschillen. Het terroir bestaat voornamelijk uit Cambisol. De bodems zijn over het algemeen diep, hoog in zuurgraad en goed gedraineerd. In het gematigde klimaat zorgt dit voor een zeer vruchtbare bodem.
De belangrijkste wijnsoorten zijn rosé, rood en witte wijn. De fijne mousserende wijnen (Vinho espumante fino – branco ou rosado) mogen wit of rosékleurig zijn. Hiervoor gebruikt men Chardonnay, Pinot Noir, Riesling Italico en/of Trebbiano. De mousserende Moscatel (Vinho Moscatel espumante branco ou rosado) maken gebruik van verschillende Moscatel variëteiten en Malvasia. Deze wijnen zijn over het algemeen fris met een lichte zuurgraad en een uitgebalanceerd alcoholgehalte. Daar waar voor de stille rode en witte wijnen een breder scala van druivenrassen zijn toegestaan, is dit beperkt voor rosé wijnen tot Pinot Noir en Merlot.
Moscatel uit IP Farroupilla
Over het algemeen worden de wijngaarden van Faroupilla als de mooiste wijngaarden van Brazilië beschouwd. Daarnaast is het de Moscatel-hoofdstad van het land, maar is het ook de grootste producent van Muscat-druiven in Midden- en Zuid Amerika. Meerdere muscat variëteiten staan aangeplant zoals Moscato Bianco, Malvasia, Moscato Giallo en Moscato d’Alexandrie en brengen stille witte wijn, mousserende wijn, maar ook likeur voort. Het ligt binnen de grenzen van de Serra Gaucha en het is niet verwonderlijk dat ook hier een grote Italiaanse invloed is. De bodem is een mix van klei en basalt. Het gebied heeft een subtropisch klimaat met warme, vochtige zomers en winters variërend van koud tot mild. De hoogte die varieert tussen 600 en 800m dragen bij aan het verkoelen van de wijngaarden.
Dit is de enige regio in Brazilië waar uitsluitend en alleen Moscatel-druiven gebruikt mogen worden.
IP Monte Belo
Ten westen van Serra Gaucha ligt IP Monte Belo, rondom de stad Monte Belo do Sul. Zo ver het oog reikt zijn de glooiende hellingen van Monte Belo bezaait met wijngaarden, slechts onderbroken door Rio das Antas rivier en haar zijrivieren. Het produceert de grootste volumes in Brazilië, waarbij de nadruk ligt op witte druiven variëteiten. De regio staat bekend om de trots van Brazilië door haar Espumante-wijnen, een mousserende wijn die vergelijkbaar is met de Asti Spumante uit Piemonte, Italië, maar qua bereiding meer op champagne lijkt.
De witte en roze mousserende wijnen hebben een samenstelling die uniek is voor de regio: minimaal 40% Riesling Italic en 30% Pinot Noir (maximaal 30% Chardonnay en 10% Prosecco (Glera). De mousserende wijnen die volgens de traditionele methode worden gemaakt, blijven minstens negen maanden in contact met de gisten. Maar vaker zien we 2, 3 of zelfs 5 jaar rijping op gist. De mousserende muscatel, wit of roze, wordt gemaakt met minstens 70% Moscato druiven. De rode wijnen zijn afkomstig van Pinot Noir, Merlot, Cabernet Sauvignon maar ook Tannat en Alicante Bouschet. De witte wijnen van Riesling en Chardonnay. Wat bijzonder is, is dat de gistsoort voorgeschreven is. Dit moet Saccharomyces cerevisiae 24MB-CM06, afkomstig uit de regio zelf, zijn en dit geeft de wijn haar zintuigelijk identiteit.
De bodem in Monte Belo is arm met een mix van klei en vulkanische grond. Dit dwingt de wijnstokken om hard te werken, waardoor complexere smaken ontstaan. De hoogte van deze regio is iets meer dan 700 m.
De Espumantes die hier worden geproduceerd, hebben aroma’s van tropisch fruit, met een uitstekende body en een hoog niveau van “knapperigheid” van de levendige zuurgraad.
IP Pinta Bandeira
Pinta Bandeira is een bosrijk gebied met veel schitterende watervallen. De bodem heeft een hoge zuurgraad en in combinatie met het milde klimaat en constante regenval, maakt het ideaal voor mousserende wijnen. De mousserende wijnen worden gemaakt volgens de traditionele methode, waarbij de uiteindelijke gisting plaatsvindt op fles. De meest populaire druiven voor dit proces zijn Chardonnay, Pinot Noir, Riesling en Viognier variëteiten. Maar daarnaast zijn er ook stille wijnen en deze vallen binnen de IP Pinta Bandeira.
De mousserende Muscat wijnen hebben een groenachtige kleur met tonen van perziken, honing, citrusvruchten, ananas en kruiden. De witte wijnen hebben de neiging om een strokleur te hebben met een uitstekende balans tussen zuur en alcohol. De rode wijnen, dankzij de zuurgraad van de grond, zijn robijnkleurig en gevuld met de aroma’s van donkerrood fruit.
Opgericht in 2022 is DO Altos de Pinta Bandeira de eerste exclusieve mousserende wijn DO in de nieuwe wereld. Alleen Chardonnay, Pinot Noir en Riesling Italico druiven mogen hiervoor gebruikt worden, waarbij deze volgens het espaldeira systeem opgebonden dienen te zijn. De wijnen dienen minstens 12 maanden te rijpen
Zuidelijk IP Gaucho Campanha
Aan de zuidelijke rand, grenzend aan de Uruguayaanse Rivera, ligt Campanha. Deze regio staat ook bekend onder de naam Fronteira. Sinds 2020 is de regio tot de IP-classificatie verheven. Het landschap is heuvelachtig, met een gematigd klimaat van lange zonnige dagen, minimale regen en koele avonden. Het is dan ook de heetste en droogste regio’s van het zuiden van Brazilië. De wijnstokken moeten gesnoeid worden met behulp van espaldeiras, een rek dat aan een muur bevestigd is. De zanderige bodem met graniet en kalksteen heeft een hoge zuurgraad, waardoor de wijnstokken moeten vechten voor de voedingsstoffen die ze nodig hebben. Dit zorgt voor een complexer smaakprofiel.
Vanwege de breedtegraad en het klimaat staat deze regio bekend om het produceren van diepe, zachte, fruitige rode wijnen. Cabernet Sauvignon, Tempranillo, Touriga Nacional en Tannat zijn de belangrijkste rode wijnen die in de regio worden geteeld. Witte wijnen zijn Sauvignon Blanc, Chardonnay, Pinot Gris en Gewurztraminer.
Omdat het klimaat veel minder vochtig is dan het tropische noorden, kunnen wijnmakers hier veel diepere rode wijnen produceren dan in enig ander deel van het land. Doordat er minder vocht in de grond en lucht is om druivensmaken en huidskleur te verdunnen, ontstaan zachte, fruitige rode wijnen, naast enkele pittigere Cabernet Sauvignons. Terwijl witte wijnen vaak van Chardonnay, de neiging hebben om vol te zijn.
Serras do Sudeste
Serras do Sudeste is een van de kleinste wijngebieden van Brazilië. Investeerders uit het nabijgelegen Serra Gaúcha hebben het gebied onlangs een financiële impuls gegeven, waardoor de wijnbouw hier echt van de grond kan komen. Blauwe druiven zijn dominant en leveren kwalitatief goede wijnen. Dit zijn meestal gemaakt van Cabernet Franc en Merlot, terwijl Sauvignon Blanc en Malvasia witte wijnen voortbrengen. Voorlopig liggen de wijngaarden in Serra do Sudeste, maar worden getransporteerd naar Serra Gaucha om daar in de wijnhuizen verwerkt te worden tot wijn.
De regio kent warme zomers en koele winters, vaak met perioden van mist en vorst in de koelere maanden. Het bergachtige terrein ligt tussen de 400 en 500m hoogte waarbij de wijngaarden profiteren van de hellingen. De kalk in de bodem levert calcium en magnesium voor sterke, gezonde wijnstokken en verbetert ook het vermogen van de plant om voedingsstoffen op te nemen. Basalt kan ook in de grond worden gevonden, wat geweldig is voor wortelgroei en het resistenter maken van wijnstokken tegen ziekten.
Bij Brazilië denken we aan het Amazone woud, aan carnaval in Rio, aan de Coco Cabana en aan mooie stranden. Het is het 5e grootste wijn producerende land op het zuidelijk halfrond, na Argentinië, Zuid Afrika, Australië en Chili. Wat minder bekend is, is dat Brazilië ook groots en mooie, maar onbekende wijnen voortbrengt. Het is eenmaal het 3e grootste wijnproductie land van Zuid Amerika. Echter deze zijn nog niet zo bekend op de internationale markt, mede doordat Brazilië vooral tafelwijnen produceert. Het klimaat is subtropisch, dat houdt in warm met veel neerslag. Hierdoor zijn grote delen van het land niet geschikt voor wijnbouw. Maar toch zijn er een paar verrassende regio’s te vinden. Rode en mousserende wijnen zijn de trots van Brazilië met een speciale plaats voor Espumante.
Braziliaanse wijnen drukken de persoonlijkheid en cultuur van het land uit. Daarom zijn wijnen gemakkelijk te drinken, licht en fris, fruitig en lager in alcohol voor elke gelegenheid.
Ruim 80% van de aangeplante druivenvariëteiten (zo’n 80.000ha) zijn Amerikaanse variëteiten zoals Isabella, een dikhuidige druif die zich goed thuis voelt in lastige streken. Deze druif levert vooral tafelwijnen op. Dankzij continue focus op het verbeteren van technieken, zijn er ook druiven van de Vitis Vinifera-familie te vinden. Echter deze zijn nog in grote minderheid (zo’n 10%), waardoor de hele wijnbouwindustrie nog steeds in kinderschoenen staat. Dit wilt echter niet zeggen dat er een enorme wijnproductie is. Maar liefst 50% van de oogst wordt gebruikt voor de productie van druivensap. Er zijn twee classificaties vastgesteld door Emprada Grape and Wine; Denominacion Originale (DO) en Indicacion Geografica Protega (IP). Er zijn in totaal 10 IP’s en 2 DO’s aangewezen.
Wat er vooraf ging
Wijnbouw is in Brazilië geïntroduceerd door de kolonisten, net als in de andere Latijns Amerikaanse landen als Chili, Argentinië en Uruguay. In 1532 waren het de Portugese kolonisten die de wijncultuur introduceerden rondom de stad Sao Paulo. De eerste wijngaard werd aangelegd door Brás Cubas op de hellingen van de Serra do Mar, in het toenmalige dorp Santos. De wijnbouw sloeg niet aan door een combinatie van klimaat en schimmelziektes. In 1626 branchten Jezuïten Spaanse druivenstokken mee en vestigden zich rondom de Rio Grande do Sul. En in de 18e eeuw kwamen kolonisten afkomstig van de Azoren die stokken van Madeira meebrachten. In 1860 werden Isabella-stokken geïntroduceerd en dit werd gezien als de eerste succesvolle druiven aanplantingen. Tenslotte arriveerden de Italiaanse immigranten in 1880 die zich thuis voelden in de Serra Gaucha regio.
Er zijn twee zeer bepalende factoren geweest voor de Braziliaanse wijnbouw: het gebruik van de Vitis Labrusca druivenvariëteit Isabella, die beter bestand zijn tegen het vochtige klimaat, en het vormen van coöperaties waardoor een duidelijke organisatiestructuur ontstond, productietechnieken verbeterden en de waarde van de druiven verhoogde. Pas in de jaren 20 van de 20e eeuw kwamen de Vitis Vinifera druiven weer op de radar, waardoor de wijnen een kwaliteitsslag maakten. Lang bleef Braziliaanse wijnbouw relatief onbekend en kleinschalig. Tot in 1970 Moët & Chandon en Baccardi moderne wijnbouwtechnieken naar het land brachten. Dit zorgde voor een ommekeer, waarbij de wijn van Vitis Labrusco vooral als tafelwijn werden gebruikt.
Pas in 2002 ontving Vale do Vinhedos als eerste wijnregio de geografische oorsprong status (“IP”) en in 2012 de eerste oorsprongsbenaming (“DO”). Zo zie je dat een groots land als Brazilië internationaal nog ontdekt moet worden met haar onbekende wijnen.
Veelzijdige wijnregio’s
De invloeden van de immigranten zien we ook terug in de gekozen druivenrassen. Voor rode wijn is het vooral Barbera, die we kennen uit Piemonte in Italië, Bonarda die vooral in Argentinië staat aangeplant, Cabernet, Merlot en Alicante Bouschet (afkomstig uit Castilla la Mancha in Spanje). Voor witte wijn gebruikt men vooral Trebbiano (die je ook overal in Italië vindt), Peverella (bekend uit Le Marche als Verdicchio Bianca), Malvasia (vooral bekend van versterkte wijn als Madeira en zoete wijn uit het Middellandse Zee gebied), Riesling, Sémillon en Chardonnay. Sinds de jaren 1970 is de heuvelachtige en koelere regio Serra Gaúcha uitgegroeid tot een land van mousserende kwaliteitswijnen. Het brengt mousserende wijn voort op basis van Chardonnay, Riesling Italico en Pinot Noir. Maar liefst 80% van de wijnproductie betreft mousserende wijnen, waarbij de Espumante een speciale plaats inneemt.
Brazilië kent twee belangrijke regio’s met in totaal ruim 80.000ha aangeplante wijngaarden. In de provincie Rio Grande do Sul komt veruit het leeuwendeel van de productie vandaan. Maar liefst 80% van de Braziliaanse wijn ofwel 65.000ha is afkomstig uit Serra Gaucha en de Vale dos Vinhedos. Daarnaast is dankzij irrigatie wijnbouw mogelijk in het woestijnachtige microklimaat van Vale de São Francisco. Van de 600ha wijngaarden is wijn afkomstig die zich kan meten met de beste Europese wijngaarden.
De regio’s liggen vooral in het zuiden tegen Uruguay aan. Behalve Vale do São Francisco dat in het uiterste noorden ligt, vernoemd naar de gelijknamige rivier die door de provincie loopt.
Mysterieus IP Vale do São Francisco
In de provincie Bahia, nabij de evenaar op slechts 9 graden zuiderbreedte, ligt de regio Vale do São Francisco. Dat maakt dat klimaat en topografie zeer ongebruikelijk is voor wijnbouw. De bodem is een mix van graniet, kalksteen en klei, zonder voedingsstoffen en met een hoge zuurgraad. De heuvelachtige, semi-aride vallei heeft 300 van de 365 dagen zon en slechts 3-5 centimeter regen per jaar. Bij deze combinatie van arme bodem en heet klimaat verwacht je geen wijnbouw.
Maar toch is deze regio zeer belangrijk voor de productie van tafelwijn. Dankzij het microklimaat en de grote hoeveelheden irrigatie water afkomstig van de rivier São Francisco is het zelfs mogelijk om twee plukken te realiseren per jaar. Verrassend genoeg vinden we hier Pinot Noir, Syrah, Malbec, Cabernet maar ook Chardonnay, Sauvignon Blanc en Muscat. Smaken zijn misschien niet de meest gedurfde of pittigste uit deze regio, maar wijnen zijn fruitig en gemakkelijk te drinken.
Rio Sol Parallel Premium
Deze wijn van het huis Rio Sol is een mooi voorbeeld van een blend van meerdere druivensoorten, waaronder Syrah, Alicante Bouschet en Touriga Nacional. Een zeer internationale blend met Franse, Spaanse en Portugese wortels. Naast een mooie diepe kleur heeft de wijn een overweldigende neus van rijp fruit. Denk hierbij aan guave, aardbeien en bessen. De wijn heeft een prettige body met een aangename zuurgraad. Tannine is zacht en ook in de mond overheersen de fruittonen, naast balsamico en een lichte toets van houtrijping. De afdronk is gemiddeld.
Geniet van deze wijn bij rood vlees of volle kazen.
Zeg je wijn uit Latijns Amerika, denkt iedereen direct aan de zwoele Malbec uit Argentinië of Carmenère uit Chili. Wat wellicht niet bij iedereen op de radar staat zijn de stevige Tannat-wijnen uit Uruguay. Ja, zo heeft ieder land haar eigen specialiteit. Uruguay is de 4e grootste wijn producerende land van Latijns Amerika (Brazilië completeert de top 4 verrassend genoeg). Maar ook de Albariño krijgt meer en meer internationale belangstelling. Vanwege het hoge gehalte aan polyfenolen en resveratrol, maakt Tannat uit Uruguay de “gezondste” rode wijn ter wereld.
Uruguay ligt ten noordoosten van Argentinië, gescheiden door de rivier met de toepasselijke naam de Uruguay, in het noorden Brazilië en de Atlantische Oceaan in het oosten. Uruguay kent een gematigde klimaatzone met milde winters en warme, droge zomers. Extreme temperaturen zijn hier zeldzaam, terwijl regen met regelmaat neervalt. Het is de lange kustlijn die Uruguay aan drie zijden omsluit, die de temperatuur matigt. De afwezigheid van bergen stelt het landschap bloot aan harde wind. Hierdoor ondervindt het relatief vlakke landschap erosieve verwering die een verscheidenheid aan bodemsoorten heeft bepaald. Wat Uruguay onderscheidt van de grootmachten Argentinië en Chili is de verscheidenheid aan bodemsoorten, maar liefst 99 typen. De wijnbouwgebieden in het zuiden hebben de diepste en meest vruchtbare bodems. De wijngaarden zijn te vinden op plekken met een hoog kalkgehalte.
Wijn geschiedenis
De moderne wijnbouw gaat terug naar 1870 toen Baskische en Italiaanse immigranten zich meer begonnen te vestigen. Het is gebleken dat inheemse druivensoorten (Vitis labrusca, Vitis rotundifolia, Vitis aestivalis, Vitis berlandieri, Vitis rupestris en Vitis riparia) ongeschikt bleken te zijn voor goede wijnen. Het is alleen de Europese Vitis Vinifera die commercieel succesvol zijn.
Tannat is afkomstig uit het zuidwesten van Frankrijk en Don Pascual Harriague introduceerde deze druif in Uruguay. Sindsdien is Tannat omarmt als nationale druif. Mede daarom werd de naam Harriague gebruikt als synoniem voor Tannat. In 1954 werd Albariño geïntroduceerd door immigranten uit het Spaanse Galicië. Pas aan het eind van de jaren 80 van de 20e eeuw werden er stappen gezet om meer te richten op kwaliteit en marketing met de oprichting van Mercosur, een Latijns Amerikaanse handelszone. Wat ook nodig was om niet volledig overschaduwd te worden door Brazilië en Argentinië waar de productiekosten lager liggen. Veel van de wijngaarden zijn kleinschalige familiebedrijven. Vaak zelfs nog nazaten van de immigranten die de wijngaarden hebben opgezet. Er zijn ongeveer 180 wijngaarden die 10 miljoen kisten wijn afkomstig van ongeveer 6.500ha wijngaarden.
Landklimaat in Uruguay met oceaan-invloeden
Het klimaat in Uruguay is uitermate geschikt voor Tannat met haar dikke schil. Ze komt beter tot rijping dan in haar “thuisland” Frankrijk. Naarmate wijnbouw- en bereidingstechnieken blijven door ontwikkelen zal de status van Uruguay als kwaliteit wijnland zeker toenemen. Tannat uit Uruguay is ook de meest gezondste wijn ter wereld. Dit is vanwege de ongeveer 2,7x hogere resveratrol gehalte dan andere Franse rode variëteiten en zeer hoge niveaus van procyanidines. Deze verhogen de zuurstoftoevoer naar de rode bloedcellen en verminderen het risico op hart- en vaatziekten. Daarnaast zijn het vooral Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc en Merlot voor rode wijn. Terwijl Chardonnay en Sauvignon Blanc de witte wijn domineren. Overigens beginnen Viognier en Albariño een steeds belangrijkere rol te spelen.
Van oudsher is Brazilië de grootste exportmarkt. Maar sinds de focus is komen te liggen op kwaliteitswijn, gaan de deuren van de wereldmarkt ook verder open.
Classificatie
Er zijn twee classificatieniveaus voor Uruguay-wijnen. Kwaliteitswijn kent de classificatie Vino de calidad preferente (VCP). Deze wijnen moet men maken van Vitis vinifera-variëteiten en gebotteld in flessen van 75 cl of kleiner. De tafelwijn staat bekend onder de naam Vino común (VC). Vaak verkoopt men VC-wijnen in demijohns (een container variërend van 4 tot 60lt) en tetra pak verpakkingen. Vaak betreft dit rosé wijnen die in bulk geproduceerd wordt van Zwarte Muscat (ook bekend als Muscat Hamburg).
Wijnregio’s
De wijnregio’s in Uruguay volgen, net als in de Chili en Argentinië, de administratieve regio’s. De meeste wijngaarden en wijnhuizen bevinden zich in de heuvels ten noorden van de hoofdstad Montevideo, met name in de departementen: Canelones (waar maar liefst 60% van de productie plaatsvindt), Montevideo, Colonia en San José. In 15 van de in totaal 19 departementen vindt wijnbouw activiteiten plaats. Wat opvalt is dat wijnbouw vooral gelegen is rondom de grenzen van het land. De kustgebieden zijn sterk onderhevig aan de invloeden van de Atlantische Oceaan en hebben daardoor een klimaat dat vergelijkbaar is met Bordeaux.
De wijnregio’s zijn opgedeeld in geografische zones. De Metropolitan Zone is veruit de belangrijkste wijnzone met regio’s Canelones, Montevideo en San Jose. Het warmere Central Zone omvat de regio Durazno en Lavalleja. In de Oceanic (ookwel Eastern) Zone liggen de wijngaarden op een lichte verhoging met de regio Mandolado en Rocha.
Metropolitan Zone
Om meteen bij het belangrijkste productiegebied te beginnen, dit is Canelones rondom de hoofdstad Montevideo. Hier vindt maar liefst 60% van alle wijnproductie plaats. Mogelijk is de ligging nabij de hoofdstad de reden dat Canelones zo belangrijk is geworden. Het ligt eenmaal nabij een groot afzetgebied. Canelones heeft een rijke, zware bodem en is her en der kalkrijk. Er staan veel druivenvariëteiten maar Tannat is toch wel de belangrijkste door haar constante kwaliteit met een diepe kleur en goede zuurgraad en structuur. Een smalle strook tussen Montevidéo en Maldonado, langs de Atlantische kust, is de subregio Atlántida. De wijngaarden hier hebben dezelfde klimatologische kenmerken als Maldonado, maar dan milder. Het is hier koeler dan in de rest van Canelones.
Daarnaast ligt hier ook de regio Montevideo waar de oudere wijnproducenten liggen. Echter de wijngaarden liggen in de verdrukking door de groeiende verstedelijking. Hoewel veel wijnbouwbedrijven hun wijngaarden in Canelones hebben liggen, liggen de productie faciliteiten in Montevideo.
Wanneer we verder naar het westen kijken, komen we terecht in de regio San José, vaak gerefereerd als het kleine broertje van Canelones. De traditionele wijngaarden liggen op hellingen. Terwijl de nieuwste wijngaarden op arme gronden van graniet en schist te vinden zijn.
Oceanic Zone met de nieuwe aanwinsten
Ten oosten van Canelones vinden we de nieuwe aanwinsten Maldonado en Rocha. De regio’s Maldonado en Rocha liggen aan de kust en worden gezien als de toekomst van Uruguayaanse wijn. De arme bodem van graniet, rotsachtig en zand kent een betere drainage. Daarnaast brengen de oceaanwind en koelere temperaturen de luchtvochtigheid omlaag, waardoor we hier meer aromatische wijnen met verfrissende aciditeit. Daarom zien we hier ook variëteiten als Albariño, Sauvignon Blanc, Viognier en Riesling voor witte wijn. En Pinot Noir en Sangiovese (tja Italiaanse immigranten hebben eenmaal een sterke invloed gehad) dragen bij aan lichte rode wijnen, terwijl Cabernet Franc, Merlot en natuurlijk Tannat de zwaardere wijnen voor hun rekening nemen.
Binnen Maldonado vinden we subregio’s Pan de Azucar, Piriapolis, Sierra de la Ballena, Garzon en Jose Ignacio. Terwijl Rocha de subregio Lomas de Paloma heeft. De Pinot Noir in Moldonado wordt tevens gebruikt voor excellente mousserende wijn, gemaakt met de traditionele methode.
Rocha tenslotte ligt verder naar het noordoosten aan de Atlantische kust. Het is de nieuwste grens van kustwijngaarden voor Uruguay en een enkele pionier is hier te vinden.
Central Zone
Midden in Uruguay, onder het Lago Rincon del Bonete, is Durazno een klein wijngebied met een warmer klimaat dat een goede rijping van de later rijpende variëteiten zoals Cabernet Sauvignon mogelijk maakt. De klei- en zandgronden hebben een redelijk goede drainage en de oogst is altijd een paar weken eerder dan in Canelones, wat betekent dat de rijping van de druiven eindigt voordat de herfstregens eindigen.
Lavalleja ligt meer landinwaarts, ten noordoosten van Canelones. Deze regio speelt zich in de kaart door de vulkanische bodem. In de subregio Cerro Guazuvirá vinden we de mooie wijnen van Bodega Familia Deicas waar zeer mooie wijnen gemaakt worden.
Northern Zone
In het uiterste noordoosten van Uruguay grenst Rivera aan het Braziliaanse wijngebied Campanha. De de dieprode zandbodems zijn veel armer, met een goede drainage, en de warmere temperaturen zorgen er ook voor dat later rijpende variëteiten goed kunnen rijpen. De regio is zeer geschikt voor Tannat en Cabernet Sauvignon.
Rivera heeft slechts één belangrijke subregio, Cerro Chapeu, gelegen aan de Braziliaanse grens. De Cerro do Chapeu, waarnaar de subregio is vernoemd, is een heuvel net ten zuiden van Rivera stad, die zelf wordt doorsneden door de grens. De Braziliaanse helft van Rivera stad heet Santana do Livramento en markeert het zuidelijkste punt van de Braziliaanse wijnstreek Fronteira/Campanha. Tannat, Syrah en Chardonnay zijn de meest aangeplante druivensoorten in de regio, omdat ze goed gedijen bij de waterstress die ontstaat door deze bodem. Het landklimaat wordt gekenmerkt door droge seizoenen met veel zon en weinig neerslag het hele jaar door. Cerro Chapeu heeft slechts één commerciële wijnmakerij, Bodegas Carrau. De wijngeschiedenis van de familie Carrau gaat acht generaties terug, 260 jaar terug naar Barcelona, Spanje.
Northern Riverside
In het noordwesten van Uruguay, aan de grens van Argentinië langs de Uruguay-rivier ligt de zone Northern Riverside. Hier heerst een mix van bodems met veel organisch materiaal met stenen en calciumcarbonaat. Het klimaat is warmer met een hoge luchtvochtigheid en grote dagelijkse temperatuurverschillen. Vanwege deze hogere luchtvochtigheid zijn de meeste wijnen hier bestemd voor tafelwijn. De regio is vooral bekend om Tannat.
In Paysandúis de bodem vruchtbaar en rijk aan kalk, en dus goed voor Tannat, Cabernet Sauvignon en Syrah. In Salto kenmerkt het Daymán-bekken door grote temperatuurschommelingen. De bodems zijn slibachtig, slechts een halve meter dik en niet erg vruchtbaar. Het ligt op een goed gedraineerde laag grind die enige vochtigheid handhaaft. Ze zijn ideaal voor fijne wijnen, in het bijzonder voor Tannat, dat goed afgerond en zacht wordt.
Southern Riverside
Recht tegenover Buenos Aires in Argentinië, vinden we de regio Colonia aan de overzijde van de rivier Rio de la Plata. Door het warmere rivierwater, wordt het maritieme effect van de Atlantische Oceaan verzacht. Doordat Colonia ook een toeristische trekpleister is, stemt men de wijn meer af op deze lifestyle. Colonia is zowel een historisch als een nieuw wijngebied en kent een grote diversiteit. Iets verder landinwaarts zijn de bodems rijk en vruchtbaar. Daarom zien we hier meer rood; echter, direct aan de rivieroevers laten gemalen fossielen kalkhoudende bodems achter die goed zijn gebleken voor bijvoorbeeld Sauvignon Blanc.
Italië is al enige jaren met afstand de grootste wijnproducent ter wereld. Echter het ziet er naar uit dat dit jaar de oogst met maar liefst 12% zal dalen tot ongeveer 43 miljoen hl onder invloed van klimaatverandering. De oogst wordt gekenmerkt door overstromingen, droogte en schade als gevolg van hagelbuien. Hierdoor wordt naar verwachting Italië onttroond als het grootste wijnland en zal Frankrijk voor het eerst in 9 jaar weer de eerste positie bekleden. Hier bleef de productie op het 5-jaars gemiddelde met zo’n 45 miljoen hl.
Wie bang is dat er een tekort zal komen aan Italiaanse wijnen heeft het mis. In de voorbijgaande jaren was er overproductie, waardoor de Italianen nu kunnen interen op hun wijnplas. Het lijkt erop dat het noorden, ongeacht de extreme hagel, toch nog haar productie op pijl weet te houden, maar juist het zuiden met extreme hitte is de oorzaak van de mindere productie.
Overigens Sicilië trapte af met het oogsten op 1 augustus. Dit was 10 dagen later dan in 2022, en helaas lijkt de oogst met 35% te dalen ten opzichte van 2022. De pluk zal ruim 100 dagen gaan duren, wat betekent dat dit het langste plukseizoen zal zijn. Ook hier had men te doen met extreme omstandigheden; hevige regenval in mei en juni, extreme hitte in juli, branden en schimmelplagen.
Frankrijk als grootste wijnland
Frankrijk laat een daling van slechts 2% ten opzichte van 2022 zien, waardoor de totale productie uitkomt op 45 miljoen hl. Hoewel dit getal met 1% boven het 5-jaarlijks gemiddelde ligt, zijn er wel gevaren op de loer. Volgens het SSP eisen valse meeldauw uitbraken in Bordeaux waarbij vooral de Merlot-druiven geraakt zijn (-9% tov 2022 of -17% van het 5-jarig gemiddelde) en het zuidwesten (Aude en Hérault) en droogte in de volumegebieden Languedoc en Roussillon (-8% tov 2022 of -2% van het 5-jarig gemiddelde)hun tol in de toekomst. Terwijl grijze rot of botrytis opduikt aan het eind van het groeiseizoen in andere gebieden, wat een goede uitkomt biedt voor dessertwijnen.
De Rhône en Provence hebben te maken gehad met meeldauw, hagel en zomerse hittegolf waardoor de opbrengst hier quite lijkt te spelen. Het goede nieuws komt uit Bourgogne en Beaujolais. Hier is het potentieel veelbelovend met een +11% ten opzichte van de 2022-opbrengst (of 21% van het 5-jarig gemiddelde). Ook in de Loire zien we zelfs +19%. Champagne liefhebbers hebben meer te lijden. Ondanks een recordgewicht van druiventrossen, maar botrytis lijkt roet in het eten (of wijn) te gooien. Het lijkt erop dat 11% van de druiven geïnfecteerd zijn wat een daling van 2% laat zien ten opzichte van 2022.
Franse uitdagingen
Overigens speelt nog een ander aspect in Frankrijk. Door de enorme hoeveelheden onverkochte wijn van eerdere jaren, worden deze door de Franse overheid opgekocht om omgevormd te worden tot alcohol voor parfum of ontsmettingsmiddel. Om deze reden moet Bordeaux duizenden hectaren wijngaarden verwijderen. Eén van de grootste boosdoeners is bier, de Franse jongeren hebben een voorkeur voor bier. De wijnverkoop in 2022 lag 30% lager dan in 2019. De prijs daalde met 21% in de tweede helft van 2022 in vergelijking met voorgaande jaren. Daarnaast vindt ook verschuiving plaats van rode naar witte of rosé wijnen dankzij de lange zomers en hogere temperaturen. Verder verandert de smaak van Bordeaux wijnen doordat hitte de wijnen tanninerijker maken met hoger alcohol percentages. En daarnaast natuurlijk de bosbranden die een rokerige smaak kunnen nalaten.
Spaanse productie 2023
Het derde grootste productie wijnland is nog steeds Spanje. Maar ook daar zien we een dramatische daling van maar liefst 20% tot 33 miljoen hl. Hier is de veroorzaker vooral de extreme hitte en droogte. De hitte in augustus heeft vooral de belangrijke Tempranillo-druif geraakt. Overigens blijven Amerika en Australië op zeer gepaste afstand nummer 4 en 5.
Maar uiteindelijk gaat het om kwaliteit, en dat zit goed met de Italiaanse wijnen. De marketing machine draait volop en die zorgt voor de verkoopbaarheid. Het zal dus erom spannen welk land er het beste uit gaat komen!
Onderdompelen in wijn
Yesss! Op 27 en 28 oktober vind de Nacht van de Wijn weer plaats. Een leuk wijnfestival waar je jezelf kan onderdompelen in de wereld van wijn. Dit vindt plaats in het Werkspoor Kathedraal te Utrecht. Wat kan je hiervan verwachten? Meer dan 200 wijnen van over de gehele wereld worden samengebracht op één locatie. De ideale plek voor wijnliefhebbers, fijnproevers en levensgenieters. Naast wijn zijn er culinaire hapjes en live muziek. Naast een entree prijs van €17.50 betaal je per glas (vanaf €5.00) voor de wijn naar keuze. Tickets zijn verkrijgbaar aan de deur, maar het aan te bevelen om te reserveren via de website.
World’s Best Vineyard 2023
Sinds 2019 stelt de organisatie een prestigieuze lijst samen van de 50 wijngaarden met de meest verbazingwekkende wijngaardervaringen. De beste plaatsen om geweldige wijnen te proeven en meer te weten te komen over wijn maken en druiventeelt. Velen bieden ook een prachtig uitzicht, restaurants en plaatsen om te verblijven. Het gaat dus niet om de kwaliteit van de wijn, maar om de ervaringen die eromheen gebouwd zijn. In 2023 kent de lijst 15 nieuwe toevoegingen. Het is een leuke lijst om rekening te houden met je vakantiebestemming, echter je zal zeker diepe zakken nodig hebben!
Vernieuwing in Oostenrijk
Natuurlijk groeit niet op elke locatie waar wijngaarden worden aangelegd kwaliteit druiven. Het is een combinatie van factoren, zoals bodemgesteldheid, druivenvariëteit, microklimaat en dergelijke. Maar hoe kan je een matige of goede wijn onderscheiden van een fantastische wijn? Daarvoor zijn classificaties in het leven geroepen. Echter dit dient men wel met enige acht beschouwen. Kijken we naar de Bordeaux classificatie, is dit gebaseerd op basis van reputatie en handelsprijs van het domein uit 1855 (!!). Sindsdien is deze lijst maar zeer beperkt aangepast, onafhankelijk van de kwaliteit. Tevens wanneer een geclassificeerd domein een aangelegen (niet-geclassificeerde) wijngaard overneemt, is deze wijngaard plotsklaps ook geclassificeerd. Dus hier is het een beetje krom. In de Champagne gaat men uit van de plaatsnaam. Kijk je in Bourgogne, daar gaat de klassering zover als wijngaardpercelen en is gebaseerd op het terroir.
Vernieuwing van DAC niveaus
Nu zien we dat de Bourgondische logica vaker wordt gekopieerd. Dat zagen we reeds in Duitsland, maar nu ook in Oostenrijk. Doordat de wijngaarden verdeeld zijn over vele wijnhuizen en de wijngaarden op verschillende locaties liggen, is de keuze voor locatie eigenlijk natuurlijk te noemen. Vandaar dat sinds augustus 2023 de classificatie ook in de wet geregeld is. De eerste wijngaard classificaties kunnen we in 2025 verwachten.
De bestaande opbouw van Gebietswein (regionale wijn), Ortswein (gemeente/village wijn) en Riedenwein (single vineyard wijn) blijft bestaan. Binnen Riedenwein is een onderscheid geïntroduceerd met Erste Lage (Premier Cru) en Grosse Lage (Grand Cru). Het gebruik van Erste en Grosse Lage is voorbehouden aan DAC-wijnen. In het kort zijn de vereisten dat de regio waar de wijn vandaan komt de drie DAC (bovengenoemde) niveaus hanteert, dat de druiven met de hand zijn geoogst en dat er een lagere opbrengst per hectare gehanteerd wordt dan het wettelijk maximum voor de regio.
Om in aanmerking te komen voor de hoogste classificatie zal de regionale wijn comité een verzoek moeten indienen aan de Nationale Wijn Comité namens de betreffende wijngaard (Ried). Dit omvat tevens de historische belangrijkheid van de wijngaard, een beschrijving van de bodemopbouw, geologische karakteristieken, klimaat en ligging van de wijngaard. Tenslotte de nationale en internationale waardering van de wijn als bewijs van de hoge kwaliteit die de wijngaard kan opleveren. Om in aanmerking te komen voor Grosse Lage zal de wijngaard eerst vijf jaar de Erste Lage classificatie moeten bezitten. Nadere vereisten om Grosse Lage te hanteren zal nog verder gespecificeerd worden.
Overigens zal de huidige classificatie van kabinet, spätlese tot aan beerenauslese ook gewoon blijven bestaan binnen de opzet van DAC.
DAC compleet
Om even in Oostenrijk te blijven. Zoals je misschien kan herinneren van ons artikel over Oostenrijk, waren er twee regio’s die de DAC classificatie niet hadden. Nadat Wagram reeds in 2021 was toegetreden tot de DAC familie, heeft nu in 2023 ook Thermenregio de DAC classificatie omarmd. Hiermee treedt de laatste regio toe tot de DAC familie en zijn alle regio’s in Oostenrijk DAC geklasseerd.
Argentijnse wijnen worden meestal geassocieerd met de stuivende Malbec wijnen uit Mendoza of Torrontés uit Salta of Cafayate. Echter ook in het opkomend binnenland en aan het kustgebied rondom de hoofdstad van Argentinië, Buenos Aires, heeft altijd wijnbouw activiteiten plaatsgevonden.
Overgangsgebied in het binnenland rondom Córdoba
Córdoba strekt zich uit vanaf de grens met Catamarca en La Rioja in het noordwesten tot aan La Pampa in het zuiden. Het is bekend door haar glooiende heuvels, weelderige bossen en kleine dorpjes. Het is ook de thuisbasis van een van de kleinste wijngaarden van het land. Córdoba bestaat slechts uit een handvol hectare met wijngaarden.
Voor het eerst opgericht in de 16e eeuw, is het wijngebied Córdoba een van de oudste in Zuid-Amerika. Nochtans is pas eind 20e eeuw de commerciële exploitatie echt op gang gekomen. Oorspronkelijk stond Córdoba bekend om het produceren van goedkope, zoete wijn. Deze werd voornamelijk gebruikt voor sacramentele doeleinden. Vandaag de dag heeft de regio een reputatie voor het produceren van verfijnde Malbecs, Pinot Noirs en Chardonnays. Dankzij de gezonde bodem en hoge temperaturen hebben druiven die in Córdoba worden geteeld een uitgesproken en robuuste smaak. Net als Mendoza ligt Córdoba op een lichte verhoging; zo’n 350 tot 550m boven zeeniveau. Maar de verkoelende invloed van de Andes is hier minder.
Subregio’s in Córdoba
In de Sierra Chicas stond ooit 1.500ha aangeplant, maar daar is nu nog geen 300ha van overgebleven. Iets zuidelijker ligt Cólon in de regio Norte Córdobes met 144ha. Dit is tevens de meest historische regio aangezien de stad Colonia Caroya in 1616 door Jezuïeten is opgericht. Waarbij ze tevens hun eigen wijngaarden aanlegden. Deze liggen op 500m hoogte. Calamuchita in de gelijknamige Valle de Calamuchita is de derde grootste subregio met 32ha aanplant. De wijngaarden liggen op steile hellingen variërend van 600 tot 1.200m hoogte.
Nabij de grens met San Luis in Cuyo ligt de regio Traslasierra met subregio’s San Javier (29ha) en San Alberto (met 5ha). Deze regio is wat geïsoleerd ten opzichte van de andere regio’s door een bergrug. Het is een erg droge regio en lijkt eigenlijk meer op de droge bergachtige condities van Mendoza. Tenslotte liggen de vlakkere regio’s Ischilin (18ha) en Cruz del Eje (27 ha) verder naar het noorden.
Córdoba staat op het punt ontdekt te worden als één van de meest fascinerende wijnregio’s van Argentinië. De wijnen profiteren van de hoogte invloeden, zonder de extreme zon en wind omstandigheden, zoals in Mendoza. De wijnen hebben een zachtere complexiteit zonder teveel tannine.
Verstedelijkt Buenos Aires
Het is de regio van verstedelijking met een rijk cultureel erfgoed, mooie architectuur en bruisend nachtleven. Landbouw, in welke vorm dan ook, speelt hier geen rol van betekenis. Toch zijn er 400ha wijngaarden te vinden in de laaggelegen vlaktes. En sinds het begin van de 21e eeuw is het produceren van premium wijnen gaan groeien. De zilveren medaille in de Decanter World Wine Award 2009 was een bekroning voor het werk. Dit is ’s werelds grootste wijnwedstrijd die in Londen wordt georganiseerd.
Echter, Buenos Aires kent een lange wijnbouwtraditie. Van het einde van de 19e eeuw tot de jaren 1930 was Buenos Aires, na Mendoza en San Juan, de op twee na grootste wijn producerende provincie. Een wet uit 1934 verbood echter de wijnproductie buiten Cuyo. Wat resulteerde in het verlaten van alle wijngaarden van Buenos Aires. Pas in de 21e eeuw begonnen nieuwe wijnbereidingsprojecten te verschijnen en INV-gegevens van 2020, heeft Buenos Aires 149 hectare wijnstokken. Waardoor het de tiende grootste producent in het land is.
De wijnen van Buenos Aires hebben nu hun eigen identiteit en verschillende wijnhuizen bieden een overtreffende trap van de verschillende terroirs. Na de opkomst van de Argentijnse wijn heeft Buenos Aires het creatieve potentieel van degustación (wijnproeven) ontdekt. Hierdoor is er een uitgebreid assortiment van rondleidingen door de bodega’s en wijnbars van de stad. En nu het land meer Decanter-onderscheidingen heeft gekregen dan waar ook ter wereld en wijn onlangs is uitgeroepen tot de nationale drank van Argentinië, is er geen betere tijd om naar Buenos Aires te reizen.
De twee gezichten in Buenos Aires
Buenos Aires heeft twee Geografische Indicaties binnen haar grenzen. Het grote verschil met de andere wijnbouwgebieden is dat deze gebieden in Buenos Aires oostelijk liggen. Terwijl de meeste gebieden juist uiterst west liggen om te profiteren van de koele invloeden van het Andes gebergte. In de meest oostelijk punt, aan de Atlantische Oceaan, ligt Chapadmalal GI en haar buur Balcarce GI terwijl in het westen rond de stad Villa Ventana de gelijknamige regio ligt. Daarnaast vindt er wijnbouw plaats rondom Médanos waar de Bahía Bianca, ofwel de Witte Baai, een grote watermassa bergt die bijdraagt aan het matigen van het warme klimaat. Maar mede dankzij de honger naar meer of andere wijnbouwgebieden, zie je ook in Buenos Aires verschillende nieuwe projecten als paddenstoelen uit de grond schieten.
Het golvende landschap biedt goede uitgangspunten voor wijnbouw. De wijngaarden liggen op de hellingen waarbij de beheerders het aspect (ofwel hoogte) om de rijping van de druiven te bevorderen. De nabijheid van de Atlantische Oceaan levert weliswaar een hoge luchtvochtigheid op, maar de bijkomende wind is cruciaal tegen de ontwikkeling van ziektes zoals meeldauw.
Zoals je overal in Argentinië terug ziet, zijn de belangrijkste druivenrassen Cabernet Sauvignon, Merlot en de iconische Malbec voor rode wijn en voor witte Chardonnay en Sauvignon Blanc. Daarnaast zien we ook Albariño, Gewurztraminer, Pinot Grigio en Pinot Noir verschijnen.
Oostelijk gelegen Costa & Pampa
Een van de nieuwste wijngebieden in de Sierra Tandilia, Chapadmalal, is gelegen aan de kust een paar kilometer ten zuiden van Mar del Plata. Deze subregio heeft haar eigen GI-status verworven. Hier aan de Atlantische kust is het veel koeler en natter, vergeleken met de doorsnee wijnen die we kennen uit Mendoza. De wijnstokken hebben geen irrigatie nodig, zoals elders in het land. De nachten zijn koel en brengen aromatische, frisse smaken aan de wijnen.
Trapiche is een van de wijnproducenten die investeren in deze kustwijngaarden. Ze geloven dat het klimaat geschikt zal zijn voor bijvoorbeeld Albariño, een druif die vrij gewend is aan regen waar hij in Europa wordt geplant. Trapiche heeft al gemerkt dat het te koel is voor Malbec en Cabernet Sauvignon.
Tevens vinden we hier een andere recente GI, te weten GI Balcarce. De bodems van Balcarce worden zelden elders in de wereld. Hier bestaat de bodem uit platen poreuze kalksteen en een onderscheidend microklimaat gegenereerd door de sierras en de lokale winden. En dat terwijl de nabijheid van de zee nog meer bijdraagt aan de unieke mix.
Sierra Ventana
Het zuidwesten van Buenos Aires biedt alles wat nodig is voor kwaliteit wijnbouw. Te weten de Ventania en Tandilia bergruggen, vruchtbare valleien, glooiende hellingen en invloed van de Atlantische wind. Hier vinden we Bodega Saldungaray die uitmuntende wijnen voortbrengt van haar 20ha.
Médanos
Het terroir van Médanos heeft unieke omstandigheden, ideaal voor kwaliteitswijngaarden. De bodem is zanderig met een kalkstenen onderbodem en gezien de breedtegraad (op ongeveer dezelfde hoogte waar de Pampa-regio en Patagonië samenkomen) ontvangen wijngaarden lange uren zonlicht, wat resulteert in druiven met een hoog suikergehalte. De nooit afnemende oceaanwind helpt bij het ontwikkelen van dikkere huiden die bijdragen aan de intense kleur van deze wijnen. Het is de enige regio waar premium wijnen vandaan komen met oceaan-invloeden. Eén van de meest gevierde wijndomeinen in deze subregio is AlEste Bodega & Viñedos die wereld erkenning heeft gekregen voor haar Chardonnay, op de Decanter World Wine Awards.
Syrah is hier de meest aangeplante druivensoort waarna de bekende internationale druivensoorten komen. Ook vinden we hier de minder voorkomende Alvarinho en een oude wijnstok genaamd César een kruising tussen Pinot Noir en de Spaanse Argant, die eigenlijk alleen bekend is van de wijnen uit Irancy wat ten zuiden van Chablis ligt. Naast de bovengenoemde druivensoorten vinden we ook Tannat, Tempranillo en Petit Verdot.
Tot slot
Hiermee komen we aan het einde om Argentinië als wijnland te verkennen. Natuurlijk staat de massaproductie van met name Malbec uit Mendoza centraal, echter we hebben gezien dat er nog vele andere gebieden zijn met hun eigen kwaliteiten. Ook zien we steeds meer uitbreiding, waarvan het opkomend binnenland met Córdoba en het kustgebied van Argentinië met Buenos Aires goede voorbeelden zijn. Wat dat betreft is de wijn in overvloed, iets wat de Franse boeren niet herkennen gelet op het wijnoverschot en de drastische inkrimping van het wijngaardarsenaal.
Vanuit het grote productiegebied Cuyo zakken we verder af naar het zuiden. De zone Patagonië is de meest zuidelijke wijnstreek in Argentinië met extreme klimaten. Het omvat de provincies Rio Negro, La Pampa en Neuquen. Patagonië vereenzelvigt niet vaak met wijn productie vanwege het woestijnlandschap en het koele, droge klimaat. Desondanks is Patagonische wijn internationaal steeds meer bekend geworden vooral dankzij de elegante Pinot Noir en Malbec wijnen. Echter de totale productie komt niet boven de 2% in vergelijking tot de totale Argentijnse wijnproductie. Waarom dan deze interesse? Simpel, het zijn fantastische, moeilijk verkrijgbare wijnen die zeer intrigerend zijn.
De wijnstreken in Patagonië liggen dichterbij de Andes dan bij de Atlantische Oceaan en op veel lagere hoogten dan andere Argentijnse wijnregio’s. Ze liggen gemiddeld op ongeveer 300m. Door het eerder genoemde koele droge klimaat is de streek uitermate geschikt voor de blauwe druivensoort Pinot Noir. Echter vanwege het woestijnlandschap, moeten rivieren wel in de buurt zijn die van de nodige irrigatie kunnen voorzien. Het klimaat draagt bij aan koelere nachten en warme dagen die het groeiseizoen verlengen. Waardoor de druiven een rijker karakter krijgen en een goede zuurgraad.
Klimatologische invloeden
Het klimaat van de wijnstreek Patagonië kan worden omschreven als warm, continentaal en semi-aride. De wijnstreek ontvangt minder dan 200 mm neerslag per jaar, terwijl gedurende de rijpingsmaanden de temperatuur hier in Argentinië extreme uitslagen kent. De bodems die het meest geschikt zijn voor wijnbouw zijn te vinden in de noordelijke delen van de regio. Dit is vlakbij de rivier de Negro, waar ze zijn gevormd met vulkanisch gesteente. Richting het zuiden van de regio wordt de bodem dor en steenachtiger met brede uitgestrekte ronde kiezelstenen. Dit terroir staat bekend als het graf van Patagonië en wordt meestal aangetroffen op een relatief vlakke ondergrond.
De twee meest bekende regio’s binnen Patagonië zijn Rio Negro en Neuquen, de wijnen hier hebben een typisch Europees karakter. Neuquen ligt in de uitlopers van de Andes terwijl Rio Negro op de hogere hellingen te vinden is. En hoewel Malbec nog steeds de meest aangeplante druivensoort is, is het Pinot Noir die iconische wijnen voortbrengt.
De wijnen
De rode wijnen uit deze wijnstreek in Argentinië hebben een extreme complexiteit met intense kleuren. De regio La Pampa wordt steeds bekender voor wijnliefhebbers aangezien hier uitstekende Cabernet Franc-wijnen worden geproduceerd op grotere hoogte waar de bodem arm en steenachtig is. Deze wijnen hebben hints van rood fruit, elegante tannine en smaaktonen van peper. Patagonische Merlot-wijnen worden omschreven als soepel en evenwichtig met intense aroma’s. De meest aangeplante variëteit Malbec heeft een intense robijnrode kleur met aroma’s van zwarte kersen, lavendel, koekjes en kruiden. De smaak van de wijn is droog met verfrissende zuren, een medium body, evenwichtige smaken en rijpe tannine.
De witte wijnen hebben een goede structuur, perfecte complexiteit, natuurlijke zuurgraad en aroma’s die de minerale tonen van de wijn benadrukken. Chardonnay, Sauvignon Blanc en Riesling zijn de meest populaire Patagonische witte wijnen, omdat ze de frisheid van het klimaat kunnen laten zien. De Sauvignon Blanc-wijnen, wanneer de groeikracht onder controle blijft en de druiven volledig rijp zijn, zijn van uitstekende en hoge kwaliteit, terwijl de Chardonnay een fruitig aroma heeft met een goede en harmonieuze body. Tenslotte leveren de Pinot Noir-wijnen uitstekende mousserende wijnen.
La Pampa
In het midden van het land vinden we La Pampa, met haar uitgestrekte graslanden en bijbehorende veehouderij, dat sinds 2000 behoort tot de zone Patagonië. Dit is een overgangsgebied van het berggebied naar de glooiende vlaktes in het zuiden van het land. Het omvat slechts ruim 300ha aan wijnbouwgebied in het zuidwesten van de provincie nabij de grens met Rio Negro, waar blauwe druiven aanplant domineert. Vooral Malbec (50%) en Cabernet Sauvignon (12%), terwijl van witte druiven Chardonnay (3%) en Sauvignon Blanc met 2% schaars zijn. De productie is vooral gecentreerd rondom de stad Venticinco (25) de Mayo waarbij Bodega del Desierto de grootste producent is.
Zij zijn in 2001 begonnen aan het avontuur en na twee jaar was 140ha aangeplant in de Alto Valle del Rio Colorado. De wijngaarden zijn over het algemeen zanderig bezaaid met stenen gelegen op 330m hoogte. Regenval is beperkt met 180mm per jaar waardoor irrigatie noodzakelijk is. Het resulteert in wijnen met een volle body en uitgesproken aroma’s.
Pionieren in Rio Negro
Ten zuiden van La Pampa ligt Rio Negro, waar de rivieren Negro en Colorado van west naar het oost de provincie doorkruizen. De wijngaarden liggen op 350m in het westen en glijden geleidelijk af naar het oosten, de Atlantische Oceaan. In het westen is het klimaat overwegend continentaal en droog en lage luchtvochtigheid. De winters zijn koud terwijl zomers warm zijn. De wind vanaf de Andes vergroot de droogte en draagt bij aan gezonde wijngaarden. In het oosten, nabij de stad San Javier vormt de lagere vallei van de Rio Negro met een vlakte en lichte helling naar de Atlantische Oceaan. Met slechts 1.500ha is het een kleine regio waar Malbec (26%), Merlot (15%) en Pinot Noir (8%) domineren. Terwijl qua wit het vooral verschillende variëteiten van Torrontés (13%) en Pedro Ximenez (4%) zijn.
Het is Rio Negro waar wijnmakers eerst zijn gaan pionieren onder de meer extreme omstandigheden van wijnstreken in Argentinië. De eerste wijnmakerij opende zijn deuren reeds in 1909. Vanuit hier is men verder gaan uitbreiden in de andere provincies in Patagonië. De regio is onder te verdelen in drie subregio’s Upper Valley, Middle Valley en Lower Valley (ja zeer origineel), waarbij de meeste wijngaarden in de Lower Valley subregio liggen.
De wijnen vallen op door hun uitstekende balans tussen alcohol en zuurgraad, als gevolg van langzame rijping van de druiven. De Sauvignon Blanc en Semillón zijn zeer interessant, met prachtige fruitige aroma’s, minerale accenten die moeilijk in andere gebieden te vinden zijn. In de rode wijnen vallen Malbec, Merlot en Pinot Noir op, met een goede kleurintensiteit en mooie aroma’s.
Rio Negro is zeker een opkomende wijnregio en de moeite waard om in de gaten te houden.
Neuquen
De wijnregio Neuquen is een snel in opkomst komende regio. Pas sinds de begin jaren 2000 wordt op commerciële schaal wijn gemaakt maar reeds nu bewijst het dat er veel potentie is. Waarbij Malbec en Cabernet Sauvignon wijn voortbrengen die variëren een van zeer goede tot fantastische kwaliteit. Neuquen ligt ten zuiden van de grootste productie zone Mendoza en ten westen van Rio Negro. De wijnproductie vindt vooral plaats rondom het stadje San Patricio de Chañar aan de rivier de Neuquen (Añelo GI). Dit omvat 85% van de totale 1.700ha aanplant in deze zone. Uitbreiding langs de rivier de Limay heeft inmiddels ook plaatsgevonden. Eigenlijk is wijnbouw ingegeven door het doorslaande succes van Mendoza. In 1999 werden de eerste wijnstokken in Neuquen aan geplant en in 2003 volgde de eerste oogst.
Klimaat
Het klimaat is aanzienlijk koeler door de lagere breedtegraad dan in het woestijnachtige Mendoza en de Andes heeft weinig invloed op de wijnbouw, in tegenstelling tot de noordelijk gelegen zones Cuyo en het Noorden. Sterke woestijnwinden en de hete zon zorgen voor een gematigd klimaat waar wijnbouw goed floreert. Deze wind is een vloek en een zegen; het kan de ontluikende druivenstokken beschadigen, maar voorkomt ook dat ziektes zich in de wijngaard kunnen nestelen. De warme, zonnige dagen worden gevolgd door frisse woestijnnachten. Deze dagelijkse temperatuurschommelingen verlengen het groeiseizoen waardoor de druiven de tijd krijgen om de fruitcomplexiteit te ontwikkelen zonder dat dit ten koste gaat van de zuurgraad. Hierdoor zijn de wijnen goed in balans.
Daarnaast voert de rivier de Neuquen smeltwater uit de Andes aan voor de noodzakelijke irrigatie. De steenachtige alluviale bodems zijn goed gedraineerd en zorgen ervoor dat wortelsystemen diep in de grond kunnen groeien om toegang te krijgen tot belangrijke mineralen en voedingsstoffen. De gezonde wijnstokken die hieruit voortkomen, produceren druiven van hoge kwaliteit met een uitstekende concentratie aan suikers en zuren.
Chubut
Geheel in het zuiden van Argentinië vinden we met Chubut de meest zuidelijke wijngaard ter wereld, die voorbij de 45 graden zuiderbreedte liggen. Dit is vergelijkbaar met het zuidelijkste puntje van de Beaujolais in Frankrijk die eindigt bij Lyon of Central Otega in Nieuw Zeeland. Hoewel Chubut, met slechts 92ha aan wijnbouwgebied, nog geen status van Geografische Indicatie heeft, is de zone volop in beweging. De wijnbouw activiteiten zijn geconcentreerd in kleine oases verspreid nabij grote rivieren en meren. Nieuwe ontwikkelingen in Trevelin GI, Paso del Sapo Comarca Andina Paralelo 42 en Sarmiento ontwikkelden zich snel en hun wijnen begonnen internationaal aanzien te verwerven, mede dankzij het koele klimaat. Echter slechts alleen Trevelin is mogen toetreden tot GI status in augustus 2020. Hier is maar liefst 12ha aangeplant, met de potentie om uit te groeien naar 35.000ha.
De extreme kou, harde wind en de aanwezigheid van vorst gedurende het hele seizoen vertalen zich in frisse wijnen, fruitige tonen en goede zuurgraad. Vandaar dat je hier nagenoeg geen Malbec of Cabernet Sauvignon vindt. Maar de klassieke koelklimaat druivenrassen als Pinot Noir, Chardonnay en Sauvignon Blanc gedijen hier goed. De kwaliteit van Gewürztraminer die hier ook te vinden is, is ook hoog.
Over het algemeen, zowel voor rode als witte wijnen, geldt dat de wijn licht van body is, met een zeer aromatisch palet. Het zijn elegante wijnen met een verfijnd balans en zeer goede zuurgraad waarbij de afdronk zeer prettig lang is.
De regio North is dus het meest bekend van de wijnen uit Cafayate Valley, waarbij Bodega Colomé wel de meest bekende is. Hier vinden we dan ook wijnen van één van de hoogste wijngaarden ter wereld – de Altura Maxima. We trekken nu verder naar het zuiden, nog steeds langs de Andes en komen in de regio Cuyo terecht. Cuyo fungeert als epicenter van de Argentijnse wijnbouw industrie met regio’s als Mendoza. Samen met de sub-regio San Juan bevat Mendoza 95% van de Argentijnse wijngaarden. Daarnaast omvat Cuyo ook de sub-regio La Rioja, welke grenst aan de regio North.
Wat opvalt is dat er veel sub-zones zijn met de classificatie Geografische Indicatie, en slechts twee DOC’s. Het lijkt wel alsof het classificatiesysteem een beetje in vergetelheid is geraakt. We zien steeds meer GI’s verschijnen binnen bestaande sub-regio’s.
Koel La Rioja nabij de evenaar
De Argentijnse wijnregio La Rioja moet je niet verwarren met haar Spaanse equivalent. La Rioja is een wijngebied in de uitlopers van de Andes, en ligt ingeklemd tussen Catamarca en Mendoza. Het grote verschil met haar Spaanse naamgenoot is dat La Rioja vooral gericht is op witte druivensoorten. Het bergachtige landschap is uitermate geschikt voor de aanplant van Torrontés Riojano, die zachte fruitige en aromatisch wijnen voortbrengt. Naast Torrontés staan ook druivensoorten als Malbec, Syrah, Cabernet Sauvignon en Bonarda aangeplant. Hoewel 53% van de aanplant blauwe druiven zijn, is het toch Torrontés die domineert in aanplant met ruim 30%. De ligging in de regenschaduw van de Andes zorgt ervoor dat de toegang tot water streng gereguleerd is.
La Rioja kent een lange wijnbouw geschiedenis. In de 16e eeuw, met de aankomst van de Spaanse missionarissen die afkomstig waren uit de Spaanse Rioja, arriveerden ook de druivenstokken.
Binnen La Rioja ligt één hoofdproductiegebied. Dat zijn de Famatina-valleien en wordt beïnvloed door Sierra de Velasco en de Sierra Famatina bergketens. Hier liggen de sub-regio’s (Geografische Indicaties) San Blas de los Sauces (74ha op 950 tot 1.100m), Famatina (375ha op 1.375 tot 1.850m) en Chilecito (6.260ha op 770 tot 1.275m). Ook in de vallei die westelijk van de Sierra Famatina vindt wijnbouw plaats, maar dit is meer verspreid en kleinschaliger. En zo ligt in Sierra Aminga, ten noorden van La Rioja en ten oosten van Sierra Velasco de kleine sub-regio La Costa Riojana. In totaal staat hier ongeveer 6.500ha aangeplant verdeeld over 12 Geografische Indicaties.
Ligging nabij evenaar
Wat dit gebied bijzonder maakt is dat het dicht bij de evenaar ligt, op slechts 29 graden zuiderbreedte. Maar de grote hoogte tempert de hoge temperaturen, de wijngaarden staan aangeplant tussen 770 en 1.850m hoogte. De intense zonuren worden gevolgd door koele nachten, onder invloed van de wind die neerdaalt van de bergtoppen. Hierdoor ontstaan grote dagelijkse temperatuurverschillen die bijdragen aan de verlenging van de rijpingsperiode. Met als gevolg mooier rijp fruit en een verfrissende zuurgraad. Vooral de Bonarda levert fantastische wijnen op met volle body en diepe kleurintensiteit. Wat deze wijnen onderscheid van andere is de volle smaak van frambozen en anijs wat zo typerend is voor Bonarda. Vaak wordt deze druivensoort gebruikt in blends om de intensiteit en palet te versterken. Qua wit is er eigenlijk alleen Torrontés in de stijlen mousserend tot verfrissend droog en levert geweldige wijnen!
Hoewel er ruim 400 familiewijngaarden zijn, komen de meeste wijnen op de markt onder het label van La Riojana Cooperativa. Deze coöperatie is in 1940 opgericht door Italiaanse immigranten en richt zich met name op biologische en Fairtrade gecertificeerde wijnen.
2e wijnbouwgebied San Juan
In het zuiden van de provincie San Juan, nabij de provinciegrens met Mendoza, ligt het gelijknamige wijnbouwgebied. Dit is het één na grootste wijngebied van Argentinië met ongeveer 31.000ha aan wijngaarden ofwel 16% van de totale Argentijnse arsenaal. De wijngaarden zijn verspreid in het midden-westen van de provincie met de sub-regio’s Pedernal, Calingasta, Zonda, Ullum, Iglesia en Jáchal. Het warme, droge klimaat heeft grote invloed op de kwaliteit. Ook hier heerst een intense zon met weinig neerslag. In tegenstelling tot La Rioja, is het hier Syrah dat de belangrijkste druivenvariëteit is. Er zijn maar liefst 24 verschillende Geografische Indicaties te vinden, maar geen DOC.
De wijngaarden liggen in verschillende valleien waarbij Tulum de meest belangrijke productie sub-zone is. Terwijl Pedernal de hoogst kwalitatieve sub-regio is. Opvallend is dat hier een grote aanplant van roze druiven te vinden zijn, zoals Criolla en Cereza (met zo’n 36% van de aanplant). Deze druiven worden vooral gebruikt om goedkopere semi-zoete wijnen en sherry-stijl wijnen te produceren. San Juan levert tevens de grootste hoeveelheid van Argentijnse brandy en vermouth. Blauwe druiven zijn ook goed vertegenwoordigd met ongeveer 37% – met name Malbec en Syrah dus. Qua witte druiven zijn het vooral Pedro Ximenez en Moscatel d’Alejandria (wat meteen de sherry-stijl wijnen verklaart).
Het klimaat in San Juan is overwegend woestijnachtig, net als in Mendoza. Vandaar dat de wijngaarden ook op hoogte te vinden zijn. Hierdoor is wijngaardbeheer vooral afhankelijk van de watertoevoer van de San Juan en Jachal rivieren en het smeltwater dat uit de Andes naar beneden komt. De wijnbouw profiteert van de “Zonda”, een felle hete droge föhn wind die zich ontwikkelt in de regenschaduw van de Andes.
Pedernal
Ongeveer 100km ten noorden van Mendoza ligt Pedernal GI. Deze sub-regio, met 820ha, heeft in 2007 haar appellatie toegekend gekregen. Hier staan vooral Cabernet Sauvignon en Malbec aangeplant die rijke en elegante rode wijnen leveren. Daar waar het klimaat overwegend woestijnachtig is en dus te heet voor wijnbouw, profiteren de Pedernal wijngaarden van de hoge ligging, op ongeveer 1.300m, die de temperaturen matigen. Zeer koele nachten volgen de zonnige dagen zodat de rijpingsperiode wordt verlengd. Doordat de temperatuur net iets lager ligt dan in Tulum of Zonda, vindt de pluk ook iets later plaats. Waardoor de druiven dus nog langer hangen en beter rijp worden.
Omdat de vallei in de uitlopers van de Andes liggen, is de bodem arm en stenig. Deze arme maar kalkrijke bodem zorgen voor lagere productiehoeveelheden en dus meer geconcentreerde aroma’s en rondere tannine. Je kan deze sub-regio zien als een grand-cru van Argentinië, zo goed zijn de wijnen.
Tulum
Rondom de stad San Juan vinden wij de sub-regio Tulum. Hier is Syrah aan een ware opmars bezig door haar dikke, peperige rode wijnen met rijke fruitkarakter. Daarnaast vinden we ook hoogwaardige Malbec, Chardonnay en Viognier. Daar waar in het verleden Tulum vooral massaproductie georiënteerd was, begint nu de kwaliteit inhaalslag. De San Juan rivier is de levensader voor dit gebied. Terwijl de beperkte hoogt van 650m de temperaturen matigt. De redelijk hete zomers worden gevolgd door milde winters wat het typerende woenstijnachtige klimaat verklaard. De bodem is hier vooral alluviaal met fijn gestructureerde klei wat het water goed vast kan houden.
In dezelfde vallei vinden we 160km naar het noorden de GI Jachal rondom de stad San José de Jáchal. Wijnbouw vindt hier plaats op 950 tot 1.210m hoogte.
Zonda en Ullum
Direct aan de andere zijde van de Sierra Chica de Zonda liggen de sub-regio’s Zonda en Ullum. Deze sub-regio’s liggen meer Andes-inwaarts en zijn dus meer bergachtig. Hoogte varieert vanaf 650 tot 900m. De gebieden zijn nog niet bekend maar er wordt hard aan de weg getimmerd voor kwaliteitswijnen. Samen met Syrah en Malbec produceert het gebied enkele fruit gedreven witte wijnen gemaakt van Chardonnay en Viognier.
Het dal ontleent zijn naam aan de “Zonda” en draagt zowel positief als negatief bij aan de wijnbouw in de regio. De wind is afkomstig vanaf de Stille Oceaan en wanneer het de Andes overkomt, ontdoet ze van het vocht. Terwijl de droge “Zonda” van de toppen afdaalt, verzamelt ze zowel warmte als snelheid. Hierdoor kan ze windsnelheden van 40km/u tot soms 200km/u bereiken. Hoewel de wind warmte brengt en daardoor het risico op wijnstokziekten vermindert, kan het ook gevaarlijk zijn voor ontluikende wijnstokken, waardoor windschade en zelfs vorst ontstaat.
De poreuze, rotsachtige bodems zijn vrij drainerend en de lage grondwaterspiegel betekent dat wijnstokken diepe wortelsystemen moeten ontwikkelen om toegang te krijgen tot het water in de bodem. Deze sterke, gezonde wijnstokken produceren bessen met een goede concentratie suikers en tannine, wat leidt tot complexe wijnen met een goede structuur.
Iglesia Valley
Verder berginwaarts vanaf San José de Jáchal steken we de bergrug Sierra Gredos over om vervolgens bij Iglesia uit te komen. Op de hoogte variërend van 1.550 tot 2.000m vinden we GI Iglesia die in 2002 erkend is als een eigen appellatie.
Native Criolla in Calingasta Valley
Tenslotte vinden we Calingasta Valley ten zuiden van Iglesia en ten westen van Zonda en Ullum. In een langgevormde sikkel van 40km ligt Calingasta ingeklemd tussen de Cordilla de los Andes in het westen en Precordillera in het oosten. Het is één van de meest afgelegen wijnbouw gebieden in Argentinië. Op een hoogte tussen 1.350 en 1.750m liggen 210ha wijngaarden waar origineel vooral de Criolla-nazaten als Moscatel Blanco en Torrontés Sanjuan en Listan Prieto waren aangeplant. Dankzij deze afgelegen ligging, zijn er ook nog een behoorlijke hoeveelheid oude wijnstokken. Maar langzaam vormt de regio om naar meer blauwe druivenrassen als Malbec, Cabernet Sauvignon en Syrah. Ondanks de hoogte, is de bodem toch meer alluviaal dankzij de ligging aan de rivier Rio de los Patos.
Epicenter Mendoza
En dan natuurlijk Mendoza, Argentinië’s grootste wijnregio met 145.000ha en vaak synoniem voor Argentijnse wijn. Niet verwonderlijk wanneer ruim 75% van de Argentijnse wijn uit Mendoza afkomstig is, met recht het epicenter van de Argentijnse wijnbouw industrie in Cuyo! Gelegen op een hooggelegen plateau aan de rand van het Andesgebergte, is de provincie Mendoza verantwoordelijk voor ongeveer 70 procent van de jaarlijkse wijnproductie van het land. Malbec is de belangrijkste druivensoort met bijna 50% van de aanplant. Op grote afstand volgt Cabernet Sauvignon (10%), Chardonnay (8%) en andere variëteiten. De hoogte, het landklimaat, de heterogeniteit van de bodem en de sneeuwsmelt zijn belangrijke factoren voor de productie van uitstekende wijnen, die bijdragen aan een belangrijke wijntraditie.
Mendoza kan worden onderverdeeld in vijf grote sub-regio’s, die de variëteiten hun specifieke kenmerken geven: Valle de Uco GI, met sub-regio’s Tunuyán, Tupungato en San Carlos. Vervolgens Primera Zona, die de GI’s Luján de Cuyo en Maipú omvat. De Northern Oasis (met Lavalle en Las Heras). Het Oosten (met San Martín, Rivadavia, Junín, Santa Rosa en La Paz) en tenslotte het Zuiden (San Rafael, Malargüe en generaal Alvear). Van deze sub-regio’s zijn Uco Valley, Maipo Valley en Lujan de Cuyo de meest bekende zijn.
De introductie van wijngaarden gaat terug naar de eerste jaren van kolonisatie waarbij de Spaanse missionarissen País of lokaal bekend als Criolla Chica, hebben aangeplant voor sacramenteel gebruik. In het midden van de 19e eeuw werd Malbec geïntroduceerd en groeide uit tot de nationale druif. Voor het grootste deel van de 20e eeuw richtte de Argentijnse wijnindustrie zich bijna volledig op de binnenlandse markt, en het is pas rond de eeuwwisseling kreeg het een duw in de richting van kwaliteit.
Wijngaard invloeden
Hoogte is een van de belangrijkste kenmerken van het terroir van Mendoza. De wijngaarden volgen de voet van de Andes, liggen tussen 800 en 1.200 meter. Het is deze hoogte die het hete, droge klimaat van de regio matigt. Warme, zonnige dagen worden gevolgd door nachten die veel kouder worden gemaakt door westenwinden uit de Andes. Deze afkoeling vertraagt de rijping, verlengt het groeiseizoen en draagt bij aan rijke, rijpe smaken van de druiven zonder de zuurgraad te verliezen. Irrigatie wordt vergemakkelijkt door de rivieren die vanuit de bergen naar beneden lopen. Warme, droge oogstperiodes betekenen dat wijnmakers hun druiven kunnen plukken op basis van rijpheid, in plaats van te worden geregeerd door de grillen van het weer.
De bodems in Mendoza zijn in de loop van duizenden jaren afgezet door de rivieren in de regio. Deze rotsachtige, zanderige bodems hebben weinig organisch materiaal en zijn vrij drainerend, waardoor ze droog en weinig vruchtbaarheid hebben. Wijnstokken worden gedwongen om hard te werken voor water en voedingsstoffen. Hierdoor zullen ze kleine, geconcentreerde bessen produceren. Waardoor de wijnen een volle body hebben met stevige tannine, en een duidelijke minerale structuur.
Er zijn maar liefst 32 verschillende GI’s te vinden in Mendoza, waaronder de hoger geclassificeerde DOC’s San Rafael en Luján de Cuyo.
Noord en Oost Mendoza
Het noorden en oosten van Mendoza heeft niet de glitter en glamour van andere sub-regio’s maar is wel één van de werkpaarden met veel bulkwijn. Met 64.000ha vlak landschap en warm klimaat is de sub-regio uitstekend geschikt voor toegankelijke drinkbare wijnen. We vinden hier vooral Bonarda, Syrah en Tempranillo.
Binnen deze zone vinden we verschillende regio’s, waarvan Maipu veruit de bekendste is. Deze moet men niet verwarren met Maipo vallei in Chili. Binnen Maipu vinden we ook sub-zones Barrancas, Lunlunta en Coquimbito. Maipu, een historisch wijngebied, is de thuisbasis van enkele van Mendoza’s topkwaliteit en high-end producenten van heldere, intense, rode wijn uit Malbec, Cabernet Sauvignon en Pinot Noir. Het landschap wordt gedomineerd door vlakke wijngaarden op grote hoogte. De bodem is overwegend alluviaal. Vanwege de bergachtige oorsprong is de bodem steenachtig en zanderig met lage vruchtbaarheid. Wat ideaal is om de druivenstokken hard te laten werken voor voedingsstoffen en dus geconcentreerde bessen opleveren en wijnen met goede body en zachte tannine.
South Mendoza
In het zuiden van Mendoza zijn er twee toonaangevende sub-regio’s. Dit zijn San Rafaël DOC en General Alvear GI. Blauwe druiven van Malbec domineren de aanplant in San Rafaël, maar er staat ook rosé van Criolla aangeplant. San Rafaël omvat ongeveer 13.000ha op een hoogte variërend van 450 tot 950m. Ter vergelijking, de wijngaarden in Alto Adige (Italië) liggen op eenzelfde hoogte, maar produceren toch echt een heel ander soort wijn! Door de lagere ligging in vergelijking met sommige andere gebieden, betekent dat het hier warmer is. In combinatie met de meer zanderige bodem is dat een uitstekende combinatie voor makkelijk drinkbare en toegankelijke wijnen.
Verder naar het zuidoosten ligt General Alvear GI met 3.750ha op een hoogte variërend van 400 tot 500m. Hoewel deze sub-regio zich vooral richt op goedkope bulkwijn, is ze de moeite waard te vermelden vanwege de focus op drie verschillende Criolla-variëteiten. Te weten Cereza, Criolla Grande en Moscatel Rosado. Sinds enkele jaren vindt er een verschuiving plaats naar meer kwaliteitswijnbouw. Hiervoor gebruikt men vooral Bonarda en Syrah.
Uco Valley
Hoewel beschouwd als onderdeel van de regio Mendoza, kan de Uco-vallei op verschillende punten op zichzelf worden erkend. Niet alleen is het wijnbouwgebied heel verschillend; de regio is ook de thuisbasis van verschillende van de beste producenten van Argentinië. Aangetrokken door het uitstekende klimaat en de bodem, hebben nieuwkomers zoals de in Bordeaux gevestigde namen Dassault, Rothschild en Rolland het imago van de regio verhoogd.
Een van de specifieke verdiensten van Uco is de hoge ligging aan de voet van het Andesgebergte. De sub-regio’s La Consulta en Tunuyan van de vallei liggen op een hoogte van respectievelijk 850m en 1.100m. Terwijl Tupungato stijgt tot 1.300m aan de voet van de Tupungato vulkaan. Deze liggen iets hoger boven de zeespiegel dan Maipu en Luján de Cuyo in het noorden.
Bodems in de Uco-vallei zijn alluviaal en vrij uniform: een klei- en rotsbasis met een steenachtig, zanderig oppervlak. Deze vrij drainerende bodems zijn uitstekend geschikt voor kwaliteitswijnbouw, omdat ze de wijnstokken belasten, wat leidt tot verminderde kracht en lagere opbrengsten. Dit kan op zijn beurt leiden tot wijnen met een hogere concentratie smaak.
Luján de Cuyo
Malbec is de belangrijkste druivensoort van de sub-regio en produceert gedurfde, intens gearomatiseerde rode wijnen. Verder vinden we ook uitstekende wijnen geproduceerd van Cabernet Sauvignon, Chardonnay en Torrontés. Vanaf het gelijknamige stadje in het noorden, strekt de regio zuidwaarts voor ongeveer 30km en ligt ingeklemd tussen het Andes gebergte in het westen en Lunlunta heuvels in het oosten. De ligging aan de voet van de Andes draagt bij aan de verkoeling in combinatie met de hoogte van 1.000m. Het is de eerste erkende DOC in Argentinië in 1993 en omvat ook de sub-regio’s Vistalba, Las Compuertas, Perdriel, Agrelo en Ugarteche.
Hoewel overstromingsirrigatie traditioneel gebruikelijk is, schakelen de wijngaardbeheerders meer over op druppelirrigatie om zo meer controle te behouden over de groei van de wijnstokken.
Wijnen moeten overwegend Malbec zijn en afkomstig zijn van wijngaarden in de traditionele Luján de Cuyo-wijngebieden tussen 825 en 1.080m en minimaal 24 maanden hebben gerijpt voordat ze worden vrijgegeven (waarvan 12 maanden in eiken vat) om in aanmerking te komen voor de classificatie Luján de Cuyo DOC.
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
