Tag: wset

Geplaatst op

Waarheid of mythe: minerale wijn

Je hoort het vaak bij het proeven van wijnen “dit is een minerale wijn”. En voor beginners in de wondere wijnwereld is dit een heel moeilijk begrip. Dus wat betekent dit eigenlijk? Wat is nou minerale wijn, laten we de waarheid of mythe gaan onderzoeken.

Je hoort de referentie naar mineraliteit vooral bij witte wijnen. Het wordt te pas en onpas gebruikt. Vaak om juist frisse, zuur houdende wijnen zonder zoetigheid te beschrijven. Maar in werkelijkheid komt mineraliteit overeen met zeer specifieke smaakkenmerken.

En dat het van een opmars geniet mag duidelijk zijn. In maar liefst meer dan 10% van de wijnbeschrijvingen door Wine Spectator duikt dit woord op. Vooral bij wijn van Riesling, Chardonnay en Sauvignon Blanc.

Wat is mineraliteit in wijn

Mineraliteit is afkomstig van een aromatische familie. Het typeert een wijn met aroma’s van natte steen, vuursteen, ijzer, oesterschelpen of zelfs jodium. Mineraliteit kan dus slaan op bepaalde geuren en/of mondgevoel. In geval van geur kan een specifiekere omschrijving helpen. Zoals de stoffige geur van bordkrijt, omgewoelde aarde, natte kiezelstenen, rokerigheid van vuursteen of zilte geur van zee.

Maar het kan ook slaan op de textuur (ofwel mondgevoel), zoals kalkachtige of zanderige bodemstructuur heeft een invloed op de intensiteit van tannine (lichte, afgeronde tannine t.o.v. stevigere tannine).

En is hierdoor dus verbonden aan het terroir waar de wijn gemaakt wordt. Wijnen die vaak terroir gevoelige aroma’s bevatten zijn Chablis of Sancerre. Maar ook de wijn uit de Côte de Beaune zijn bekend om hun minerale wijn. Maar het is niet alleen wit, ook rode wijn kan sporen hebben van mineralen. Denk aan Mercurey in de Côte de Nuits of ook zelfs de Beaujolais Cru.

De rol van wijngaardbeheer

Vanzelfsprekend komen er mineralen voor in de bodem van de wijngaarden. In de bodem zitten velerlei mineralen, zoals calcium, natrium, magnesium, fosfor, zwavel, noem maar op. En elk van deze bodem mineralen geven een bepaalde toevoeging aan de wijn, maar is dit de waarheid of een mythe? Bedenk dat de wortelstok water en voedingsstoffen opneemt uit de bodem. Dus je zou zeggen, dit is waar. Echter de meeste minerale ionen hebben geen geur of smaakstof. En merendeel van de ionen komen uit organisch rottend materiaal, niet uit steen. Het bodemleven bepaalt dat de minerale ionen worden opgenomen in het grondwater. Daarom is een gezonde bodem van vitaal belang.
In de hedendaagse wijnbouw wereld zien we een verschuiving van traditionele landbouw (met gebruik van pesticiden, mest en geïndustrialiseerde massaproductie) naar terroirgebonden wijnbouw. Denk hierbij aan biologische en biodynamische wijnbouw. Hier ligt een veel grotere focus op een gezond bodembeheer. Deze wijnbouwer doet er alles aan om de grond terug zuiver te maken en om de natuur te respecteren. En daarnaast de biodiversiteit te stimuleren en in de kelder een zo puur mogelijke wijn te creëren, met zo min mogelijk interventies. Dit zou resulteren in een wijn met een grotere complexiteit, natuurlijkheid en een zuivere terroir-expressie. De term mineraal slaat hier op fris, levendig, authentiek en subtiel.

Hoe ontstaan minerale aroma’s in wijn?

Wanneer minerale opname uit de bodem een mythe is, wat is dan wel de waarheid van deze aroma’s in wijn? De waarheid moeten we zoeken in de richting van vergisting en opvoeding van wijn waarbij veel minerale stoffen ontstaan. De chemische samenstelling van de most heeft invloed op de manier waarop gisten en bacteriën de vergisting laten verlopen en geur- en smaakstoffen vrijkomen. Het zijn vaak vluchtige zwavelverbindingen in de geur die geassocieerd worden met minerale tonen, zoals bijvoorbeeld die van lucifers en vuursteen.

Producenten in de Bourgogne zijn vaak heel nadrukkelijk op zoek naar deze ‘reductie’ om hun wijn extra complexiteit en spanning te geven. Voor de minerale tonen in de smaak zijn veelal de zuren en de minerale zouten verantwoordelijk. In mineraalwater kan je dit effect ook proeven. Dus feitelijk associëren we mineraliteit met zuurgraad en ziltigheid. Hoe hoger de zuurgraad van de wijn, des te makkelijker linken we dat aan mineraliteit.

Ook kunnen bepaalde vinificatietechnieken meer minerale kenmerken aan de wijn geven. Bijvoorbeeld een lang contact met de ongefilterde gistneerslag, een zeer reductieve vinificatie op RVS tanks met veel sulfiet of zwavel gebruiken om echte meeldauw in de wijngaard te bestrijden zorgen allemaal voor een versterking van de zwavelcomponenten in de wijn. En juist dit kan men verkeerd interpreteren als mineraliteit.

Het zal u daarom ook niet verrassen dat laboratoria druk bezig zijn met gecultiveerde gist om bepaalde aroma’s te versterken.

Hieronder noemen we een aantal veel voorkomende minerale aroma’s.

Krijt, calcium en kalksteen

Kalkrijke bodems zijn miljoenen jaren geleden gevormd als zeebodems met afzetting van schelpen en schaaldieren. Dus deze bodems bevatten calcium (kalk), natrium (zout) en magnesium die de pH-waarde in wijn verhogen. Dit vermindert de zuurgraad en neemt ziltigheid toe. Ook zal de tannine droger en frisser zijn.

Vooral in Argentinië weten ze dit commercieel uit te buiten, vanwege de kwaliteitswijnen afkomstig van hoog gelegen wijngaarden in de Andes.

Vuursteen en buskruit

Wanneer wijn niet of nauwelijks in contact komt met zuurstof, noemen we dat reductief wijn maken. Reductieve aroma’s komen vaak voor bij wijnen afkomstig van wijngaarden met een hoge pH-waarde van de bodem. Daardoor vindt tijdens de alcoholische vergisting (dankzij de temperatuurstijging), afwezigheid van zuurstof en aanwezigheid van zwavel de vorming van chemische aroma’s van reductie plaats. Wanneer antioxidanten worden gebruikt die ongecontroleerd zijn toegevoegd, zal na de verpakking van de wijn  het minerale aroma van buskruit, vuursteen of een uitgedoofde lucifer merkbaar zijn.

Grafiet of potloodslijpsel

Soms proeft men grafiet, vooral in Syrah en Tannat wijnen. De algemene opvatting is dat wijn dat in contact is geweest met eikenhout (denk aan rijping in eikenhouten vaten) deze aroma kan afgeven.

Graniet

Stollingsgesteente dat in de zure bodems voorkomt (vooral in Europa en Noord Amerika) zorgt voor overmatige opname van metalen uit de bodem door de druivenplant. Deze metalen, zoals zink, ijzer, mangaan, koper en aluminium, geven de wijn een metaalachtig gevoel. Vaak gaat dit gepaard met bloemige of groen/citrusfruit aroma’s in plaats van meer fruitige aroma’s. Denk hierbij aan Grüner Veltliner uit Oostenrijk of Riesling uit Duitsland, Elzas of Eden Valley in Australië.

Aardetonen

Vooral overrijpe druiven kunnen in aanraking komen met plantenverouderingsschimmels. Deze schimmels creëren een aroma van vochtige aarde. Ook vruchten die laag bij de grond hangen brengen zand en modder met zich mee, die de zuurgraad van de druiven manipuleren en de besmetting van wilde gisten bevorderen. Hierdoor kan in het fermentatieproces aardse smaken ontstaan.

TDN

We hebben onlangs al geschreven over TDN, de aromastof die wijn een petroleumachtige aroma geven. Maar naast TDN is er ook een andere reden die het rokerige, rubberachtige maar ook zeker karamel aroma kan afgeven. Denk hierbij aan het roosteren van de eikenhoutenvaten waarin de wijn rijpt. Dit roosteren is van belang om aangekoekte wijnsteenzuren uit de vaten te verwijderen.

Conclusie

We kunnen nu wel stellen dat minerale wijn geen waarheid is maar een mythe. Mineralen zijn geur- en in grote mate smaakloos. Ook het feit dat de wortelstok deze doorgeven en resulteert in een minerale wijn is een mythe. Maar waarom proef je dan kalk in Chablis-wijnen? De waarheid is veel complexer dan het lijkt op het eerste gezicht.

De geuren en smaken in een wijn het resultaat van een eindeloze hoeveelheid factoren, zoals de bodemsamenstelling, drainage, ligging en klimaat. Deze hebben allemaal een grote invloed op welke druivensoort waar goed groeit en hoe de wijn gaat smaken. Dit noemt men in het Frans terroir, wat staat voor de manier waarop de omgeving invloed heeft op het karakter van de wijn. Maar niet minder belangrijk is het gebruik van gistsoorten, de wijze van vergisting en rijping.

Maar waarom komt deze mineraliteit dan vaker voor bij Riesling, Chardonnay en Sauvignon Blanc en minder bij andere rassen? Dat ligt vooral in frisse citrustonen die in deze druivenrassen domineren maar ook de hogere natuurlijke zuurgraad. Eenmaal rassen als Viognier, Muscat en Pinot Gris zijn molliger, vettiger die de minerale aroma’s maskeren.

Dus wanneer u de volgende keer een wijn beschrijving opstelt en “mineraliteit” komt op in uw gedachte is het zeker geen mythe maar denk verder dan minerale wijn en zet dan de waarheid neer als vuursteen, stal, ziltigheid!

Geplaatst op

De uitdagingen van Cava

Met nieuwjaar om de hoek is de interesse in mousserende wijn natuurlijk groter. Hoewel ik van mening ben dat Champagne of Cava (of enig andere mousserende wijn) natuurlijk niet uitsluitend voor Nieuwjaar is. We zouden elke dag moeten vieren en mousserende wijn geeft daar een speciaal tintje aan. Maar ondanks de hogere interesse aan het eind van het jaar, rommelt het in DO Cava en zijn er velerlei uitdagingen.

Wat is Cava

Plat gezegd is Cava de Spaanse tegenhanger van de Franse Champagne. Het is op dezelfde wijze geproduceerd, maar met andere druivenrassen. Wanneer je een mousserende wijn onder de €20 drinkt, is de kans groot dat het Cava of Prosecco (de Italiaanse mousserende wijn) is. Een Cava is over het algemeen genomen fris, vol met citrusfruit en hartig, maar elke druivensoort voegt haar eigen signatuur toe.

  • Macabeo (wit): ook bekend als Viura, is de belangrijkste druif voor Cava. En staat ook veruit het meest aangeplant (37% in 2022).Het heeft bloemige aroma’s met een citroenachtige smaak en een lichte bittere afdronk dat doet denken aan groene amandelen.
  • Xarel-lo (wit): staat op de tweede plaats qua aanplant (27%) en is veel aromatischer met rijke bloemige aroma’s en peer/meloenachtige tonen. Wijnen zijn complexer en hebben een pittige zuurgraad dat tevens de rijpingsperiode kan verlengen.
  • Parelleda (wit): met 19% de derde qua aanplant brengt Parelleda delicate citrusachtig en witte bloementonen. Terwijl de lagere zuurgraad zachtheid en balans bijdragen.

Maar ook komt Chardonnay, Malvasia, Garnacha, Monastrell, Trepat en Pinot Noir voor.

Hoewel er cava producenten zijn die wijngaarden bezitten, komt het merendeel van de druiven van duizenden kleine wijnboeren – eigenlijk een soortgelijke methode als in de Champagne.

Wat is DO Cava

Laten we weer even terug gaan, wat is DO Cava nu precies? Dit kan je toch wel een bijzondere denominación de origen (ofwel beschermde herkomstaanduiding of appellatie) noemen. Het gaat namelijk niet om een specifieke streek. Hoewel 95% van alle Cava uit Catalonië komt, en zelfs 86% uit Penedès, mag mousserende wijn uit Rioja, Extremadura en Valencia ook Cava genoemd worden. Vanuit marketing oogpunt is het handig om één “merk” neer te zetten. Maar sinds de jaren 70 (dat Cava gelanceerd is), is er veel veranderd in werkwijze en kwaliteit.

Een wijn mag zich rekenen tot DO Cava wanneer de gemaakt is van bovengenoemde druivenrassen met een maximale oogst van 12.000kg per hectare, tweede vergisting op fles plaats vindt en de minimale rijping 9 maanden is.

Classificatie o.b.v. rijping

Nu zijn ook twee nieuwe categorieën geïntroduceerd: Cava de Guarda en Guarda Superior. Feitelijk is Cava de Guarda de standaard Cava met een standaard rijpingstijd in de kelder van minimaal 9 maanden. De aanvullende eis voor Cava de Guarda Superior is dat de druiven biologisch geteeld moeten zijn.

Een Cava de Guarda Superior is gelabeld als Reserva bij een minimale rijping van 18 maanden. Bij 30 maanden rijpen mag de wijn Gran Reserva genoemd worden of de zeer prestigieuze Cava de Paraje Calificado bij een leeftijd van meer dan 36 maanden.

Restsuiker

Daarnaast is er een indeling op restsuiker – gelijk met Champagne.

Bij het label Brut Nature is er geen suiker toegevoegd. Dit is Cava in haar meest pure vorm. Het is een verfrissende aperitief en is een goed gezelschap voor elke gang. Vooral wanneer het gerecht zout of vettigheid bevat.

Bij Cava Extra Brut is maximaal 6 gram suiker per liter in de dosage toegevoegd.  Dit kleine vleugje zoetheid vergroot de veelzijdigheid, waardoor het ideaal is om te combineren met gerechten met een hogere zuurgraad of bitterheid.

Met een aangenaam mondgevoel bevat Cava Brut een iets grotere hoeveelheid toegevoegde suikers in de dosering. De uitgebalanceerde zuurgraad van het product betekent dat deze (nog steeds relatief) kleine hoeveelheid suiker nauwelijks merkbaar is. Ideaal bij de Aziatische keuken.

De Cava Extra Seco kan je herkennen aan het zwaardere mondgevoel doordat er net iets meer suiker toegevoegd mag worden. Gaat goed samen met desserts of een kaasplankje.

Vanaf een restsuiker met 17 gram/lt komen we in het meer zoete segment terecht voor een Seco. Bij 32 tot 50 gram /lt suiker een Semi Seco en 50+ gram/lt de Dulce. Deze zijn ideaal als dessert wijn wanneer je iets anders wilt.

Het label Brut Nature, Extra Brut en Brut mogen binnen alle 4 categorieën gebruikt worden. Terwijl de meer zoete Cava’s alleen binnen de categorie Cava (Cava de Guarda) of Reserva (Guarda Superior) gebruikt worden.

Herkomstbenamingen binnen DO Cava

Om sommige uitdagingen het hoofd te bieden, wilt men de DO Cava hervormen. Er zijn in 2020 vier individuele herkomstbenamingen ofwel appellaties toegevoegd. Op deze manier kan de herkomst van het product nauwkeurig worden bepaald aan de hand van het terroir en het microklimaat waar de wijn gemaakt is.

DO Cava regio met uitdagingen

Comtats de Barcelona

In Catalonië, in het noordoosten van Spanje, ligt de Comtats de Barcelona. In dit gebied vinden we meer dan 95% van de Cava productie. De naam verwijst naar de voormalige graafschappen en de middeleeuwse gebieden onder toezicht van de Graaf van Barcelona.

Doordat er verschillen in klimaat zijn, aan de kust meer mediterraan en verder landinwaarts meer continentaal, valleien op verschillende hoogtes en bodem diversiteit, zijn er een vijftal sub-zones.

Voor al deze sub-zones geldt dat de wijnstokken minimaal 10 jaar oud dienen te zijn met een maximale opbrengst van 10.000kg/ha. De regio’s produceren alleen Reserva en Gran Reserva Cava’s.

Pla de Ponent

Geheel in het oosten vinden we Pla de Ponent. Hier vinden we een continentaal klimaat met weinig regenval en vele zonuren. Er heersen grote dagelijkse temperatuurverschillen. De wijngaarden liggen tussen 200 en 400m hoogte op redelijk vlak terrein.

Serra de Prades

In het noorden van Tarragona, grenzend aan Pla de Ponent ligt Serra de Prades. Deze sub-zone is vernoemd naar de Prades bergketen. Ze onderscheidt zich door haar geologische formatie: een stroomgebied of vallei omgeven door bergen, waar de Serra de Prades op zuidelijke hellingen liggen. De eroderende werking van de rivier de Francolí en zijn zijrivieren spelen een belangrijke rol in de geologie.

Op een hoogte van 350 tot 600 meter boven de zeespiegel heeft Serra de Prades een zeer bijzonder microklimaat, waar de invloed van de Middellandse Zee zich vermengt met winden uit het binnenland, van continentale aard, in wat kan worden omschreven als een mediterraan overgangsklimaat met grotere thermische contrasten. Dit microklimaat bevordert de teelt van de inheemse Trepat-variëteit, een soort rode druif die fruitige wijnen produceert met een zeer eigen persoonlijkheid.

Conca del Gaià

Ten zuidoosten van Serra de Prades vinden we Conca del Gaià. De naam verwijst naar de rivier de Gaià en de geschiedenis gaat terug naar het Romeins Hispania. De sub-zone heeft een typisch mediterraan klimaat met milde winters en hete zomers, getemperd door een oceaanbries. Het bestaat uit een vlakte die vanaf de Middellandse Zee langzaam omhoog klimt tot de toppen van het kustgebergte.

Valls d’Anoia-Foix

Gelegen in een brede vallei tussen twee bergketens met Barcelona in het noorden en Tarragona in het zuiden, vinden we Valls d’Anoia-Foix. De open vallei loopt langzaam af van de indrukwekkende rotsmassa van Montserrat naar de zee. Het wordt gevormd door een veelheid van heuvels en kleine heuvels gevormd door de stroomgebieden van de rivieren Anoia en Foix, waaraan deze sub-zone van Cava zijn naam ontleent. De sub-zone wordt beschermd tegen de noordenwind door het Montserrat-massief waardoor ze van een gematigd klimaat geniet. Deze diversiteit zorgt ervoor dat Xarel-Lo in het kustgebied staat aangeplant, Macabeo vooral in de vallei, terwijl Parellada terug te vinden is in de hoger gelegen wijngaarden.

Valle del Ebro

In noord Spanje, in Rioja, vinden we Cava uit de Valle del Ebro. De wijngaarden liggen nabij de rivier de Ebro. We vinden hier twee sub-zones: Alto Ebro en Valle del Cierzo. Ook hier geldt dat de wijnstokken minimaal 10 jaar oud moeten zijn. En de wijnen die geproduceerd worden zijn geklasseerd als Reserva en Gran Reserva Cava’s.

Alto Ebro

Dit ligt in het westen van de Ebro-vallei en bestaat uit een uitgestrekt vallei langs de rivier de Ebro, omgeven door bergketens. De wijngaarden reiken tot 600m hoogte. Belangrijkste kenmerk is de samensmelting van de klimaten van de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee. Dit levert een mild klimaat met matige regenval en volop zonuren.

Valle del Cierzo

Rondom de stad Zaragoza vinden we Valle de Cierzo. Het continentale klimaat kenmerkt zich door koude winters en hete zomers met grote temperatuurverschillen gedurende de dag. Wat het meest opvalt is de karakteristieke wind, de “Cierzo”. Dit is een koele, droge en sterke wind die bijdraagt aan het droge klimaat.

Requena

Ten westen van Valencia ligt de sub-zone Requena. Het ligt op een klein plateau op 600 tot 900m hoogte. In het zuiden grenst het aan de rivier Cabriel en in het noorden de Molón bergketens. Het heeft een meso-mediterraan klimaat met grote dag-/nachttemperatuurverschillen maar ook lange koude winters.

Viñedos de Almendralejo

Deze sub-zone vinden we in het zuidwestelijke Extremadura. Met een praktisch vlak reliëf, gelegen op een gemiddelde hoogte tussen 200 en 450 meter boven de zeespiegel, genieten de wijngaarden van een vrij droog klimaat, milde winters en hoge temperaturen in de zomer, geaccentueerd door de werking van de warme wind, plaatselijk bekend als de solano.

De uitdagingen van DO Cava

Doordat de vele kleine wijnboeren zich meer richten op terroir en kwaliteit, begint de schoen te wringen. Ze hebben last van het cava-imago als voordelige vervanger van Champagne. Zij werken aan een eigen stijl mousserende wijn die verbonden is met de specifieke herkomst. Terwijl de besluitvorming binnen de overkoepelende DO-organisatie veel discussie oplevert, traag is en werkt naar consensus. Dit geheel vergroot de uitdagingen waar Cava voor staat, waardoor leden hun rug toekeren.

Daarom zijn er, onder druk van het uittredende producenten, een aantal regels aangescherpt. Op het etiket moet de rijpingstijd vermeld staan en is er de mogelijkheid om de sub-zone aan te geven. Wanneer de druiven van eigen wijngaard zijn en de bereiding, rijping en botteling op het domein plaats vindt, mag het logo van elaborador integral vermeld worden op het etiket. Zo kan een wijnboer zich toch onderscheiden ten opzichte van de grote DO Cava.

Clàssic Penedès

Om bovengenoemde uitdagingen zijn een aantal wijnbouwers in de Penedès uit de DO Cava gestapt. Ze hebben hun eigen appellatie opgericht onder de naam Clàssic Penedès en dit omvat ongeveer 1.200ha. En deze is goedgekeurd door de EU. Ze volgen striktere regels dan in de DO Cava. De toegestane druiven zijn uitsluitend van wijngaarden binnen de DO Penedès en moeten biologisch gecertificeerd zijn. Dit laatste is in het geheel geen uitdaging, omdat vanaf 2025 alle wijngaarden in de Penedès biologisch moeten zijn. Daarnaast moeten de druiven van eigen wijngaard komen. En de wijn dient minimaal 15 maanden te rijpen. En Clàssic Penedès moet altijd een vintage zijn. Steeds vaker verschijnt de sub-zone op het etiket, omdat de precieze locatie het unieke karakter van de wijn bepaalt.

Corpinnat

Binnen de Clássic Penedès wilden sommige producenten nog strengere regels hanteren. Dat leidde tot de oprichting van DO Corpinnat, welke in 2018 door de EU werd erkend. Dit omvat ongeveer 200ha. Deze wijngaarden liggen in het hart van de Penedès. De inheemse druiven mogen alleen met de hand geoogst worden. En de wijn dient minimaal 18 maanden te rijpen. Minstens 75% van de wijn komt verplicht van eigen wijngaard en de vinificatie, rijping en botteling moeten op het domein plaatsvinden.

Vintage

De vintage verwijst naar het jaar waarin de druiven werden verbouwd en geoogst, voordat ze werden omgezet in wijn. Het is daarom niet mogelijk om een ​​vintage te noemen voor wijnen die zijn gemaakt van een mengsel van druivensoorten die over meerdere jaren zijn geoogst.

Zeker bij mousserende wijnen, waar gebruik wordt gemaakt van een basiswijn om jaar na jaar eenzelfde stijl te maken, is het gebruikelijk om wijn uit meerdere jaren te blenden. Bij vintage wijnen is dit dus niet het geval. Vaak worden vintage wijnen alleen gemaakt van druiven die van uitzonderlijk goede kwaliteit zijn.

Geplaatst op

Petroleum in Riesling wijnen

Wie kent het niet Riesling wijnen, de druivensoort die tot veel in staat is, maar ook bekend staat om haar petroleum aroma. Waar komt dit eigenlijk vandaan? Daar gaan we deze week antwoord op zoeken.

Riesling druivenras

Maar laten we even een stapje terug doen. Bijna iedereen kent Riesling als de Duitse gortdroge wijn. Maar de druivensoort staat inmiddels overal aangeplant, van Willamete Valley aan de westkust van Amerika tot aan Nieuw Zeeland.

En verwar Riesling niet met gelijksoortige namen als  Riesling Italico, Laskirizling, Olaszrizling en Welschriesling. Dit zijn toch echt andere druivenrassen.

Duitsland wordt door velen beschouwd als de bakermat van Riesling. Hoewel historische verslagen geen duidelijkheid geven, kan je wel stellen dat Duitsland het hart is waar deze majestueuze druif al eeuwenlang groeit en bloeit. De vroegst geregistreerde melding van Riesling in Duitsland dateert van 13 maart 1435. En daarmee is 13 maart de onofficiële verjaardag van Riesling.

Riesling stamt af van de Gouais Blanc druif waar ook bijvoorbeeld Chardonnay en Pinot Noir van afstammen en Savagnin (ook bekend als Traminer maar verwar deze niet met Gewürztraminer).

Kameleon Riesling

Riesling kan ook worden beschouwd als een kameleon binnen de wijnwereld. Het neemt een unieke eigenschappen aan van het terroir waar de druif opgroeit. En creëert daarmee haar eigen stijl.  Maar alleen in Duitsland vind je Riesling die zo veelzijdig is, van trocken (ofwel kurkdroog) tot feinherb (nauwelijks zoet) tot trockenbeerenauslese (ofwel zeer zoet). Echter dit laatste is niet op alle plekken te bereiken. Daarnaast kan je van Riesling zowel stille als mousserende wijnen maken. Riesling is dus een echte kameleon!

Ook heeft Riesling niet altijd zo een faam gehad. Ten tijde van de goedkope Liebfraumilch was het meer een “beuker” dan kwaliteit. Ook in de tijd daarna werd de markt overspoeld door goedkope (inferieure) en mierzoete Riesling. Gelukkig is dat tij gekeerd en is er nu een heel spectrum aan Riesling verkrijgbaar.

Populariteit

Maar waarom kent Riesling een lage populariteit? Riesling is eenmaal geen Chardonnay en gaat niet zo goed op houtrijping. Terwijl Chardonnay mateloos populair is en er toch een grote voorliefde is voor houtgelagerde witte wijnen.

Riesling wijnen moet je leren drinken. De zuren, het ijskoude parfum en de citrus smaak zijn uitgesproken. Daardoor is Riesling niet voor iedereen weggelegd. Daarnaast blijft de petroleum aroma hangen boven de wijnen gemaakt van Riesling, terecht of onterecht.

Kenmerken

Riesling wijnen met petroleum ontwikkeling

Riesling heeft kleine bessen aan haar compacte trossen. Ze kleuren van groen tot goudgeel met bruine vlekjes, afhankelijk van de rijpheid.  Riesling kan zeer goed tegen extreem lage temperaturen dankzij het harde hout van de stam en groeit goed in een koeler of zelfs koud klimaat. Hier kan ze langzaam rijpen en waardoor ze haar aromatische karakter blijft behouden. Vandaar dat ze ook volop staat aangeplant in Finger Lakes District in Amerika en Ontario in Canada. Maar dan moet de druif wel op de goede locatie staan aangeplant om optimaal zon te krijgen. De druif heeft een voorkeur voor goed drainerende bodems, bij voorkeur bedenkt met leisteen.

Riesling is zeer terroir gevoelig en is dus in staat een goede reflectie te geven waar ze vandaan komt. De geprefereerde leistenen bodem zal een rokerig aroma afgeven, terwijl andere bodems meer mineraal of staal (in geval van kalk), teer, aards (in geval van klei) afgeven. Kenmerkende primaire aroma’s zijn perziken en appel, citrusfruit, citroen, limoen, pompelmoes, ananas en passievrucht, citronella, munt, muskaat, kamperfoelie, brem, linde, acacia. Waarbij aroma’s als citrusfruit duiden op minder rijpe druiven. Rijpere Riesling wijnen geuren naar overrijpe ananas en petroleum. Jongere Rieslings neigen eerder naar vers hooi, viooltjes, roos en wit steenfruit. Ook ontleent de druif zich voor nobele rotting. Deze geeft een typisch smaakje van gedroogde abrikozen en honing, amandelen en rozijntjes.

Zoals reeds aangegeven, houtrijping is niet weggelegd voor Riesling. Dus zal vergisting en rijping op RVS tanks plaatsvinden, waardoor de wijn haar frisse en fruitige karakter blijft behouden.

Daarentegen staat Riesling bekend om haar hoge zuurgraad en is daarom zeer goed in staat te ouderen, beter dan menig Bourgogne en Bordeaux wijn. En dat terwijl het alcohol kan variëren van 7% voor de lichte verfrissende wijnen tot 13% voor volle krachtige wijnen.

Riesling en klimaatzones

Wanneer Riesling in koelere zones staat is ze in staat om fenomenale wijnen te produceren, zeker wanneer er sprake is van veel direct en gereflecteerd zonlicht. De meeste Duitse regio’s zijn koelklimaat regio’s, behalve Pfalz waar het een paar graden warmer is. Ook Elzas, de meest Germaanse regio in Frankrijk, vind je tintelende, droge, staalachtige wijnen zoals die van Trimbach. De Wachau in Oostenrijk wedijvert met de Elzas en de Moezel vanwege de zuiverheid van zijn Rieslings. Behalve dat deze heerlijk karaktervolle, kurkdroge, gebeeldhouwde wijnen de neiging hebben om meer body en alcohol te hebben. En natuurlijk hebben we de goede ijswijnen uit Finger Lakes en Ontario, maar ook zeer goede Riesling wijnen uit Washington.

Terwijl ze in een warm klimaat, omdat ze vroeg rijpt, is het sap overrijp en mis je de spanning in de wijn. Het grote deel van zuid Europa is het simpelweg te warm voor Riesling. Daarom is het zo verrassend om kwaliteit Riesling te vinden in Australië. Zowel Clare Valley ten noorden van Adelaide als de Eden Valley in het oosten hebben een reputatie opgebouwd voor geweldige droge Riesling, het soort pittige, full-bodied wijn. Ook Zuid Afrika omvat Riesling maar daar moet de rijping goed gevolgd worden, net als in Nieuw Zeeland, waar de druif zowel op het warmere Noordereiland, als op het koelere Zuidereiland te vinden is.

Maar waarom petroleum in Riesling wijnen

Laten we eerst eens kijken waar deze petroleum aroma vandaan komt. Dit wordt veroorzaakt door TDN (een afkorting voor 1,1,6-trimethyl-1,2-dihydronaphthalene). Dit is een stofje dat niet in de druif aanwezig is, maar ontstaat wanneer de druif carotenoïden afbreekt tijdens de groei van de plant. Carotenoïden is een druifeigen stof (overigens niet uniek voor druiven) dat de plant beschermt tegen het felle zonlicht. Vervolgens vindt een proces van chemische verandering plaats waarbij de zuurgraad een belangrijke rol speelt. Dus hoe feller de zon is, hoe groter de kans is dat de petroleum aroma (ookwel Goût de Pétrol) ontwikkelt in Riesling wijnen. Maar dit kan zich pas in wijn ontwikkelen wanneer de wijn rijpt. Dus een jonge Riesling zal minder Goût de Pétrol hebben dan wijnen die rijpen.

De Goût de Pétrol is zowel geliefd als gehaat. Het is een echte  persoonlijke voorkeur. Zoek je naar deze aroma, dan heb je de grootste kans bij wijnen uit Australië, omdat de zon daar feller is.

Hoe ontstaat Goût de Pétrol

Er zijn een aantal factoren van invloed op de petroleum aroma. Één is dus de blootstelling aan zonlicht. Waarbij een studie heeft uitgewezen dat wanneer druiven na veraison meer dan 20% zonlicht ontvangt, het TDN gehalte toeneemt. Ook ontbladeren draagt (hetzij als wijngaardbeheer of doordat waterstress verminderde bladvorming geeft) bij aan verhoging van TDN, immers er ontstaat meer blootstelling aan zon.

Maar ook de lengte van flesrijping en keldertemperatuur hebben een belangrijke invloed.

Tenslotte een heel belangrijke factor. Een studie heeft aangetoond dat de sluiting van de fles een grote invloed heeft. Kurk afgesloten flessen hebben een lagere TDN waarde dan draaidoppen. Mogelijk omdat kurk TDN kan opnemen, maar ook omdat oxidatie (wat niet plaatsvindt bij een draaidop) het TDN gehalte kan verminderen.

Conclusie

Goût de Pétrol is een persoonlijke voorkeur. You love it or you hate it. Maar het is ook iets dat met klimaatverandering een potentieel risico vormt. Als wijnmaker heb je slechts beperkt invloed. In de wijngaard moet je het bladbeheer goed in de vingers hebben en tijdstip van de oogst kan een rol spelen. In de kelder is temperatuur relevant. Maar geheel voorkomen is onmogelijk.

Overigens TDN en de daaruit voortvloeiende petroleum aroma komt niet uitsluitend in Riesling voor. Zoals aangegeven, TDN komt voort uit cartenoïden dat in planten zit. Maar floreert in een hoge zuurgraad, zoals bij Riesling het geval is. Daarnaast heeft Riesling een aanzienlijk hogere cartenoïden gehalte dan andere druiven. Daarom zal je de Goût de Pétrol vooral in Riesling aantreffen.

Geplaatst op

Bijzonder Monastrell herontdekt

Jumilla DO is een subappellatie van Murcia DO in het zuidoosten van Spanje. Jumilla DO wordt gezien als het belangrijkste wijngebied in Murcia gezien de kwaliteit maar ook hoeveelheid dat men produceert. De appellatie omvat de zeven dorpen Jumilla, Hellin, Ontur, Tobarra, Albatana, Fuente-Alamo en Montealegre del Castillo. Het gebied ligt op het plateau van La Mancha op 400 tot 1.000m hoogte. Droogte en stijgende temperaturen zijn grote uitdagingen. Zomers kunnen in Jumilla bijzonder heet zijn, tot wel 42C terwijl regenval tot een miniem is met max 300mm. Het semi-aride continentale klimaat is dus zeer droog en warm, maar ook winderig. Wat waterstress alleen maar verder doet oplopen. Vandaar dat toegepaste druivenrassen zich hier ook aan aanpassen. Monastrell is een bijzonder goed voorbeeld van een hitte bestendig druivenras dat herontdekt is door de wijnbouwers.

Bijzonder Monastrell herontdekt

Wat ging er aan vooraf

De geschiedenis van Jumilla DO is bijzonder. In 1978 werden de oudste overblijfselen van vitis vinifera zaden van Europa ontdekt, wel 3.000 jaar oud. Er zijn ook archeologische overblijfselen gevonden die getuigen van de meer dan 2.500 jaar oude wijntraditie, waaronder oorbellen uit de 4e eeuw voor Christus.

Zo een 25 jaar geleden stonden hier vooral Merlot, Cabernet Sauvignon en Syrah aangeplant. In die tijd was irrigatie een noodzaak, zeker voor deze druivenrassen. Maar hoe anders is de situatie nu. Om te irrigeren is veel water nodig en daarvoor zijn de nodige watervergunningen benodigd. Dit werd een steeds groter probleem. In 1995 gebruikte men nog 100 miljard liter water voor de wijnbouw en in 2020 maar liefst 900 miljard liter. Mede onder invloed van waterschaarste en opwarmende temperaturen, is het bijzonder hoeveel wijnbouwers de inheemse Monastrell hebben herontdekt en zijn overgestapt naar dry farming.

Biologisch

De bodem is zeer kalkrijk en heel arm aan organische materialen vanwege de droogte. Doordat hier brede valleien zijn, is de bodem bezaait met gesteente dat door erosie uit de bergen naar beneden is gekomen. In sommige delen overheersen zanderige gravel bodems. Dit is een overblijfsel van een zee die miljoenen jaren geleden hier gelegen heeft. En er zijn zelfs enkele plekken met rotsachtige vulkanische bodems. De bodem is goed waterdoorlatend, wat van groot belang is in een droog winderig gebied. Ondergrondse harde krijtlagen voorkomen dat  vocht uit diepere delen naar de toplaag optrekken en verdampen. Deze factoren dragen bij aan een extreem schone bodem, vrij van vervuiling. Pesticiden worden nauwelijks gebruikt omdat door de droogte er geen ziektes voorkomen. Daardoor zijn veel wijngaarden biologisch gecertificeerd.

Waarom Monastrell

Reeds in de 14e eeuw is deze druivenras in de regio gesignaleerd. Het is gebleken dat Monastrell zich goed kan aanpassen in een hete droge omgeving. De druif heeft een dikke, donkere schil en is daardoor goed bestand tegen UV-straling en voorkomt zonnebrand. Ze vormt de knoppen laat om de strenge winterperiode door te komen en rijpt lang voor een goede smaakontwikkeling.

Bush vine of Gobelet bron www.jumilla.wine

Om de droogte en de wind te doorstaan, staan de stokken op wel 3m van elkaar in gobelet (bush vine). Dan hoeven de wortelstelsels niet met elkaar te concurreren voor dat kleine beetje water wat beschikbaar is. Tevens wortelen de druivenstokken diep om bij het water en de voedingsstoffen te komen.

Onderzoek heeft aangetoond dat Monastrell op een unieke wijze met water omgaat. Het gaat om het verband tussen beschikbare watervoorraad in de bodem, de bladeren en het gedrag van het druivenras. Bij warmte en waterschaarste sluiten de huidmondjes van de bladeren heel snel om verdamping te minimaliseren. Daardoor staat de ontwikkeling van de druif stil en kan leiden tot fenolische onrijpheid. Druivenrassen die dit nastreven noemt men een isohydrische ras). Andere rassen (anisohydrisch) sluiten de huidmondjes later wanneer al het beschikbare water is verbruikt, wat vervolgens stress geeft. Monastrell is bijzonder omdat onderzoek heeft uitgewezen dat dit ras de situatie aankijkt en dan pas beslist of ze zich isohydrisch danwel anisohydrisch zal gedragen. Daardoor ontwikkelt ze zich gelijkmatig en heeft Monastrell veel minder irrigatie nodig. Inmiddels is ongeveer 70% van de aanplant Monastrell.

Keerzijde

Natuurlijk is er een keerzijde. Doordat een grote groep wijnbouwers zijn overgestapt naar dry farming, moeten de wijnstokken harder werken om water te bereiken. Door deze krachtinspanning van de plant, levert ze minder bessen op. Waardoor natuurlijk de wijnproductie lager is. Als gevolg daarvan is de kwaliteit weliswaar hoger van de druiven en dus de wijn, maar ook de prijs.

Desondanks kennen de wijnen uit Jumilla een zeer goede prijs-kwaliteit verhouding van rond €15.

Geplaatst op

Kleinste wijngebied in Frankrijk de Jura

Op zo’n 7.5 uur rijden vanaf Utrecht vinden we het kleinste wijngebied in Frankrijk, de Jura. Een die ook vaak overgeslagen wordt, mede omdat het letterlijk in de schaduw van de Bourgogne ligt. Het gebergte de Jura ligt ingeklemd tussen de Bourgogne en de Zwitserse grens en is vernoemd naar de periode in het mesozoïcum. De wijnbouwzone ligt op de eerste heuvels van de Jura.

Niet verwonderlijk vertonen de wijnen enige gelijkenis met de Bourgogne maar ook met Zwitserse wijnen. Maar er zijn ook onderscheidende wijnen. Denk aan de vin jaune, vin de paille of Macvin de Jura.

Klimaat en geologie

Ook het klimaat vertoont veel gelijkenis met de Bourgogne, echter de winters zijn veel kouder. De rijpheid van de druiven is daardoor vaak een zorg. Oogst stelt men uit om deze reden, vaak tot eind oktober opdat men de hoogst mogelijke suikergehalte behaalt. Om het risico op vorstschade te verminderen, worden de druiven getraind volgens het Guyot-systeem.

De meeste wijngaarden liggen op een hoogte tussen 250 en 400m tussen de vlaktes van de Bresse en het Juragebergte.

Guyot snoei

De Guyot snoeimethode geeft een relatief lage opbrengst maar de kwaliteit van de druiven is geweldig. Hoewel het resultaat van deze snoei dus goed is, is de methode relatief makkelijk.

Guyot snoei methode

Vanuit de stam wordt één of twee (dikke, stevige) tak(ken) geselecteerd die men als gesteltak(ken) gebruikt. Deze takken leidt men horizontaal geleid langs de trellis. Wanneer slechts één tak geleid wordt, noemt men dit enkel Guyot. Bij twee takken is dit dubbel Guyot.

De uitlopers op de gesteltakken worden het hele jaar door recht naar boven uitgeleid om deze verticaal te laten leiden. Zo vormen de vruchttakken.

Druivenrassen

Historisch gezien zijn er ruim 40 druivenrassen geweest. Pas tegen het eind van de 20e eeuw namen Chardonnay (lokaal ook Melon d’Arbois of Gamay Blanc) en Savagnin (lokaal naturé genaamd) een toevlucht. Vandaag de dag staat Chardonnay ongeveer 45% aangeplant. Savagnin treft u vooral aan in de vin jaune die een nootachtig aroma aan de volle wijn toevoegd.

Pinot Noir is vooral voor cépage wijnen, maar ook als blend met de lichtere Poulsard. Poulsard, met haar kenmerkende oranje tint, wordt ook veel gebruikt voor rosé wijnen. En is daarnaast één van de belangrijkste druiven voor de vin de paille.

De Trousseau druif tenslotte presteert het beste in de grindachtige wijngaarden van Arbois AOC.

Wijnregio’s

Grofweg is de Jura, het kleinste wijngebied in Frankrijk, in te delen in één regio en drie sub-appellaties. Maar kent ook drie product-appellaties. Het heeft slechts 2.000ha wijnbouwgebied.

Kleinste wijngebied in Frankrijk de Jura

Côtes du Jura AOC

Dit is de regionale AOC dat in 1937 werd opgericht en omvat het hele gebied. Maar wua hoeveelheid noteert het plaats twee achter Arbois AOC. Het is een langgerecht gebied dat 80km uitstrekt, maar de belangrijkste productie ligt tussen Arbois en l’Étoille in. Het produceert rode en roséwijnen van Poulsard-, Trousseau- en Pinot Noir-druiven, en witte wijnen van Chardonnay- en Savagnin-druiven.

De bodem van de Côtes du Jura bestaat uit kalksteen, grind en kleimet verschillende mengverhoudingen, afhankelijk van de gebieden (kalkrijker in het zuidelijke deel). Het typische klimaat van de regio is continentaal en semi-continentaal met weinig zonneschijn en koude winters. De zomers zijn koud en de voorjaarsvorst komt vaak voor, daarom planten wijnbouwers wijnstokken op de zuidelijke hellingen om te garanderen dat de vruchten het meeste zonlicht krijgen.

Arbois AOC

Rondom de stad Arbois in het noorden van de Jura vinden we de gelijknamige sub-appellatie. Het is de oudste appellatie van Frankrijk die in 1936 haar gecontroleerde appellatie status ontving. Dit is weliswaar met vijf andere appellaties toegekend, te weten Chateauneuf-du-Pape, Tavel, Cassis en Monbazillac. Voor rode en roséwijnen maakt men gebruik van Poulsard , Trousseau en Pinot Noir-druiven, en witte wijnen van Chardonnay- en Savagnin-druiven. Maar Arbois is uiteindelijk het meest bekend om haar rode wijnen, met ongeveer 70% van alle rode wijn uit de Jura. Deze is vooral gemaakt van Poulsard en Trousseau.

Vooral Trousseau is te vinden op de grindrijke bodem, die daardoor beter opwarmen en rijpen met een diepgekleurde intense wijn als resultaat.

Vooral de wijnen uit het dorp Pupillin staan bekend om haar kwaliteit dankzij de zuidelijke, kalksteenrijke hellingen en mogen daarom verkocht worden als Arbois-Pipillin.

Château-Chalon AOC

Het dorp Château-Chalon beslaat deze gelijknamige sub-appellatie. Binnen de appellatie regels zijn alleen witte wijnen van de Savagnin-druif gemaakt in de vin jaune-stijl  toegestaan. De Château-Chalon-wijnen worden echter niet expliciet geëtiketteerd als vin jaune. Maar we vinden hier wel de beste vin jaune wijnen van de Jura. De witte wijnen zijn bijzonder elegant omdat ze op pure kalksteen staan. De wijn staat bekend om zijn lange levensduur en het vermogen om tientallen jaren te rijpen. Sommigen zeggen zelfs 100 jaar, maar dan moeten we wachten tot 2036.

Echter de grenzen van de appellatie zijn nogal verwarrend. Sommige wijngaarden die binnen de grenzen van Château-Chalon AOC vallen, zijn aangeduid als Côtes du Jura AOC. Dit houdt verband met de eis dat de bodem moet bestaan uit grijze mergelgrond.

L’Étoile AOC

Dit is een sub-appellatie  die wijnen produceert van Chardonnay-, Savagnin- en Poulsard-druiven. Het is een zeer kleine wijngebied binnen de Jura in Frankrijk van ongeveer 75ha groot en de wijnen zie je zelden buiten de appellatie. De eigen appellatie is te danken aan het bijzondere meso-klimaat waar Chardonnay van profiteert. Hierdoor is een link met Chablis snel te leggen. Rode wijn is niet toegestaan binnen de appellatie regels.

Crémant de Jura AOC

Daarnaast kent men binnen de Côtes du Jura ook een mousserende wijn, genaamd Crémant de Jura AOC. Voorheen noemde men deze wijn vin mousseux. Hoewel de appellatie pas in 1995 is toegekend, bestaat de mousserende wijn reeds in de 18e eeuw. Witte wijnen moeten voor ten minste 70% Chardonnay, Pinot Noir en Trousseau bestaan, terwijl de resterende 30% aan de producent wordt overgelaten. Roséwijnen moeten minimaal 50% Pinot Noir, Trousseau of Poulsard zijn. Volgens de regelgeving dienen druiven hand geplukt te zijn, vervoert in kratten met gaten die de druiven laat oxideren en dat volledige trossen persing te ondergaan. De wijn dient men volgens de méthode traditionelle, zoals in Champagne, te maken om vervolgens 12 maanden te rijpen.

Onlangs hebben producenten hoogwaardige brut nature- en brut zero-wijnen gemaakt met biologische en biodynamische filosofie.

Late harvest voor Macvin de Jura AOC

Macvin de Jura AOC is een appellatie voor versterkte late oogst wijn. Voor het versterken gebruikt men het eau de vie Marc de Jura. Macvin wordt reeds sinds de 14e eeuw geproduceerd en kreeg haar appellatie in 1991 en kan rood of rosé zijn van Poulsard, Troussard en Pinot Noir of Chardonnay en Savagnin voor witte wijn. Door de toevoeging van “eau de vie” ofwel destillaat, stopt de vergisting en blijft er restsuiker achter. Macvin is een prima aperitief maar misstaat ook niet als dessertwijn.

Marc du Jura AOC

In 2013 ontving de Jura haar laatste appellatie, een product appellatie dat zich toelegt op de productie van de eau de vie Marc du Jura, wat gebruikt wordt voor de Macvin de Jura.

Lokaal vaak gerefereerd als “hartverwarmer” is dit een krachtige geparfumeerde wijn dat perfect past bij desserts.

Voor marc de vie perst men eerst de druiven. Om vervolgens van alles wat overblijft na filtering van het sap: stukjes schil, pitten en geriste trossen te gebruiken. Na gisting ondergaat de marc een dubbele destillatie in een alambiek, een destileerketel. Daarna rijpt de wijn minstens twee jaar in hout. Een langere rijping geeft meer rondheid en complexiteit.

Vin jaune in sherry-stijl

De meest onderscheidende wijn uit de Jura is de vin jaune. Deze wijn vertoont veel gelijkenissen met fino sherry, maar is niet versterkt. De enige toegestane druivensoort is Savagnin.

Na de gisting rijpt de wijn 6 jaar of langer in Bourgondische vaten. De vaten zijn tot aan de rand gevuld, maar door verdamping vermindert het vloeistofvolume in het vat waardoor een luchtlaag ontstaat. Door het plotse contact met zuurstof oxideert de wijn en groeit er een gist-laag die vergelijkbaar is met flor van de Jerez-regio. Dit heet sous voile in het frans.

De wijn wordt vervolgens gebotteld in een kenmerkende clavelin-wijnfles met een inhoud van 62 cL. Ook aan deze inhoud zit een reden. Gemiddeld verdampt 38% van 1 lt wijn en houd je dus 62cl over.

De vin jaune is een zeer droge, maar intens gearomatiseerde wijn met tonen van gedroogd fruit, walnoten, specerijen, toast, champignon en pekel. Decanteren is aanbevolen voordat je de wijn inschenkt.

Zoet vin de paille-stijl

Vin de Paille, ookwel “Stro-wijn” genaamd, gebruikt men druiven die 6 weken op stromatten drogen. Dit heeft overeenkomsten met de appassimento-methode in noord-Italië. Direct na de kersttijd perst men de bessen voorzichtig, het sap fermenteert en de wijn rijpt enkele jaren. Uitsluitend Chardonnay, Savagnin en Poulsard gebruikt men voor Vin de Paille. Deze wijnen hebben een diepe kleur en een luxueus, rijk aroma met dominante tonen van rozijnen en walnoten.

Geplaatst op

Bruisend Oostenrijk

Mousserend is hot en zeer populair. Het is niet verbazingwekkend dat de keuze in mousserende wijnen blijft groeien. Natuurlijk, iedereen kent Champagne, Cava en Prosecco. Maar ook in Duitsland en Oostenrijk groeit het aandeel van bruisend.

Productie cijfers

Maar laten we eerst eens naar productie cijfers kijken van deze nectar. De productie in 2020 is met maar liefst 57% gestegen ten opzichte van 2002. Met 2.5 miljard flessen, is dit 7.7% van de totale globale wijnproductie. Hierbij was Italië de grootste, gevolgd door Frankrijk, Duitsland, Spanje en de Verenigde Staten. Inmiddels is wel bekend de Verenigde Staten het leidende stokje van Italië heeft overgenomen. Terwijl het Verenigd Koninkrijk de top 5 is binnen gedrongen en Spanje verdrongen (bron: Statista).

De gevestigde gebieden, zoals Champagne, Rioja en Veneto en  kampen meer met de opwarming van de aarde, waardoor de temperaturen stijgen in de mousserende appellaties. De druiven voor mousserende wijnen hebben een hoge zuurgraad nodig, wat juist door warmte teniet wordt gedaan.

Sekt of mousserend

Maar om de focus weer terug te leggen naar Oostenrijk. Onlangs hebben we de gewijzigde wijnwetgeving in Oostenrijk onder de loep genomen, maar daar hadden we de mousserende wijn links laten liggen. Hier, en in Duitsland, gebruikt men de term Sekt voor mousserende wijnen. Dit is dus hetzelfde.

 Saillant detail is dat Oostenrijk het één na grootste land is qua mousserende wijn consumptie, met maar liefst 4 flessen per inwoner. Samen met Duitsland (gemiddeld 5 flessen per inwoner) nemen de landen de eerste plaats in als grootste mousserende wijn markt.

Echter Sekt heeft geen al te beste naam, het wordt gezien als een goedkope wijn van lage kwaliteit. Maar daar probeert men verandering in te brengen.

Sekt appellatie

In 2022 is de Protected Designation of Origin (PDO ofwel Beschermde OorsprongsBenaming in het Nederlands) geïntroduceerd. Met als basis de Sekt Austria, waarna Sekt Austria Reserve en aan de top staat Sekt Austria Grosse Reserve. Hierdoor probeert Oostenrijk een duidelijke positie en profiel voor hun bruisend kwaliteitswijnen.

Echter verwar Sekt niet met Perlwein. Perlwein is een wijn waar koolzuur (van 1-2.5 bar) is toegevoegd. Deze wijn kan heel goedkoop zijn of technisch erg goed. Perlwein is echter geen beschermde term.

Bruisend Oostenrijk sekt classificatie systeem

Sekt Austria PDO

De Sekt Austria PDO kent strengere regels dan de basis wijnen die geen appellatie kennen, vaak geïdentificeerd als “Austrian Sparkling Wine”. De vereisten zijn dat de druiven binnen één deelstaat zijn geoogst, uitsluitend van rassen die zijn toegestaan binnen de Qualitätswein normering, minstens 9 maanden hebben gerijpt op de droesem bij fles fermentatie (méthode traditionelle) of 6 maanden bij tankfermentatie (tank methode). Hierbij zijn wit, rosé en rode Sekt toegestaan, en moet de deelstaat op het etiket vermeld zijn.

Deze wijn ligt dichterbij Prosecco dan bij Champagne, gelet op de kortere rijping. Daarom is het ook een perfecte wijn als aperitief of bij licht gerookte gerechten zoals forel en zalm.

Sekt Austria Reserve PDO

Wanneer de goedgekeurde druiven uit één deelstaat afkomstig zijn, met de hand geplukt en als tros geperst met maximale sapopbrengst van 60%. En vervolgens uitsluitend op fles fermenteert (méthode traditionelle), 18 maanden op haar droesem heeft gerijpt en maximaal 12 gram/lt restsuiker heeft, mag het Sekt Austria Reserve PDO op het etiket dragen. Tevens mag de gemeente vermeld worden.

De Reserve is vergelijkbaar met een non-vintage champagne en is een perfecte partner bij rijkere antipasti, licht vlees, gevogelte, goed gekruide groentegerechten, rijst- en pastagerechten. De lichte restzoetheid maakt deze wijn ook zeer geschikt om te combineren met een kaasplankje.

Sekt Austria Grosse Reserve PDO

Om de hoogste kwaliticatie te behalen, dient de wijn aan dezelfde eisen te voldoen als hierboven, maar dan met slechts 50% sapopbrengst, hand geplukt op een maximale loshoogte van de container van 35cm en 36 maanden flesrijping. De deelstaat en gemeente (of deel van gemeente) zijn verplicht te vermelden op het etiket. Tevens mag de Grosslage (collectieve wijngaard) of Ried (single vineyard) vermeld zijn. Een andere bijkomstigheid is dat rosé (het blenden van rode en witte wijn) niet is toegestaan.

Deze wijn uit bruisend Oostenrijk is vergelijkbaar met de premier cru/grand cru classificatie in de Champagne. Dankzij de elegante structuur is Sekt Austria Grosse Reserve (PDO) heerlijk om zo van te genieten. Daar is geen speciale gelegenheid voor nodig. Maar is ook een goede begeleider smaakvolle groentegerechten, licht vlees en gevogelte, patés en zeevruchten.

Geplaatst op

Continentaal MidWest

Het midden van de Verenigde Staten (de Midwest) varieert van een gematigd  continentaal klimaat in North Dakota met subtropische zomers en koude strenge winters tot een warm steppe klimaat in het zuidwesten van Texas. In deze aaneenschakeling van klimaten vinden we toch ook wijnbouw plaats.

Continentaal North en South Dakota

In het midden van Amerika, aan de grens met Canada ligt North Dakota. Deze staat heeft feitelijk geen AVA, naast de officiële staat-appellatie.

North Dakota ligt op dezelfde breedtegraad als beroemde Europese wijnregio’s als de noordelijke Rhone, Bordeaux, Chablis en Champagne. Desdanks kent het slechts een kleine wijnindustrie. Deze is gebaseerd op fruitwijnen en hybride variëteiten die goed tegen de extreem koude temperaturen kunnen, zoals Frontenac en Saint Croix.

De staat heeft een continentaal klimaat en is daardoor ongeschikt voor grootschalige wijnbouw. Desondanks is er kleinschalig wat wijnbouw activiteiten en is in 2006 de North Dakota Grape Growers Association opgericht om wijnbouw te promoten. Pas in 2002 is de eerste commerciële wijngaard opgericht, Pointe of View Winery.

In South Dakota, dat tussen 42 en 45 graden noorderbreedte ligt, zien we een zelfde beeld. Deze staat ligt feitelijk op dezelfde hoogte Bordeaux en Toscane.  Maar de wijngeschiedenis gaat hier wel terug naar midden van de 18e eeuw. Kolonisten vestigden zich in de Black Hills-regio (daar waar we ook het beroemde Mount Rushmore monument te vinden is). Hier vestigden ze wijngaarden rondom de stad Sioux Falls. Desondanks is wijnbouw van geen betekenis en zijn er ook geen appellaties, naast de staat-appellatie.

Nebraska

Ten zuiden van South Dakota ligt Nebraska. De wijnbouwgeschiedenis van Nebraska is vergelijkbaar met die van een groot deel van Midwest. Vroege Europese kolonisten brachten wijntradities mee uit hun thuisland en vestigden een kleine maar bloeiende wijn in het midden van de late jaren 1800. Met de komst van de drooglegging in 1920 werden wijngaarden weggerukt ten gunste van lucratievere gewassen.

Hybride druivenrassen die speciaal zijn gekweekt om extreme kou te weerstaan, slaan het beste aan. De witte variëteit Edelweiss wordt het meest geteeld in de staat, en de Brianna-druif, ontwikkeld in Minnesota, is ook belangrijk. De witte wijnen kunnen nogal variëren qua restsuikergehalte.

Sunflower state Kansas

In het centrum van de Verenigde Staten ligt de staat Kansas en staat meer bekend om haar graangewassen en zonnebloemen producten dan om haar wijnindustrie. Toch in het oosten van de staat rondom de stad Kansas City, aan de Kansas-rivier, vinden we plukjes wijnbouw.

Duitse telers introduceerden de wijnbouw in deze staat in de 19e eeuw. Voordat in 1881 Kansas als eerste staat de productie en verkoop van alcohol verbood, had Kansas één van de grootste wijngaarden van het land met 2.000ha.

Ook hier is het niet verwonderlijk dat het klimaat continentaal is met lange hete vochtige zomers en koude winters. Andere risico’s zijn ook tornado’s, hagelbuien en schade door het gebruik van pesticiden in andere landhouwvormen.

Oklahoma

Gelegen tussen Kansas in het noorden en Texas in het zuiden ligt Oklahoma. Hoewel Oklahoma niet de meest logische locatie voor kwalitatieve wijnbouw is, gelet op haar liggen tussen de 32 en 37 graden noorderbreedte, vindt wijnbouw plaats sinds de eerste kolonisten. Dit is vooral in het oosten van de staat. Hier vinden we de eerste Vitis Vinifera wijndruiven in MidWest ondanks het onvoorspelbare klimaat dat vooral continentaal is. Ongeveer 80% van de aanplant is Vitis Vinifera, zoals Cabernet Sauvignon en Chardonnay, 15% is hybride zoals Chamborcin en de resterende 5% zijn Amerikaanse natives.

Naast de staat appellatie, kent Oklahoma slechts één subappellatie: Ozark Mountain AVA. Dit is een grensoverschrijdende appellatie en ligt in noordoost Oklahoma, zuid Missouri en noordwest Arkansas. Het is de 6e grootste appellatie van Amerika met 1.5 miljoen hectare. Maar is eigenlijk maar klein in Oklahoma.

Kortom

De Amerikaanse MidWest heeft mede dankzij een extreem continentaal klimaat geen echte wijnregio’s. Maar desondanks heeft de MidWest een belangrijke rol in de wijnbouw gespeeld, maar daar volgende week meer over.

Geplaatst op

Transparante wijn

Een belangrijke verschuiving vindt plaats in de wijn industrie dat de etiketten met transparante informatie moet gaan voorzien. Jarenlang was de wijn industrie de grote uitzondering in de voedsel industrie, doordat ze was vrijgesteld van het vermelden van voedingswaarde en ingrediënten. Lang was de informatie beperkt tot het alcohol percentage en vermelding van stoffen die een allergische reactie kunnen veroorzaken.

Maar nieuwe regels gaan gelden voor wijn en wijn afgeleide producten vanaf de 2024 oogst. Wijn geproduceerd voor 8 december  2023 geldt deze verplichting om de wijn van transparante informatie te voorzien niet.

Huidige etiketten

De huidige etiketteringsvoorschriften voor wijnbouwproducten zijn opgenomen in artikel 119 van Verordening (EU) nr. 1308/2013. Daarnaast zijn de wettelijke voorschriften uit Verordening (EU) nr. 1169/2011 van toepassing. Een wijnetiket moet momenteel de volgende informatie bevatten:

  • Alcoholgehalte
  • Allergenen
  • Inhoud
  • Naam van de bottelaar
  • Producent, importeur of verkoper
  • Land van herkomst
  • Lotnummer
  • Als het om een kwaliteitswijn gaat: de aanduiding BOB of BGA, met het gebied van herkomst
Transparante wijn etiket

Naast de verplichte etiketteringsvoorschriften, mag op het wijn etiket ook aanvullende feitelijke informatie aanwezig zijn. Je kunt hierbij denken aan het zwangerschapslogo, kwaliteits- of smaakaanduidingen, het oogstjaar en/of het druivenras(sen) of de naam en/of eigenaar van het wijnhuis.

Wat is de nieuwe wetgeving

De producenten hebben de keuze om de lijst van ingrediënten en de voedingswaarde vermelding op het etiket van de wijn te vermelden. Dit mag ook via een QR-code. Allergene stoffen moeten op het etiket blijven en mogen niet alleen via een elektronische wijze beschikbaar worden gesteld.

Na het scannen van de QR-code wordt de klant doorgestuurd naar een gespecialiseerde website met de benodigde informatie. De wet is zeer streng voor deze speciale webpagina’s: ze mogen geen marketing- of verkoopmateriaal presenteren en het online gedrag van de consumenten dient beschermt te zijn tegen het volgen door middel van cookies en analyses.

Informatie over de energetische waarde moet vermeld zijn met het ‘E’-symbool en per portie van 100 ml. Alle mogelijke allergenen moeten ook duidelijk zichtbaar op het wijnetiket worden vermeld en onder het woord “Bevat” worden vermeld.

Wat betekent de productie datum

De nieuwe etiketteringsvoorschriften zijn niet van toepassing op flessen wijn die vóór 8 december 2023 zijn gebotteld en geëtiketteerd. Dit betekent dat wijnflessen die vóór deze datum zijn geproduceerd en geëtiketteerd, niet onderworpen zijn aan de nieuwe etiketteringsregels van Verordening (EU) 2021/2117.

Wat staat er uiteindelijk op dit transparante etiket van wijn

Deze Europese regelgeving geldt ook voor exporteurs naar de EU. Dus ook wijnproducenten van buiten de EU moeten aan deze regels voldoen om hun wijn in de EU te verkopen.

Voor biologische en biodynamische wijnen zijn er vanzelfsprekend nog aanvullende voorwaarden. Biologische wijnen moeten voldoen aan Verordening (EU) 848/2018 die de eisen voor biologische productie en de EU Ecolabel omvat. Biodynamische wijnen moeten voldoen aan de Demeter- of Biodyvin-normen, twee van de belangrijkste biodynamische certificeringen die in de EU worden erkend.

Uiteindelijk komt de volgende informatie op een etiket te staan

  • Aanduiding van de categorie wijnbouwproducten

Dit betekent dat wijncategorieën zoals stille, rode, witte, rosé wijn, mousserende wijn, gearomatiseerde wijnproducten, likeurwijn. Deze zijn weer onderverdeeld in sub-categorieën. De categorie mag achterwege worden gelaten indien de wijn een referentie aan BOB of BGA heeft.

  • Aanduiding “beschermde oorsprongsbenaming” (BOB ofwel in Frankrijk AOC) of “beschermde geografische aanduiding” (BGA ofwel in Frankrijk IGP) en de naam ervan, voor wijnen die als geografische aanduiding zijn geregistreerd
  • Effectief alcohol-volumegehalte
  • Aanduiding van herkomst, zoals “wijn uit België”, “geproduceerd in Nederland”
  • Naam van de bottelaar of de naam van de producent of verkoper
  • Netto inhoud
  • Suikergehalte in het geval van categorieën mousserende wijn
  • VoedingswaardevermeldingL
  • Lijst met ingrediënten
  • Stoffen die allergieën of intoleranties veroorzaken
  • Minimale houdbaarheidsdatum voor wijnbouwproducten die een dealcoholisatie-behandeling hebben ondergaan.

Conclusie

De nieuwe EU-regels voor de etikettering van wijn zorgen voor meer transparante informatie voor de consument en vereisen een hoger niveau van informatie over alle flessen wijn die in de EU worden verkocht. Hoewel het een belangrijke verandering betekent voor de producenten, biedt het ook de mogelijkheid om de kwaliteit en specifieke kenmerken van hun wijnen te benadrukken. Maar gaan consumenten hiermee aan de slag? Dat wil ik persoonlijk betwijfelen. Er zijn zoveel keurmerken, regels en dergelijke, de doorsnee consument gaat naar verwachting niet alle details bekijken. Gaat u bij elk product wat u koopt kijken wat de voedingswaarde is?

Geplaatst op

Groeiende populariteit in Sierra Foothills

Aan de voet van de Sierra Nevada in California, tegen Central Valley AVA aan, vinden we een wijnregio die in 1987 tot stand is gekomen, de Sierra Foothills AVA. De regio omvat acht counties en kent ongeveer 1 miljoen ha aan wijnbouwgebied. Daarmee is het tevens één van de grootste wijnbouwgebieden in California. En dankzij de groeiende populariteit van de Sierra Foothills, is de mogelijkheid van uitbreiding een goed verhaal.

Geschiedenis

Wijnbouw is geïntroduceerd in de 19e eeuw met de opkomst van de Californische Goudkoorts. Eenmaal de gouddelvers zochten ook vertier en drank. En wijn en bier waren van betere kwaliteit dan water in die tijd. Kolonisten waren vooral Zuid Europeanen, en met name Italianen. Wat tevens een verklaring is voor de druivenrassen die we hier tegenkomen. Tijdens de jaren 1860 bloeide de wijnbouw industrie als nooit te voren. Dit stuwde de groeiende populariteit van de wijnen uit Sierra Foothills. Echter lag de focus op kwantiteit en niet kwaliteit. Wat leidde tot meer wijngaarden en wijnmakerijen dan Napa en Sonoma samen!

Met de Drooglegging werden veel wijngaarden vervangen door fruitgaarden. Vandaar dat de regio bekend werd onder de naam “Fruitmand van de Natie”.  Tot de jaren 1960 bleef deze status onveranderd.

Druivenrassen

Ondanks de grote oppervlakte van Sierra Foothills AVA, staat er slechts 2.300ha aangeplant met vooral Zinfandel (900ha) en Cabernet Sauvignon (200ha). Chardonnay is de meest gewilde witte druivensoort met (slechts) 100ha. De meeste wijngaarden zijn te vinden tussen 450 en 900m hoogte op de bergrug van de Sierra Nevada. Hierdoor kan de regio genieten van een mediterraan klimaat. De ondiepe, bergachtige zanderig leem en gebroken graniet bodems zorgen voor matige stress op de wijnstokken, wat lage tot matige opbrengsten en een hoge kwaliteit oplevert.

Zinfandel staat bekend om zijn jammy, frisse en soms rijke en hartige karakter. Barbera, dat ooit bekend stond als een eenvoudige tafelwijn, maakt nu indruk op de wijnwereld met zijn vermogen om complexiteit, peper en scherp kersenfruit te bereiken. Sangiovese, ook een geliefde Italiaanse druif, is in staat om structuur en diepte van smaak te ontwikkelen in de uitlopers. Ben je liefhebber van stevige wijnen, dan kom je zeker aan je trekken in de Sierra Foothills wat meteen de groeiende populariteit verklaard.

Ontdek Sierra Foothills

De regio kenmerkt zich door haar overwegend kleine familie wijnhuizen. Dat maakt een bezoek aan deze regio ook zo interessant, doordat het kleinschaliger en intiemer is en de wijngaarden minder commercieel opgezet zijn in vergelijking met een Lodi AVA of Napa AVA.

Zoals aangegeven kent de regio een mediterraan klimaat, maar daarbinnen zijn veel verschillende micro-klimaten en bodemtypes. Sierra Foothills onderschrijft haar groeiende populariteit dankzij het onderscheidende vermogen wat vooral te vinden is in de betrokkenheid en de focus op duurzaamheid. Duurzaamheid of meer regenerative wijnbouw is hier gebruikelijk. Naast het niet irrigeren, is ook biologische wijnbouw een standaard. Maar uiteindelijk energie en maatschappelijke betrokkenheid staan hoog in het vaandel. Wijngaarden in de hele regio zijn beplant met glooiende heuvels, steile hellingen en rivierdalen, die allemaal een ander karakter in de wijn beïnvloeden.

De zonnige dagen dragen bij aan de aroma ontwikkeling. Terwijl de koele berglucht die ’s avonds naar beneden komt, de verkoeling levert die bijdraagt aan het behoud van de zuurgraad. De regenval is hier overvloediger, waardoor we de impact op het milieu minimaliseert omdat irrigatie niet nodig is. Maar het beschermt de wijnstokken ook tegen brand en droogte. Tenslotte zorgen de goed doorlatende bodems ervoor dat de wijnstokken diep in de aarde kunnen wortelen, waardoor deze gezonder zijn. Hierdoor ontstaan wijnen met een dieper karakter.

En toch, door de groeiende populariteit voor de wijnen uit Sierra Foothills AVA, zie je ook dat de interesse van commerciële bedrijven uit een Napa of Sonoma toenemen. Mogelijk mede omdat Sierra Foothills beter bestand is tegen droogte en brandschade wat schering en inslag is in de meer westelijke gebieden. En dat tast het authentieke karakter van de wijnen daar aan.

 Sub regio’s van Siera Foothills AVA

Net als in de rest van Amerika geldt dat een county een eigen AVA bezit. Zo valt binnen de Sierra Foothills een aantal counties.

Noordelijk Yuba County

In het noorden van Sierra Foothills vinden we Yuba County met de appellatie North Yuba AVA die in 1985 haar eigen status heeft gekregen. Met wijngaarden op 600m hoogte staat de appellatie vooral bekend om haar zeer geconcentreerde, aromarijke Cabernet Sauvignon.

Nevada en Placer AVA

In de noordelijke uitlopers van Sierra Foothills AVA ligt het warme, bergachtige Nevada County AVA. Dit is de thuisbasis van vele boetiekwijnmakerijen die elegante, geconcentreerde rode wijnen produceren op basis van Syrah, Zinfandel en Cabernet Sauvignon. Maar ze zijn ook niet bang om te experimenteren. In de hele regio zijn verschillende Italiaanse variëteiten te vinden, waaronder Aglianico, Barbera en Pinot Grigio.

Ingeklemd tussen Nevada County en El Dorado County ligt Placer County waar een handvol boetiekwijnmakerijen te vinden zijn.

Nevada is de Spaanse woord voor ‘met sneeuw bedekt’. Dit is een toepasselijke naam gezien de nabijheid van de bergen van de Sierra Nevada.

Het onderscheidende van Pacer County is de hoogte. Wijngaarden liggen op een hoogte tussen 250 en 600m waar ze genieten van verschillende meso-klimaten dankzij verscbil in helling en aspect. Vooral Zinfandel, Syrah en Barbera staan aangeplant.

Hoog gelegen El Dorado County

Zelden zien we de El Dorado County AVA op een etiket. Eerder zien we El Dorado AVA die nagenoeg dezelfde grenzen kent. Maar vooral maakt men gebruik van de Sierra Foothills AVA.

Vanzelfsprekend is de signatuur-wijn van Zinfandel. Maar ook zien we Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah en Barbera hier. Wijngaarden liggen hier tussen de 400 en 1.100m waardoor dit één van de hoogst gelegen wijngaarden van California zijn.

In 2001 heeft Fair Play AVA haar eigen status ontvangen. Het heeft de hoogst gemiddelde ligging van bijna elk wijnbouwgebied in California met 600 tot 900m. De Fair Play Zinfandel toont frisse smaken van rode bessen met hints van kruiden en indrukwekkende diepte.

Rijke historie van Amador County

In Amador County kan je enkele van de oudste wijngaarden van Amerika. Niet alle wijnen komen op de markt onder Amador County AVA. Velen kiezen voor de meer bekende Sierra Foothills AVA or voor de niche-classificaties als California Shenandoah Valley AVA of Fiddletown AVA, indien de wijngaard en makerij binnen deze AVA-grenzen valt.

We vinden hier veel oude Zinfandel-stokken die rijpe, robuuste, aardse en kruidige wijnen voortbrengen met een vleugje chocolade en zwarte bessen. Daarnaast vinden we in beperkte mate ook Sangiovese, Barbera, Syrah en Viognier. Barbera-wijnen uit Amador County zijn meestal vol en rond, met tonen van zwarte kersen, pruimen en bosbessen, zijdezachte tannines en geroosterde, nootachtige karakters. Syrah heeft de neiging rijp en jamachtig te zijn, en lijkt meer op Australische Shiraz dan op klassieke Rhône Syrah.

De wijngaarden van California Shenandoah Valley AVA verschillen zich van Amardor County AVA door hun lagere ligging. De bergen van de Sierra Nevada beïnvloeden het klimaat minder waardoor het er significant warmer is. Hierdoor zijn de wijnen rijker en complexer dan hun hoger gelegen buren. Hier vinden we ook de oudste wijngaard van Amerika, de Original Grandpère Vineyard met wijnstokken die er sinds 1869 staan! Deze wijngaard is in eigendom van vier families; Andis Wines, Scott Harvey Wines, Vino Noceto en Machecca (vanuit Lodi).

Ten oosten van Shenandoah Valley ligt Fiddletown AVA. Door de hogere ligging zijn de wijnen helderder en eleganter van stijl. Door de granieten en vulkanische bodems zijn de bodems arm en moeten wijnstokken harder werken. Hierdoor is de opbrengst lager maar zijn de bessen van hogere kwaliteit. De zuurgraad is hoger dan gemiddeld in Amador County. Naast Zinfandel vinden we hier vooral Syrah, Grenache, Viognier en Alicante Bouschet.

Zuidelijk Sierra Foothills

Het zuidelijke deel van de Sierra Foothills worden gevormd door Calaveras County AVA, Tuolumne County AVA en Mariposa County AVA. Waarbij Mariposa County als enige een koel klimaat kent.

Geplaatst op

Regenerative wine of niet

Zoals in een eerdere blog aangegeven, laat wijnbouw een redelijk grote CO2-voetafdruk achter. Dat gebeurt al in de wijngaard door het gebruik van kunstmest, pesticiden en dergelijke. In de wijnmakerij met het energieverbruik maar ook in de verpakking. En wat te denken van transport vanaf de wijnmakerij totdat het bij u op tafel staat! Nu zijn er al grootschalige initiatieven in biologische wijngaard management en nog een stap verder, het biodynamische wijngaard management. Echter dit beperkt zich vooral tot het werk in de wijngaard. Ook in de wijnindustrie speelt het sustainability aspect een steeds grotere rol. Regenerative wine is het nieuwe buzz-word maar zal dit alles brengen of niet? En wat is regenerative wine eigenlijk?

Regenerative wine culture

Regenereren  is het herstellen van iets wat kapot gemaakt is. Regenererative wine cultuur is het goed en verantwoord verbouwen van druiven waarbij men het wijngaardbeheer ziet als een onderdeel van een groter ecosysteem. En dat dit een zelfvoorzienend systeem is zodat het toekomstbestand is. Dat is een stap verder dan biologisch of biodynamische wijnbouw. De huidige wijnbouw cultuur is vaak gebaseerd op het gebruik van chemicaliën en een monocultuur (namelijk druivenranken). Kunstmest wordt gebruikt om de groei te bevorderen, chemicaliën tegen schimmels (denk aan valse meeldauw), ziektes (zoals echte meeldauw) en insecten (bijvoorbeeld dwergcicaden of druivenbladrollers). En het verbouwen van slechts één ras (druivenranken) is niet bevorderlijk voor de biodiversiteit, maar put ook de bodem uit waardoor vervolgens weer kunstmest nodig is. Hierdoor blijf je in een vicieuze cirkel.

Belang van bodem

De kern van regenerative wine cultuur ligt niet persé in de wijngaard, dan wel in de bodem. Wijnbouwers gaan ervanuit dat de bodem een evenwichtige, zelfvoorzienende habitat is en laat de natuur via een gezond ecosysteem haar werk doen. Het grote verschil tussen (re)generative wine cultuur en biologische/biodynamische cultuur is dat het gericht is op een zelfvoorzienend systeem in de toekomst, en niet slechts voor de jaarlijkse oogst. De bodem moet zichzelf in stand houden en menselijk ingrijpen is niet wenselijk. Dus bijvoorbeeld het omploegen is not-done. En wanneer het gedaan wordt, alleen oppervlakkig. Ploegen helpt om beschoeiing in de hand te houden, maar hakt ook wortels af en haalt het bodemleven overhoop.

Bio hippe trend of serieus alternatief

Daarnaast drukken zware machines de grond in elkaar en wordt deze dus compact gemaakt. Iets wat ook niet goed is voor het bodemleven. Tevens is het van belang bij regenerative wine cultuur dat de bodem niet onbedekt is.

Biodiversiteit

Afhankelijk van de omgeving en klimaat kan men binnen het wijngaard management verschillende planten en gewassen inzetten. De planten gebruikt men niet om te oogsten, maar voorzien de bodem van stikstof en andere voedingsstoffen.  Door het vergroten van de biodiversiteit verbetert de bodemstructuur, trekken insecten aan (voor verstuiving en het gezond houden van de wijngaard), voorkomen grondverschuivingen bij grote regenval, gaan zandverstuiving tegen en houden water vast.

Het is van belang dat de planten geen concurrentie aangaan met de druiven. Dus in vruchtbare gebieden moeten de planten de groei van de druif in toom houden. Terwijl in droge gebieden de planten niet teveel water nodig mogen hebben. Terwijl door het afdekken van de bodem water juist vastgehouden wordt en niet kan verdampen. Zo kan het aanplanten van tuinbonen stikstof in de bodem vasthouden, of rogge en gerst die als deklaag ingezet kunnen worden. Zo helpt een deklaag in warme gebieden de temperatuur in de bodem te beheersen, vochtverdamping te voorkomen en overdaad aan begroeiing te beperken.

Daarnaast halen planten CO2 uit de lucht en slaan dit op in de bodem. Zolang de bodem met rust wordt gelaten, kan het helpen de stijgende temperatuur te verminderen. Ook kunnen bomen worden aangeplant rondom de wijngaard om meer biodiversiteit te verkrijgen en flora en fauna uit te breiden. Daarnaast kunnen bomen fungeren als windvangers of kan juist vocht vast houden op droge plaatsen.

Impact van wijnbouwbeheer

Wijnbouw gericht op kwantiteit of maximale opbrengst resulteert in een monocultuur. Dat wilt zeggen dat er alleen wijnstokken staan aangeplant. Het wijngaardbeheer is gericht om de kwantiteit of de kwaliteit zoveel mogelijk te verhogen. Echter een monocultuur verarmt de bodem, waardoor de kans op ziektes toeneemt. En ziektes bestrijden we met pesticiden, koper (toegestaan in biologische wijnbouw maar is vervolgens slecht voor het bodemleven) of natuurlijke middelen. Biodiversiteit kan de nadelen van een monocultuur opvangen.

Wanneer in een wijngaard 30% is aangeplant met andere planten, ontstaat er een ideale balans waarbij de kwaliteit van de bodem maar ook de druivenstokken vooruit gaan. Zoals reeds hierboven aangegeven, is het afhankelijk van de locatie wat voor soort planten gebruikt kunnen worden. Maar ook dieren zoals schapen en kippen dragen bij in het concept van regenarative wine cultuur. Ze houden de planten groei kort zonder dat er zware maaimachines door de wijngaard gaan. Tijdens het grazen wroeten ze in de grond waardoor ploegen overbodig is en bemesten ze de wijngaard op een natuurlijke wijze.

Is regenerative wine nieuw?

Sommige wijnmakers zijn erg offensive tegen regenerative wine. Omdat zij de filosofie al lang uitdragen. Er hoeft dan niets hersteld te worden, want er is in eerste instantie niets “kapot” gemaakt – iets wat het woord regenerative wel suggereert. Goede voorbeelden zijn Rosa Kruger uit Zuid Afrika (wijn consulent), Claude en Lydia Bourguignon met hun  Domaine Laroque d’Antan in de Cahors of Johan Reyneke uit Zuid Afrika. En mogelijk een verrassing, ook Cheval Blanc, een icoon op de rechteroever van Bordeaux, heeft in 2021 aangekondigd regenerative wine cultuur te omarmen. Zij passen de filosofie om te het land te doorgronden en begrijpen reeds vele jaren toe. Bij de aanleg van een wijngaard moet gelet worden op de contouren van de helling en gebruik maken van de topografie. Op deze wijze voorkom je grondverschuivingen of verstuivingen, maar ook stroomt water beter naar beneden.

Regenerative wine cultuur is echt gebruik maken van de mogelijkheden die de natuur ons te bieden heeft en niet de bestaande cultuur omvormen naar wat wij mensen denken nodig te hebben.

Certificering

Of er straks ook certificeringen komen voor (re)generative agromanagement in een breder perspectief is nog niet bekend. Er zijn tenslotte al een grote hoeveelheid aan verschillende certificeringen. Denk aan biologisch, biodynamisch, CO2 neutraal of FairTrade. De wijnboeren die zich op dit moment bezig houden met regenerative wine cultuur doen het meer uit overtuiging en sustainability. Overigens bestaat er in de Verenigde Staten reeds een certificeringsprogramma vanuit de Regenerative Organic Alliance, waarbij de Tables Creek Vineyard uit Paso Robles in November 2019 als eerste wijngaard deze certificering ontving.

Jackson Family Estates als rolmodel

Maar het is wel een ontwikkeling die volop in beweging is. Zo wil Jackson Family Estates in 2030 alle estate wijngaarden omvormen tot regeneratieve wijnbouw. Jackson is de 9e grootste wijnmakerij in de US. In een interview deelde Katie Jackson, 2e generatie eigenaar en Senior Vice President Corporate Social Responsibility bij Jackson, dat ze sinds 2015 $19 miljoen in sustainability en infrastructuur. Door deze investeringen hebben ze een kostenreductie van $26 miljoen behaald. Door renewable energy, efficiency en lichtere (glazen) flessen. Hierdoor hebben ze $4 miljoen return on investment gerealiseerd. Dit bewijst dat ook met regeneratieve wijnbouw ook resultaat te behalen valt. Uiteindelijk, wanneer je goed bent voor het land, zal het land ook goed zijn voor jou! Reeds in 2018 hebben La Canne & Lundgren een onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat regeneratieve wijnbouw zeker winstgevend kan zijn.

Familia Torres als voortrekker

Miguel Torres, president van Familia Torres, is door Time Magazine uitgeroepen tot één van de 100 meest invloedbare mensen die klimaat acties op wereldwijd niveau voert, binnen de innovatie categorie. Zijn betrokkenheid in het opzetten van de Stichting International Wineries for Climate Action is geroemd. Deze stichting promoot het terugbrengen van CO2 uitstoot in de wijnindustrie.

Daarnaast spant dhr Torres zich ook in op het gebied van ecologische duurzaamheid door middel van onderzoeksprojecten, als SmartCrops 5.1, die technologie toepast om de wijnbouw aan te passen aan de huidige klimaatcontext.

Tenslotte lanceerde dhr Torres in 2008 een programma om het familiebedrijf aan te passen aan de klimaatverandering en de impact te minimaliseren door de ecologische voetafdruk te verminderen. In 2022 heeft het wijnhuis een vermindering van 36% van de directe en indirecte CO2-uitstoot per fles bereikt ten opzichte van 2008 en heeft het zich ten doel gesteld om tegen 2030 een reductie van 60% te bereiken en tegen 2040 een Net Zero-emissie wijnmakerij te worden.

Domaine Mirabeau

Een ander goed voorbeeld is Stephan Cronk die als druivenkoper onder het Mirabeau-label rosé wijnen produceert in de Provence. In 2019 heeft hij zijn eigen wijngaard aangekocht. Hij wilde de wijngaard niet biologisch beheren, omdat dat “just doing less of the bad stuff” is. In 2022 is hij mede-oprichter van de Regenerative Viticulture Foundation. Zijn Mirabeau La Reserve, afkomstig van zijn eigen wijngaard, is de eerste wijn van het domein dat gemaakt is volgens de regenerative methode.

Kan je dit in wijn proeven?

Nu natuurlijk de belangrijkste vraag, kan je dit verschil van wijnbouw in de uiteindelijke wijn proeven? Die vraag is niet direct te beantwoorden, door een gezondere wijngaard krijg je druiven van betere kwaliteit die ook een goede of zuivere expressie van de bodem kunnen weergeven. En natuurlijk zullen de druiven geen opname kennen van chemische middelen waardoor de smaak zuiverder is. Volgens Robert Hall Winery in San Luis Obispo is er wel verschil. In 2020 zijn ze begonnen met het omvormen naar regenerative farming op een perceel van 5ha na. Na slechts 2 jaar beweert partner Thomas dat druiven smakelijker zijn en de wijnen fruitiger en lager in alcohol. Kan je dit in zo een korte periode al concluderen? In mijn optiek zal dit minder in de wijn te bespeuren zijn en zeker niet voor de gemiddelde wijngenieter.

Zal je dit merken in de prijs van wijn? Ook zo een goede vraag. Doordat er andere gewassen staan aangeplant, is de dichtheid van wijnranken kleiner en dus de opbrengst minder. Aan de andere kant, door verminderde kans op ziektes, schimmels en bacteriën, is de opbrengst hoger. Streept dit tegen elkaar weg? De tijd zal het moeten leren en wijnmakers moeten het lef hebben deze overstap te maken. Door de hogere kwaliteit zal betere wijn geproduceerd worden en dat zal zeker iets zijn dat in de portemonnee te merken is.

Bekijk winkelwagen Afrekenen Verder winkelen