Sonoma county is qua wijnregio belangrijk en veelzijdig. Het kent een ononderbroken band met wijn maken, op de periode van de Drooglegging na dan. Wijnstokken worden verbouwd sinds 1812. Sonoma kan in drie wijngebieden worden opgedeeld, Northern Sonoma, Sonoma Coast en Sonoma Valley. Elk van deze gebieden heeft ook haar eigen appellatie ofwel AVA. Daarnaast omvatten deze AVA’s hun eigen sub-appellaties. De county strekt zich uit van de Pacifische kust in het westen tot het Mayacamas-gebergte met daaropvolgend Napa Valley in het oosten. Er zijn bijna 60.000ha wijngaarden en meer dan 425 wijnmakerijen. En inmiddels produceert Sonoma 2x meer wijn dan Napa Valley. Het ligt ten noorden van San Francisco en strekt zich uit langs de ruige kustlijn van de Stille Oceaan.
Qua druivenrassen kent Sonoma geen verschil met de andere Californische appellaties. Cabernet Sauvignon domineert als rode variëteit met een plukje Cabernet Franc op de koelere berghellingen. Het Amerikaanse icoon Zinfandel (Primitivo) vinden we vooral op de warmere plekken in Sonoma. Terwijl in de koele subklimaten Chardonnay en Pinot Noir volop staan aangeplant. Sauvignon Blanc biedt een lichter en verfrissender alternatief voor Chardonnay.
Vanzelfsprekend is één van de grootste risico’s de bosbranden die de recente jaren veelvuldig hebben gewoed. Dit kan een oogst volledig vernietigen door rookschade of verbranding.
Met meer dan 60 verschillende druivensoorten en zo’n 200.000 ton druivenmost (in 2021) bewijst Sonoma des te meer hoe belangrijk en veelzijdig ze is.
Hoe het begon
In 1812 werden de eerste wijnstokken aangeplant in Fort Ross door de missionaris Jose Altimira. Reeds in 1854 waren wijnstokken een vast onderdeel van de landbouwcultuur. In de jaren 1920 waren er 256 wijnmakerijen in Sonoma County, met meer dan 8.900ha in productie. Tijdens de drooglegging nam de commerciële wijnbereiding echter af. Bij het opheffen van het verbod in 1933 waren er slechts minder dan 50 wijnmakerijen. Zelfs in de jaren 1960 waren slechts 4.900ha wijngaarden. In de jaren die volgden groeide de wijnconsumptie in Amerika. In 1999 waren er meer dan 19.800ha wijngaarden die in eigendom waren van meer dan 750 telers en 180 wijnmakerijen. Van de 250 wijnhuizen die in 2007 bestonden, is ruim de helft minder dan 20 jaar oud. Ruim 70% van de landbouwactiviteit in Sonoma Country het verbouwen van wijndruiven.
Het klimaat en geologie
Sonoma County is gezegend met een ideaal lang groeiseizoen, met zonnige dagen en bijna geen regen van mei tot september. De gemiddelde hoge temperaturen in de zomer variëren van 20 tot 30C en is ideaal voor het rijpen van druiven. Terwijl in de avond de temperatuur daalt naar 4 tot 10C, zelfs in de warmere binnenlanden van Alexander Valley en Knights Valley. Deze grote dagelijkse temperatuurverschillen zijn essentieel voor het behouden van de zuurgraad.
De wijngaarden van Sonoma County variëren van zeeniveau tot 800m boven zeeniveau. De verscheidenheid aan valleien, bergen en hellingen hebben een grote invloed op de vruchtbaarheid van de bodem en de rijpingstijden van druiven. De Stille Oceaan zorgt voor een verkoelende maritieme invloed en levert de nodige koele lucht. De doorgangen zoals Petaluma Gap, Russian River en San Pablo Bay verkoelen de westelijke en zuidelijke regio’s. De dagelijkse mistpatronen in de zomer zijn ideaal voor variëteiten met een koel klimaat.
Er wordt gezegd dat Sonoma County meer bodemtypes kent dan heel Frankrijk. Dit is vooral veroorzaakt doordat de bodem veel in beweging is geweest met invloeden van de voormalig oceanische Fallon-plaat, vulkanische activiteiten en alluviale afzettingen.
Wijn regio’s nader bekeken
Zoals al aangegeven bestaat Sonomo County uit drie verschillende regio’s; Northern Sonoma, Sonoma Coast en Sonoma Valley. Elk is weer onderverdeeld in een aantal sub-appellaties die we hieronder nader beschouwen.
Bron: Sonoma AVA-kaart, met dank aan Sonoma County Vintners
Veelzijdig Northern Sonoma
De Northern Sonoma AVA is één van de grootste appellatie van California en beslaat de valleien van Alexander, Dry Creek en Russian River. Waarbij deze laatste de belangrijkste invloed heeft op het gebied. De oprichting van Northern Sonoma AVA in 1986 is meer praktisch dan geologisch. In het midden van de jaren 1980 verordonneerde de Amerikaanse regering dat wijnen met het label ‘estate-bottled’ moesten worden verbouwd en gevinifieerd binnen de grenzen van een enkele AVA. De oprichting van een grote, overkoepelende AVA zoals Northern Sonoma bracht dus aanzienlijke voordelen met zich mee voor die Sonoma-wijnmakerijen met wijngaarden in meerdere subregionale AVA’s. Zo kan een wijn die gevinifieerd is bij een wijnmakerij in Russian River, maar afkomstig van een wijngaard uit Knights Valley gebotteld worden als “Northern Sonoma AVA Estate bottled”.
Grensoverschrijdend Pine Mountain-Cloverdale Peak AVA
Er zijn grote verschillen tussen de zuidelijk gelegen wijnbouwgebieden, die koeler zijn dankzij de mist invloed vanaf de baai van San Pablo, en de noordelijke gebieden een veel warmer klimaat hebben. In het uiterste noordoosten ligt het grensoverschrijdende Pine Mountain-Cloverdale Peak AVA. Over het algemeen wordt dit beschouwd als een sub-appellatie van Sonoma County, terwijl het merendeel in Clear Lake AVA ligt. Wijnbouw vond hier reeds in de 19e eeuw plaats maar ontving haar AVA status pas in 2011. Er zijn maar een paar wijnbouwers op het 2.000ha grote bergachtige gebied. Maar met Francis Ford Coppola en Jackson Wine Family wel twee zeer bekende. Het distantieert zich van het zuidelijk gelegen Alexander Valley AVA door de minimale hoogte van 500m waardoor het boven de mist ligt. Het is het hoogste wijnbouwgebied in Noord California. Vooral fruitgedreven, Cabernet Sauvignon wijnen met gestructureerde tannine zijn zeer kenmerkend.
Warm Alexander Valley
In het zuidwesten van Pine Mountain-Coverdale Peak vinden we Alexander Valley AVA die zich uitstrekt langs de oevers van de Russian River. Dit is één van de warmere regio’s van California. Naast Napa Valley is Alexander Valley één van de meest belangrijke regio’s voor Cabernet Sauvignon en tevens rijke Chardonnay. Echter het grote verschil met de oostelijk gelegen zuster hebben de wijnen minder aardse tonen. Hoewel het verder landinwaarts ligt, is de regio bevattelijk voor de mist die door de Russian River gedragen wordt. Terwijl de dagen warm en droog zijn, wat een ideale omstandigheid is om wijnen goed te laten ontwikkelen terwijl ze haar zuurgraad behouden. De alluviale steenrijke bodem zijn diep en laten het water goed door. Waardoor de druivenstokken dieper moeten wortelen wat goed is voor de uiteindelijke druivenkwaliteit.
Kwaliteit Zinfandel uit Dry Creek Valley
Over de westelijke heuvel van Alexander Valley ligt Dry Creek Valley AVA. Dit is één van de beste gebieden voor hoge kwaliteit Zinfandel en Sauvignon Blanc. Maar er zijn ook nog diverse andere druivensoorten te vinden. Het klimaat wordt beïnvloed door de Stille Oceaan in het westen en Baai van San Francisco in het zuiden. De fameuze Californische mist heeft hier grote invloed, terwijl de hoge dagtemperatuur bijdraagt aan de rijping van de druiven. De bodemopbouw is divers. Rotsachtige en grindachtige bodems die rijk zijn aan ijzer strekken zich uit tot in de heuvels en vormen een vrij drainerende bodem voor de wijnstokken. Deze droge bodems zijn perfect voor de rotgevoelige Zinfandel, omdat hij zijn wortels diep in de ondergrond kan graven op zoek naar water en voedingsstoffen zonder gevaar voor ziekten. Op de bodem van het dal daarentegen zijn de alluviale bodems vruchtbaarder dan die op de heuvels.
Lake Sonoma invloed in Rockpile
Noordelijk van Dry Creek, gelegen op en richel boven Lake Sonoma, ligt Rockpile AVA, gecreëerd in 2002. Hoewel de AVA 6.000ha beslaat, is er slechts een klein deel aangeplant met Cabernet Sauvignon, Zinfandel, Petite Sirah, Merlot en Syrah. De aanwezigheid van het meer is ook bepalend voor deze wijnbouwregio. Vanzelfsprekend de mistvorming, maar ook trekt het meer de koude luchtstroom aan, waardoor warmere lucht opstijgt. De Rockpile AVA ligt hoog genoeg om niet beïnvloedt te zijn door de mistvorming, maar profiteert wel van de warmere lucht en lange zonnige dagen. Verder is ook de bodemopbouw, gebaseerd op zandsteen en schalie op een kleibasis, uniek binnen Sonoma County.
Prestigieus Knight Valley
Ten zuidoosten van Alexander Valley ligt het prestigieuze Knight Valley AVA en slaat een brug tussen Russian River Valley en Napa Valley. Hier zorgen de goed doorlatende bodems, warme temperaturen en veel zonneschijn ervoor dat de meest aangeplante druivensoort, Cabernet Sauvignon, de volle, rijpe chocoladesmaken bereikt waar de regio bekend om is geworden. Het druivenras is goed voor ongeveer tweederde van de geproduceerde wijn. Daarnaast zijn ook Merlot, Syrah, Zinfandel en Mourvèdre toegestaan. Tevens mag een kleine hoeveelheid Chardonnay, Sémillon en Sauvignon Blanc onder de AVA-titel geproduceerd worden.
De appellatie wordt gedomineerd door de oude vulkaan Mount Saint Helena die haar beschermt tegen de koele invloeden van de Stille Oceaan. Daarmee is Knight Valley één van de warmste regio’s. Miljoenen jaren geleden liep de Russian River dwars door wat nu Knights Valley is, maar de loop werd omgeleid door een enorme uitbarsting. Hierdoor bleven vulkanische afzettingen en alluviale grindbodems achter op de valleibodem. Deze bodems verminderen de ziektedruk in de wijngaarden en houden de groeikracht en opbrengst laag, wat leidt tot intenser gearomatiseerde, geconcentreerde druiven.
Koel Russian River
Russian River AVA is natuurlijk een zeer bekende appellatie van California. Binnen Sonoma County is dit een belangrijk en veelzijdig wijn producerende regio. Het is één van de koelste en meest mistigste wijnbouwgebieden van California en is perfect voor Pinot Noir en Chardonnay. Reeds in 1983 heeft ze haar appellatie gekregen. In de sub-appellatie Green Valley Russian River AVA dat langs de Green Valley Creek ligt, is dit koele effect het meest gelijkmatig en consistent. Deze sub-appellatie is in 2007 toegekend. In het noorden van Russian River AVA is het heuvelachtiger, waardoor de koele zeebries minder invloed heeft. Hierdoor kent ze een warmer klimaat en op de westelijk expositie staat vooral Zinfandel aangeplant. In de noordoostelijke hoek, rond de stad Winsor, is het het warmst. Vandaar dat de Pinot Noir hier vervangen is door Cabernet Sauvignon. Terwijl Chardonnay nog steeds aangeplant staat maar rijkere en meer tropische wijnen voortbrengt.
Om deze reden heeft deze regio de Chalk Hill AVA toegekend (ook) in 1983. De naam is enigszins misleidend omdat de bodem is gebaseerd op poederachtige witte vulkanische as, in plaats van echt krijt. Ook vinden we hier Sangiovese en Semillon.
Koel Sonoma Coast
Sonoma Coast AVA is ook een groot gebied van maar liefst 200.000ha. Echter ook hier geldt dat slechts een klein deel staat aangeplant, met vooral Pinot Noir en Chardonnay. Net als Northern Sonoma AVA, is ook Sonoma Coast in 1987 opgericht voor commerciële redenen. Ondanks zijn naam strekt de Sonoma Coast AVA zich vrij ver landinwaarts uit, aangezien het de grens met Marin County in het zuiden volgt. De grenzen buigen scherp landinwaarts net ten oosten van Bodega Bay en spreiden zich zuidwaarts en oostwaarts uit in het stroomgebied van Petaluma, dat het zuidelijke punt van de Russian River Valley omhelst.
Klimatologisch gezien is Sonoma Coast AVA beslist maritiem en koeler en natter dan de rest van Sonoma County. Dit komt door de nabijheid van de Stille Oceaan en de verkoelende mist die in de zomer via de Petaluma Gap de kustvalleien binnensluipt. Als gevolg van het koele klimaat zijn het Pinot Noir en Chardonnay die zijn samen goed voor meer dan 75% van de wijnen in tegenstelling tot de andere sub-regio’s. Er zijn ook aanplantingen van Pinot Gris, Zinfandel en Syrah in Sonoma Coast, maar dit zijn de duidelijke uitzonderingen.
Winderig Petaluma Gap
Net ten noorden van San Fransisco ligt Petaluma Gap AVA en is in 2017 erkend als een eigen wijnbouwgebied. Het omvat 1.600ha aan aangeplante wijngaarden. De sterke kust invloed van zowel de Stille Oceaan als de Baai van San Pablo leveren de nodige wind en mist op. Hierdoor is 75% in de sub-appellatie gewijd aan een koel-klimaat Pinot Noir en de overige 25% aan Chardonnay en Syrah.
Nieuw West Sonoma Coast
Het nieuwste wijnbouwgebied is West Sonoma Coast AVA dat in 2022 werd erkend. Het ligt in het meest westelijke deel van Sonoma County, dat het steile, wilde terrein van de kustlijn van Sonoma omhelst. Deze regio bestaat uit drie sub-AVA’s, waaronder Annapolis, de Fort Ross-Seaview AVA en Freestone-Occidental, en staat bekend om zijn aparte stijl van wijnen met een koel klimaat, gehinderd door de nabijheid van de Stille Oceaan. Van pinot noir tot chardonnay tot syrah, de wijnen uit West Sonoma hebben de neiging om de nadruk te leggen op heldere zuren, puur raskarakter en een matig alcoholgehalte.
Fort Ross-Seaview AVA is een van de meest westelijke wijnbouwgebieden in California en ligt op de heuvels ten westen van de Russian River Valley. Vanwege de grote omvang van Sonoma Coast AVA is gezocht naar specifiekere sub-appellaties. Daar is Fort Ross Seaview uit voortgekomen in 2011.
Het omvat 11.000ha maar de appellatie is alleen van toepassing op gronden die 280m boven zeeniveau ligt, waardoor er slechts 220ha werkelijk kan worden toegewezen. Het is deze hoogte die de sub-appellatie onderscheidt van het grote Sonoma Coast, opdat mist geen vat krijgt. Het bergachtige terroir van Fort Ross-Seaview betekent dat de bodem, die grotendeels uit zandsteen bestaat, dun, rotsachtig en goed doorlatend is. De wijnstokken moeten hard werken om te overleven op deze laagvruchtbaarheidsbodems en produceren als reactie daarop lage opbrengsten van kleine druiven met geconcentreerde smaken, wat zorgt voor wijnen van hoge kwaliteit. Er is ook weinig dreiging van ziekten zoals rot en meeldauw, omdat de bodem niet veel water vasthoudt.
Opvallend Sonoma Valley
Sonoma Valley is één van de meest opvallende wijnregio’s van California en ligt in het zuidelijke deel van Sonoma County. Je vindt hier vooral Cabernet Sauvignon, Zinfandel en Chardonnay in het warme en zonnige klimaat. Het wijnbouwgebied strekt zich uit van de kust van de Baai van San Pablo tot net ten zuiden van de stad Santa Rosa. De regio beslaat een deel van de zuidoostelijke hoek van Sonoma County met ongeveer 2.200ha onder wijnstokken. Het wordt gezien als het gebied waar Californische wijnindustrie is ontstaan.
Sonoma Valley ligt tussen de Mayacamas Mountains in het oosten en Sonoma Mountains in het westen, waarbij de Sonoma Creek het water afvoert naar de Baai van San Pablo. Het is deze rivier die de appellatie volgt. Het is het droogste gebied in heel Sonoma County dankzij de beschutting van de Sonoma Mountains. Dit was een onderscheidend punt voor de oprichting van de AVA in 1982. Het klimaat van het gebied wordt beïnvloed door de beschutte ligging tussen de heuvels, maar ook door de nabijheid van de baai van San Pablo in het zuiden, die zorgt voor een gematigde temperatuur in de wijngaard. Sonoma Valley heeft een koeler klimaat aan de zuidkant, waar mist uit de baai de wijngaarden in de vroege ochtend omhult en het rijpingsproces vertraagt.
Koel en warm in Sonoma Mountains
In het westen op de Sonoma Mountains ligt de gelijknamige Sonoma Mountains AVA met slechts 320ha. Dit is één van de weinige sub-appellaties waar het warmebloedige Zinfandel en Cabernet Sauvignon naast Pinot Noir en Chardonnay onder dezelfde appellatie groeien. De bodem is vulkanisch van aard wat een belangrijke reden is voor haar eigen AVA in 1985.
Koel en vulkanisch Bennet Valley
Ten noorden van Sonoma Mountains AVA in een kleine vallei ligt Bennet Valley AVA met slechts 265ha. Pas in 2003 heeft ze haar erkenning ontvangen. De vallei profiteert van de zeldzame combinatie van vulkanische, rotsachtige grond en matig koele mariene invloeden. In de nacht stroomt koele lucht de vallei in, waardoor er vaak mist ontstaat die de volgende dag blijft hangen totdat de zon het oplost. Een opening in de bergen laat ook koude kustwinden door in Bennett Valley, waardoor ook de temperaturen worden gematigd. Hier vinden we verrassend genoeg vooral koel-klimaat Syrah, Merlot en Sauvignon Blanc. Bijzonder is dat de telers ook de eigenaren zijn van de diverse wijnmakerijen.
Bordeaux in Fountaingrove
De meeste wijngaarden in het Fountaingrove District liggen tussen de uitlopers van het Mayacama-gebergte. Verspreid over 38.000ha hebben een handvol producenten 200ha verbouwt met klassieke Bordeaux-rassen. Hier kunnen ze hoogten bereiken tot 700m boven zeeniveau. De hellingen hebben een zonnig zuidwestelijk aspect en profiteren toch van verkoelende wind. Hierdoor hebben de wijngaarden een koeler klimaat dan die van lager gelegen wijngaarden in het zuiden. Het zorgt voor een langer groeiseizoen met dagelijkse temperatuurvariatie waardoor de druiven op tot volle rijpheid kunnen komen. De ijzerrijke vulkanische bodems bevorderen de gezondheid van de wijnstok en zorgen voor een goede afwatering en veel voedingsstoffen voor de wijnstok.
Intens Moon Mountain
In het oosten van Sonoma Valley, tegen het grensoverschrijdende Carneros AVA aan ligt Moon Mountain AVA. Deze regio produceert rijke, intens smakende wijnen van Cabernet Sauvignon en Syrah. Het beslaat 7.100ha langs de westelijke hellingen van het Mayacamas gebergte. De vulkanische oorsprong van Moon Mountain gaf de wijnmakers van het gebied aanleiding om op zoek te gaan naar een aparte AVA-titel, die in 2013 werd gegeven. De ijzerrijke vulkanische bodems van de regio verschillen sterk van de sedimentaire bodems van het omliggende gebied. Deze rode, rotsachtige bodems zijn dun, goed gedraineerd en daarom zeer geschikt voor wijnbouw. De beroemde Monte Rosso-wijngaard van Louis M. Martini, een 120 jaar oude wijngaard binnen de appellatie, is vernoemd naar deze rode bodems.
De AVA is een van de warmere delen van Sonoma County vanwege de ligging in het binnenland. De winden van zowel de Stille Oceaan als de Baai van San Pablo brengen verkoelende maritieme invloeden naar de wijngaarden. Maar tegen de tijd dat de wind over de valleibodem is gereisd, zijn ze aanzienlijk opgewarmd. De meeste wijngaarden in de regio liggen op het westen, waardoor ze worden blootgesteld aan sterker middagzonlicht. Het warmere klimaat betekent dat Moon Mountain een langer groeiseizoen kent en de druiven hebben een goed balans tussen suiker en zuurgraad.
Carneros uit Sonoma
Carneros – Sonoma is een onofficiële benaming voor wijnen uit de Sonoma County-helft van de Los Carneros AVA, gewoonlijk gewoon Carneros genoemd. Het Carneros-gebied is ongeveer 50/50 verdeeld tussen de teeltgebieden Napa Valley en Sonoma Valley. De wijnen uit het oostelijke deel van Carneros zullen de producenten labellen als Napa – Carneros. In het algemeen ziet men Carneros AVA als een sub-appellatie van Napa Valley. Het is het eerste Californische wijngebied dat wordt bepaald door klimaat en niet politieke grenzen.
Wat dit gebied uniek maakt, is de nabijheid van zowel de Stille Oceaan als de baai van San Pablo. Hierdoor bereiken mist en wind de druiven. De meeste invloed op het microklimaat van Caneros is de Petaluma Wind Gap, die een constante stroom van verkoelende lucht binnenbrengt en de warmte van de zon compenseert. Hier domineren pinot noir en chardonnay de aanplant, en de resulterende wijnen zijn delicaat met kenmerken in Bourgondische stijl. Gezien de koele omstandigheden is het ook een spectaculaire plek voor de productie van mousserende wijn.