Onlangs zijn de wijnen van vintage 2023 in de Bourgogne op fles verschenen en wat een overvloedig jaar is dit geweest. En wij zijn natuurlijk nieuwsgierig hoe deze zijn. De verwachtingen waren al gematigd hooggespannen, maar nu de wijn in het glas zit is men echt verrast.

Natuurlijk moeten we rekening houden met de diversiteit van Bourgogne. Hoewel de regio van noord (net onder Dijon) tot zuid (met Beaujolais) slechts 100km lang is, zijn er grote verschillen met de Côte de Nuits (vooral Pinot Noir), Côte de Beaune (vooral Chardonnay), Maconnais (beiden) en Beaujolais (vooral Gamay).
Groeiseizoen 2023
Het groeiseizoen van 2023 in de Bourgogne kenmerkt zich als het warmste seizoen in de geschiedenis en resulteerde daardoor in een overvloedige vintage. Het startte met een droge winter waardoor het grondwaterpeil laag kwam te staan. Eind maart en begin april brak de vorst uit, maar gelukkig was de schade zeer beperkt. Dit werd gevolgd door een milde en natte lente. Dit droeg bij aan een snelle groei van de wijnstokken, waardoor een goede snoei belangrijk was. Wanneer er te veel knoppen zijn, komt het fruit te dicht op elkaar te hangen met risico op schimmels en ziektes. De bloei in juni verliep goed, maar mede door enkele stormen en regenval ontstond er oidium (valse meeldauw) in de wijngaarden. Daarom was tijdig spuiten van zwavel een noodzakelijk kwaad.
Vochtige zomer
In juli begon de eerste groene oogst van Pinot Noir. Er hadden zich grote trossen gevormd. Waarna ook de eerste tekenen van botrytis verscheen. Vandaar dat men is gaan ontbladeren voor meer ventilatie in de wijngaard en vermindering van de ziektedruk. Maar wel met voldoende bladbehoud zodat druiven niet kunnen verbranden. Helaas viel er op 11 juli hagel, waardoor met name climats in Meursault en Vosne schade tot wel 40% ondervonden. Hoewel de stenen groot waren, beschadigden ze de wijnstokken zelf niet. Maar helaas de oogst dus wel.
Augustus begon bewolkt en niet bijzonder heet, waardoor de veraison lang duurde. In sommige wijngaarden ging men een tweede keer door de wijngaard om onrijpe bessen te verwijderen. En tussen 15 en 20 augustus was er een hittegolf waardoor de rijping snel ging. En het alcoholgehalte ging ook vlot omhoog. Dit betekent dat kwekers die een gehalte van rond de 12% verwachtten en moesten chaptaliseren, geen moeite hadden om op natuurlijke wijze 13-13,5% te bereiken. Als gevolg hiervan was rijpheid – of het nu gaat om suiker of tannine – dit jaar geen probleem.
Hierna kwam er een storm, vooral in de Côte de Nuits, en de regenbuien versnelden de verspreiding van botrytis. Eind augustus begonnen sommige producenten in de Côte de Beaune zoals gewoonlijk te plukken. Veel wijnmakers in zowel de Côte de Beaune als de Côte de Nuits besloten echter te wachten, en met succes. Op 6 september kwam er weer een hittegolf met temperaturen die stegen tot boven de 40 graden, waardoor volledige fysiologische en fenolische rijpheid mogelijk was. Die plukten vanaf 6 september de hele maand door, en in sommige gevallen tot begin oktober.
Opbrengsten
De druiven waren erg groot waardoor de opbrengst aanzienlijk hoger lagen, tot wel 50% meer mostgewicht. In de 1er Cru locaties van de Côte de Nuits zou de opbrengst op maar liefst 100lt per hectare hebben kunnen liggen, als dat had gemogen (dit is gemaximaliseerd op 46lt per hectare). Daarnaast lag het in de lijn der verwachting dat Chardonnay beter zou presteren dan Pinot Noir simpel omdat Chardonnay beter presteert bij hoge opbrengsten. Maar zoals veel kenners weten, kwantiteit en kwaliteit gaan meestal niet samen, zeker niet bij de wispelturige Pinot Noir. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden door de wijnmakers. Groen oogsten voor Pinot Noir was van groot belang om op deze wijze de opbrengsten onder controle te houden.
De Chardonnay druif kan dus beter tegen hogere opbrengsten zonder dat (teveel) aan kwaliteit inboet en blijft constanter. Hier ligt het probleem meer in het behouden van de pH-waarde. Dit kan worden gedaan door goed bladbeheer waarbij de druiven in de schaduw blijven hangen.
Stijl wordt in grote mate bepaald door de rijpheid van de druiven. En dankzij de hogere temperaturen, ging dit opeens heel snel. Suikerniveau ging rap omhoog terwijl de zuurgraad snel daalde. En plukkers hielden zich schuil voor de hittegolf tijdens de heetste oogst in Bourgondië ooit.
De vintage 2023 is bijzonder overvloedig gebleken in de Bourgogne en veel dorpen hebben een aanvraag voor een Volume Complémentaire Individuel (VCI) aangevraagd bij de Confédération des Appellations et des Vignerons de Bourgogne (CAVB). Dit is een goedkeuring voor een hogere opbrengst per hectare dan officieel is toegestaan volgens de AOC regels.
Samenvatting Côte d’Or
Vintage 2023 is redelijk verrassend gebleken in de Bourgogne met aan de ene kant heel overvloedig en de andere kant zeer rijp. De resulterende wijnen zijn sappig, weelderig en zitten boordevol energie en levendigheid.
Côte de Nuits
De Pinot Noirs zijn overvloedig rijp en sappig met een gemiddelde body. En reeds na 1 jaar op vat, zijn ze al goed op dronk. Het is een fruitgedreven wijnjaar, van heldere rode kers en zacht zomerfruit naar gebakken (en soms zelfs licht geschroeid) kers. Sommige Pommards neigen zelfs naar zwart fruit zoals zoete zwarte kers en chocolade, terwijl in Gevrey Chambertin zwarte bes met cassis-achtige zoetheid voorkomt. Het is een doorstoofd wijnjaar waarbij sommige wijnen de zuiverheid missen. Hierdoor bespeur je in de afdronk een jamachtige zoetheid. De betere Pinot Noirs uit de Côte de Beaune zijn sappiger en charmanter met zomerfruit en zachte tannine. Echter sommige climats in Beaune en Volnay vertonen een wijn met mindere body. In de Côte de Beaune waren de wijnen geconcentreerder, de alcohol hoger (met 14% en hoger)en de zuurgraad zachter dan in de Côte de Nuits.
Kortom de Côtes de Nuits levert sappige rijpe wijnen maar mist body. Terwijl Côte de Beaune meer geconcentreerde wijnen levert met hoger alcohol. Het is een toegankelijke wijnjaar vanwege de rijpheid (en ja die soms te rijp is). Of je de wijn kan wegleggen is helaas afhankelijk van de wijnmaker, omdat sommige wijnen niet de juiste concentratie hebben. Houdt er rekening mee dat met name in Gevrey Chambertin, Nuits-St-Georges en Vosne-Romanée de wijn wat verdund kunnen overkomen.
Côte de Beaune
De witte wijn is rijk, soepel, sappig en met een gemiddelde body. In de loop van slechts 10 dagen hebben de wijnen zich ontwikkeld van frisse citrus smaken naar goudkleurig met een tropische pallet. Wanneer de Chardonnay te vroeg is geoogst, valt de wijn tegen. Het alcohol percentage is lager (nu gemiddeld 14.5%), op het pallet vertoont de wijn meer groen fruit en het mondgevoel is minder vol. De wijnen zijn goed uitgebalanceerd, en hebben verrassende spanning in de afdronk. Vaak is er een gevoel van een zoetigheid. Sommige wijnen hadden ook moeite met het voltooien van de vergisting (zodat er restsuiker overbleef). Witte wijn mag niet meer dan 2 gram restsuiker per liter bevatten volgens de AOC regels, maar dit is open voor interpretatie.
Daarnaast is het appelzuur in de druif deels verbrand door de hitte, waardoor er gemiddeld meer wijnsteenzuur in de druiven aanwezig was. En dit heeft een zekere zoetheid. De wijnen zijn niet minder dan 2022, maar missen zuurgraad, diepte en structuur in vergelijking tot jaargang 2022.
Ondanks de goede opbrengst, zal zich dat niet snel vertalen in prijs(verlaging). Want inmiddels is ook al duidelijk dat jaargang 2024 een stuk minder goed is. Denk hierbij aan 10-20% minder opbrengst in de Côte de Beaune en 50-80% in de Côte de Nuits.
Chalon en Macon
We hebben de Côte Chalonnaise en Côte Maconnais even over het hoofd gezien. De wijnen in beide regio’s zijn zeer aangenaam. Geprofiteerd van niet teveel warmte, waardoor de wijnen goed gestructureerd en gebalanceerd zijn en niet zo geconcentreerd zoals in de Côte d’Or. Het zijn terroir-afhankelijk, en sommige premiers crus zijn een beetje vet en tropisch, terwijl andere – waaronder sommige met een hoger alcoholgehalte en een lagere zuurgraad – veel levendiger zijn. De wijnen zijn al vroeg op dronk maar kan dankzij de zuurgraad ook worden weggelegd. Eigenlijk heeft het groeiseizoen eenzelfde beeld laten zien als in de Côte d’Or, maar hebben de druiven hier net iets meer geprofiteerd.